Mark Zuckerberg ngập trong rắc rối
Giữa bê bối về kiểm soát thông tin sai lệch, CEO Facebook bất ngờ bị kéo vào một vụ kiện của gia đình, liên quan đến cáo buộc quấy rối.
Đối mặt các vụ kiện
Trong khi đang đau đầu xử lý khủng hoảng được cho là lớn nhất trong lịch sử Facebook, Zuckerberg hiện phải đối mặt với một vụ kiện liên quan đến gia đình. Theo Business Insider, một số thành viên quản lý của gia đình Zuckerberg bị hai người từng làm việc tại đây tố quấy rối và phân biệt đối xử.
Cụ thể, trong đơn gửi lên tòa án quận của San Francisco, hai nhân viên cũ Mia King và John Doe nói họ bị một phụ tá của nhà Zuckerberg lạm dụng, phân biệt chủng tộc và kỳ thị đồng tính. Họ cũng bị trả đũa sau khi tố cáo nội bộ.
CEO Facebook Mark Zuckerberg.
Trước khi rời đi, King, một phụ nữ da đen và tham gia cộng đồng LGBTQ, là trợ lý an ninh trong hai năm 2018-2019 cho gia đình Zuckerberg. Còn Doe, một người đàn ông đồng tính và tàn tật, là quản gia từ 2017 đến 2019.
Vợ chồng Mark Zuckerberg và Priscilla Chan hiện thuê hàng chục người và một mạng lưới các công ty để quản lý công việc gia đình. Trong số những người bị kiện có các thành viên cấp cao của Chan Zuckerberg Initiative và Iconiq Capital – công ty con chuyên quản lý tài sản được Zuckerberg bảo trợ.
Dù không liên quan trực tiếp, vợ chồng Zuckerberg vẫn có tên trong đơn kiện do phải chịu trách nhiệm với tư cách là người sử dụng lao động. Một luật sư cho rằng nhà Zuckerberg đã vi phạm luật lao động và phải chịu đền bù cho trường hợp này.
Theo Business Insider, vụ án đánh dấu lần hiếm hoi một gia đình tỷ phú công nghệ Mỹ bị những nhân viên cũ của mình kiện. Thông thường, đây là những nơi có quy định nghiêm ngặt, ưu tiên giữ bí mật và giới chủ có quyền quyết định.
Ben LaBolt, người phát ngôn cá nhân của Zuckerberg, cho biết họ đang xem xét các khiếu nại, nhưng vẫn chưa tìm thấy bằng chứng về hành vi sai trái và tin gia đình Zuckerberg sẽ thắng kiện.
Trước đó, ngày 20/10, Mark Zuckerberg cũng vướng vào một vụ kiện khác liên quan tới scandal cũ của Facebook.
Karl Racine, Tổng chưởng lý quận Columbia, bổ sung tên CEO Facebook vào đơn kiện tập thể về bê bối khai thác dữ liệu Cambridge Analytica. Trong thông báo trên Twitter, Racine cho biết cá nhân Zuckerberg “có liên quan đến các quyết định về Cambridge Analytica và không bảo vệ dữ liệu người dùng”. Vụ kiện diễn ra từ năm 2018, ban đầu chỉ cáo buộc công ty Facebook sử dụng chính sách lỏng lẻo trong quản lý và đảm bảo sự riêng tư cho người dùng.
Theo NYTimes, nếu Zuckerberg và Facebook thua kiện, cả hai có thể phải trả 5.000 USD cho mỗi công dân của quận Columbia nếu họ chứng minh mình bị ảnh hưởng bởi vi phạm trong vụ Cambridge Analytica. Hiện quận này có hơn 300.000 cư dân.
Liên tục bị kêu gọi điều trần
Video đang HOT
Cựu nhân viên Frances Haugen đã chia sẻ tài liệu nội bộ của Facebook cho 17 tờ báo lớn, cũng như ra điều trần trước Quốc hội Mỹ. Hàng loạt nội dung được phơi bày, như cách thức mạng xã hội kiểm duyệt thông tin sai lệch, hay tác động của các nền tảng đến trẻ em.
Với tư cách là người đứng đầu, Zuckerberg đang bị hàng loạt cơ quan quản lý gọi tên. Sau buổi điều trần trước Thượng viện Mỹ với Haugen hôm 5/10, nhiều thượng nghị sĩ cũng yêu cầu CEO Facebook thực hiện điều tương tự.
“Không xin lỗi, không thừa nhận, không hành động, không có gì để nói ở đây. Mark Zuckerberg cần phải đến trước Ủy ban, giải thích với Francis Haugen, với chúng tôi, với thế giới và với các bậc phụ huynh ở Mỹ về những gì mạng xã hội đang làm và tại sao làm như vậy”, Richard Blumenthal, Chủ tịch tiểu ban của Ủy ban Thương mại Thượng viện về bảo vệ người tiêu dùng, nói sau phiên điều trần đầu tháng 10.
“Zuckerberg đang lướt sóng trên bãi biển và không hề đưa ra lời xin lỗi nào”, thượng nghị sĩ Amy Klobuchar mỉa mai, nhắc đến video chèo thuyền mà CEO Facebook đăng hôm 10/10. “Tôi nghĩ đã đến lúc phải hành động và Zuckerberg phải là chất xúc tác cho hành động đó”.
Hôm 20/10, thượng nghị sĩ Blumenthal kêu gọi những lãnh đạo cao nhất của Facebook, trong đó Mark Zuckerberg và Giám đốc Instagram Adam Mosseri, ra điều trần trước Quốc hội, liên quan đến những tác động của Instagram với trẻ vị thành niên.
“Các bậc phụ huynh trên khắp nước Mỹ vô cùng lo lắng trước báo cáo nói rằng, Facebook biết Instagram có thể gây ra tác hại lâu dài và hủy hoại sức khỏe, tinh thần thanh thiếu niên. Họ có quyền biết sự thật về sự an toàn của Instagram”, Blumenthal nêu trong bức thư gửi Facebook. Ông nhấn mạnh việc điều trần của Zuckerberg và Mosseri là “khẩn cấp và cần thiết” để cung cấp cho Quốc hội và các bậc phụ huynh để họ kiểm soát con em mình tốt hơn.
Phản ứng của Zuckerberg
Đối mặt trước hàng loạt áp lực lớn, Zuckerberg dường như cố gắng lảng tránh hoặc đề cập đến các bê bối ít nhất có thể. Mới nhất, trong cuộc họp báo cáo tài chính quý III/2021, ông cho rằng các nghiên cứu nội bộ mà Facebook đang làm là để giúp Facebook hoạt động tốt hơn. Ông cũng chỉ trích các tờ báo và những người khác đang “phối hợp với nhau” trong việc sử dụng các tài liệu bị rò rỉ để vẽ ra một bức tranh sai lệch về công ty của ông.
Ông khẳng định sẽ “bảo vệ công ty một cách kỹ lưỡng” trước các luồng thông tin. Với các vấn đề chia rẽ trong xã hội Mỹ, ông nói “chúng không liên quan đến mạng xã hội. Bất kể làm gì, Facebook cũng không bao giờ tự mình giải quyết được các vấn đề đó cả”.
'Hồ sơ Facebook' vạch trần mảng tối xấu xí của mạng xã hội lớn nhất hành tinh
Facebook đang trải qua thời kỳ khủng hoảng bậc nhất kể từ bê bối Cambridge Analytica. Những tài liệu nội bộ bị rỏ rỉ khiến hình ảnh mạng xã hội xấu hơn bao giờ hết.
Facebook liên tục hứng chịu chỉ trích trong các năm qua vì vai trò trong phát tán tin giả, đặc biệt liên quan tới bầu cử Mỹ năm 2016. Hai tháng vừa qua, công ty lại lâm vào một cuộc khủng hoảng mới, bắt nguồn từ cựu nhân viên Frances Haugen.
Lời khai của bà Haugen vạch trần những mảng tối trong nội bộ Facebook. Không chỉ có vậy, liên minh 17 tờ báo lớn của Mỹ đã phối hợp, xem xét và đưa tin dựa trên tài liệu mà bà Haugen cung cấp.
Facebook phủ nhận tố giác của bà Haugen. CEO Mark Zuckerberg thậm chí còn viết một bài dài 1.300 chữ ám chỉ tài liệu chỉ được trích dẫn những đoạn gây hiểu nhầm cho mạng xã hội.
Dưới đây là một số thông tin đáng chú ý từ "Hồ sơ Facebook":
Phát tán tin giả
Bà Haugen tố cáo "Facebook đánh lừa các nhà đầu tư và công chúng về vai trò của nó trong gây ra thông tin sai lệch và chủ nghĩa cực đoan bạo lực liên quan tới cuộc bầu cử Mỹ 2020 và cuộc bạo loạn ngày 6/1".
Một trong những tài liệu nêu chi tiết nghiên cứu tháng 6/2019 có tên "Hành trình của Carol đến Qanon". Trong đó, Facebook mở tài khoản cho Carol Smith - một bà mẹ 41 tuổi theo Đảng bảo thủ không có thật - để xem xét tác động của các thuật toán trang (page) và nhóm (group). Sau khi "Carol" theo dõi một số trang tick xanh của những nhân vật Đảng bảo thủ như Fox News, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, chỉ mất hai ngày, thuật toán đã gợi ý bà theo dõi trang QAnon, một tổ chức thuyết âm mưu khét tiếng.
Một tài liệu khác trình bày nghiên cứu thực hiện sau cuộc bạo loạn Đồi Capitol 6/1, cho rằng Facebook đáng ra có thể làm nhiều điều hơn để ngăn chặn vụ việc.
Đáp lại, người phát ngôn Facebook khẳng định trách nhiệm của vụ bạo loạn thuộc về những người tấn công Đồi Capitol và những ai kích động họ.
Thiếu hỗ trợ trên toàn cầu
Theo tài liệu mà bà Haugen cung cấp, có sự chênh lệch về năng lực ngăn chặn phát ngôn thù hận và tin giả tại các nước như Myanmar, Afghanistan, Ấn Độ, Ethiopia và phần lớn khu vực Trung Đông so với phần còn lại của thế giới. Đây là nơi nhiều ngôn ngữ địa phương không được cập nhật.
Dù nền tảng của Facebook hỗ trợ hơn 100 ngôn ngữ, nhóm quản trị nội dung toàn cầu chỉ bao gồm 15.000 người đánh giá nội dung bằng 70 thứ tiếng tại hơn 20 địa điểm khắp thế giới.
Chẳng hạn, tại Ấn Độ - thị trường đông người dùng Facebook nhất, Facebook không có bộ lọc phát ngôn thù hận cho tiếng Hindi hay Bengali dù có hơn 600 triệu người nói tiếng này. Các nhà nghiên cứu Facebook thừa nhận điều đó đồng nghĩa nhiều nội dung không bao giờ bị đánh dấu hay có hành động phù hợp.
Tuy nhiên, người phát ngôn Facebook cho biết, công ty đã bổ sung bộ lọc phát ngôn thù hận cho tiếng Hindi vào năm 2018, Bengali năm 2020, Tamil và Urdu thời gian gần đây.
Ngoài ra, Giám đốc Chính sách Nhân quyền Facebook, Miranda Sissons, chia sẻ công ty có quy trình đánh giá và ưu tiên những nước có nguy cơ bạo lực và ảnh hưởng cao nhất ngoài đời. Họ sẽ triển khai hỗ trợ theo từng nước khi cần thiết.
Buôn người
Facebook nhận thức được những kẻ buôn người lợi dụng nền tảng ít nhất từ năm 2018, nhưng lại gặp khó khăn trong quản lý nội dung liên quan, theo tài liệu mà CNN có được.
Tài liệu nội bộ tháng 9/2019 nhắc đến cuộc điều tra của Facebook, trong đó có đoạn các đối tượng trong đường dây buôn người sử dụng Facebook, Instagram, Page, Messenger và WhatsApp.
Các tài liệu khác mô tả lại quá trình các nhà nghiên cứu Facebook đánh dấu và xóa bỏ các tài khoản Instagram dùng để buôn người, vạch ra các biện pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề, bao gồm gỡ một số hashtag. Dù vậy, CNN phát hiện một số tài khoản Instagram tương tự vẫn hoạt động tuần trước và quảng cáo buôn người. Sau khi CNN liên hệ, Facebook xác nhận các tài khoản vi phạm chính sách và đã xóa tài khoản lẫn bài viết.
Phát ngôn viên Facebook khẳng định công ty đã chống lại nạn buôn người trong nhiều năm và mục tiêu của họ là ngăn chặn bất kỳ kẻ nào muốn khai thác người khác hoạt động trên nền tảng.
Kích động bạo lực
Tài liệu nội bộ chỉ ra Facebook biết rằng, các chiến lược hiện tại không hiệu quả trong việc ngăn chặn phát tán bài viết kích động bạo lực, tại những nước có nguy cơ xung đột, chẳng hạn Ethiopia.
Facebook dựa vào các tổ chức xác minh bên thứ ba để xác định, đánh giá và xếp hạng thông tin sai sự thật trên nền tảng bằng công cụ nội bộ. Theo đó, Ethiopia, quốc gia xảy ra nội chiến năm ngoái, nằm trong số các nước có nguy cơ cao nhất. Báo cáo của Facebook cho biết, các tổ chức vũ trang ở đây đã dùng Facebook để kích động bạo lực, chống lại người thiểu số.
Đây không phải lần đầu Facebook bị chỉ trích vì vai trò trong cổ động phát ngôn thù địch, bạo lực. Sau khi Liên Hợp Quốc phê phán Facebook trong cuộc khủng hoảng Myanmar năm 2018, công ty đã thừa nhận chưa làm hết sức để ngăn chặn và ông Zuckerberg cũng hứa hẹn sẽ tăng cường nỗ lực quản trị của Facebook.
Dù vậy, bà Haugen nói rằng "Myanmar và Ethiopia chỉ là chương mở đầu".
Người phát ngôn Facebook cho biết, công ty đã đầu tư 13 tỷ USD và 40.000 người cho an toàn và bảo mật trên nền tảng, cũng như có hơn 80 đối tác trong chương trình xác thực thông tin.
Tác động lên trẻ vị thành niên
Theo các tài liệu, Facebook chủ động gia tăng nền tảng người dùng trẻ tuổi, ngay cả khi nghiên cứu nội bộ gợi ý các nền tảng của nó, đặc biệt là Instagram, gây hiệu ứng tiêu cực lên sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của người dùng.
Facebook vận dụng nhiều chiến lược để người trẻ lựa chọn Facebook làm nền tảng ưu tiên khi kết nối mọi người và sở thích. Chúng bao gồm thay đổi thiết kế và điều hướng căn bản để cho người dùng cảm thấy gần gũi, giải trí hơn.
Tuy nhiên, theo Thời báo Phố Wall, các nền tảng của Facebook "khiến vấn đề hình ảnh cơ thể trở nên xấu hơn với 1 trong 3 bé gái. Nghiên cứu nội bộ cũng phát hiện Instagram khiến các bé gái nghĩ nhiều hơn về tự sát, làm đau bản thân hay nhịn ăn.
Đáp lại, Giám đốc Chính sách công Instagram, Karina Newton, thừa nhận một số điểm, song khẳng định Thời báo Phố Wall chỉ tập trung vào vài phần của báo cáo và đưa tin tiêu cực.
Thuật toán thổi bùng chia rẽ
Năm 2018, Facebook điều chỉnh thuật toán Bảng tin để tập trung vào các "tương tác xã hội có ý nghĩa". Dù vậy, theo tài liệu nội bộ mà CNN có được, không lâu sau thay đổi này, sự giận dữ và chia rẽ trên mạng lại được thổi bùng.
Phân tích 14 nhà xuất bản trên Facebook vào cuối năm 2018 cho thấy, càng nhiều bình luận tiêu cực, bài viết càng được bấm chuột nhiều hơn. Một nhân viên Facebook viết: "Cơ chế nền tảng của chúng ta không trung lập".
Đây là một "bí mật" của Facebook mà Mark Zuckerberg không bao giờ muốn bạn biết Bạn sẽ mất một chút thời gian để sử dụng tính năng này vì nó được Facebook "che chắn" khá kỹ. Những thứ xuất hiện hàng ngày trên Bảng tin (News Feed) của chúng ta đều có sự tham gia của thuật toán. Từ nội dung, cách thức thông tin xuất hiện trên Bảng tin cho đến những gợi ý kết bạn,... tất...