Gần 9 triệu học sinh Tiểu học khép lại một năm học “đặc biệt”

Năm học 2020-2021 là năm “đặc biệt” với ngành Giáo dục nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng khi lần đầu tiên cả nước thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới (CT GDPT 2018) đối với lớp 1.

Năm học diễn ra trong bối cảnh dịch Covid-19 nhưng với sự chung tay nỗ lực của toàn ngành Giáo dục, gần 9 triệu học sinh bậc Tiểu học đã cùng nhau hoàn thành tốt các nhiệm vụ năm học.

C hung ta y thực hiện ” nhiệm vụ kép ”

Triển khai nhiệm vụ năm học trong bối cảnh khó khăn và khác biệt, ngành Giáo dục cả nước đã chung tay nỗ lực thực hiện nhiệm vụ kép: Vừa tích cực phòng chống dịch Covid-19, vừa triển khai hiệu quả CT GDPT 2018 đối với lớp 1 và CT GDPT 2006 đối với các lớp 2, 3, 4, 5. Bộ GD&ĐT ban hành nhiều Thông tư, văn bản kế hoạch, công văn để kịp thời hướng dẫn địa phương tổ chức thực hiện nhiệm vụ Giáo dục Tiểu học, trong đó tập trung triển khai chương trình, sách giáo khoa mới.

Trong đó, có kế hoạch về công tác chuẩn bị đội ngũ giáo viên dạy học lớp 1, cơ sở vật chất phục vụ năm học 2020-2021. Việc xây dựng và thực hiện kế hoạch này nhằm đảm bảo tốt nhất các điều kiện về đội ngũ (đủ số lượng, được bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn), cơ sở vật chất, sự thống nhất trong chỉ đạo, triển khai thực hiện từ TƯ đến địa phương trong việc thực hiện CT GDPT 2018.

Năm học 2020 – 2021 là một năm học nhiều đặc biệt

Các địa phương đã tích cực sắp xếp mạng lưới, quy mô trường, lớp một cách phù hợp, để tạo thuận lợi trong học tập và đảm bảo quyền lợi của học sinh. Số lượng lớp học được chú trọng duy trì, mở rộng, đồng thời bổ sung phòng học kiên cố, bán kiên cố, giảm số phòng học tạm, mượn…

Hầu hết các địa phương đã thực hiện tốt công tác điều tra phổ cập, dự báo được tình hình tăng-giảm học sinh tại các địa bàn nên dù số học sinh tăng nhưng vẫn đáp ứng được điều kiện cơ sở vật chất để tổ chức dạy học với số lượng học sinh/lớp không quá 35 (trừ một số TP lớn).

Năm học vừa qua, ngành Giáo dục và các địa phương đã chú trọng phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và đáp ứng yêu cầu về chất lượng, để triển khai hiệu quả CT GDPT cấp tiểu học. Công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, giáo viên để đáp ứng các chuẩn nghề nghiệp và yêu cầu dạy học của CT GDPT 2018 được tăng cường triển khai. Trong đó, giáo viên dạy lớp 1, lớp 2 được ưu tiên tham gia bồi dưỡng trước các khoá về thực hiện CT GDPT mới; cán bộ, giáo viên trường ngoài công lập cũng được tạo điều kiện tham gia. 100% giáo viên dạy lớp 1 cũng hoàn thành bồi dưỡng một số nội dung trước năm học mới và tiếp tục triển khai trong năm, để dạy học hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của chương trình.

Học sinh lớp 1 mạnh dạn, tự tin hơn khi học chương trình mới

Tổng hợp kết quả đ.ánh giá cuối năm học 2020-2021 của các địa phương cho thấy, tất cả trường tiểu học đã hoàn thành chương trình theo đúng kế hoạch, chất lượng học sinh đáp ứng chuẩn đầu ra theo quy định. Trong đó, học sinh lớp 1 có một số mặt nổi trội hơn các lứa học sinh đã học chương trình 2006. Cụ thể, học sinh lớp 1 năm nay mạnh dạn, tự tin hơn, biết nêu quan điểm cá nhân và cơ bản là đọc thông, viết thạo ngay trong học kỳ 1, sau đó được củng cố tăng cường bền vững ở học kỳ 2.

Khi triển khai CT GDPT 2018, từ chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, các nhà trường đã chú trọng đổi mới công tác quản lý, quản trị trường học theo hướng phát huy tính chủ động, linh hoạt, năng lực tự chủ, sáng tạo của tổ chuyên môn và giáo viên. Kế hoạch dạy học môn học lớp 1 được xây dựng phù hợp với điều kiện của nhà trường và trình độ học sinh. Sách giáo khoa và các nguồn học liệu, thiết bị dạy học được khai thác, sử dụng hiệu quả, phù hợp thực tiễn.

Đối với các lớp đang thực hiện CT GDPT 2006, các địa phương tiếp tục chỉ đạo nhà trường thực hiện đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp dạy học và kiểm tra đ.ánh giá học sinh; chuyển từ truyền thụ kiến thức sang tổ chức hoạt động học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học trò.

Học sinh lớp 1 mạnh dạn, tự tin, biết nêu quan điểm cá nhân

Để triển khai hiệu quả tính kết nối của CT GDPT 2006 và CT GDPT 2018, Bộ GD&ĐT đã ban hành công văn hướng dẫn thực hiện kế hoạch giáo dục lớp 5 học kì II năm học 2020-2021 và được cơ sở giáo dục tiểu học nghiêm túc triển khai.

Bên cạnh đó, công tác phổ cập giáo dục, dạy học tiếng dân tộc thiểu số và tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số, thực hiện giáo dục đối với trẻ khuyết tật, t.rẻ e.m có hoàn cảnh khó khăn… tiếp tục đạt kết quả tích cực. 63/63 tỉnh, TP duy trì và đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học, đạt tỷ lệ 100%.

Năm học 2020-2021, các cơ sở giáo dục Tiểu học cũng tích cực đổi mới, đa dạng hoá hình thức dạy học như dạy học trực tuyến, dạy học qua truyền hình… nhằm khắc phục tác động của dịch Covid-19 và tạo điều kiện cho học sinh học tập mọi lúc, mọi nơi, hoàn thành chương trình đảm bảo tiến độ, chất lượng. Trong điều kiên dịch bệnh phức tạp, Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư 09/2021/TT-BGDĐT quy định về Quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên. Qua đó, giúp việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và bồi dưỡng giáo viên phục vụ dạy học trực tuyến ở các nhà trường được hiệu quả, chất lượng.

Đa dạng hoá hình thức dạy học

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, song năm học vừa qua cũng ghi nhận một số tồn tại, hạn chế của giáo dục Tiểu học. Trong đó, việc biên soạn sách giáo khoa theo chương trình mới lần đầu tiên được áp dụng nên gặp nhiều khó khăn từ khâu thiết kế đến khâu tổ chức thực hiện. Chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý còn chưa đồng đều, đặc biệt là ở các vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn; còn khoảng cách lớn so với các vùng thuận lợi. Số lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý còn thừa thiếu cục bộ, đặc biệt là chưa đồng bộ về cơ cấu khi triển khai CT GDPT 2018. Cơ sở vật chất tại một số cơ sở giáo dục chưa đáp ứng đầy đủ các điều kiện để thực hiện chương trình và nhu cầu phục vụ học tập khác. Việc quy hoạch mạng lưới trường lớp ở một số nơi còn cơ học ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh….

Kế thừa kết quả đạt được và khắc phục những hạn chế, khó khăn, Giáo dục Tiểu học đã đặt ra 5 nhiệm vụ với nhiều giải pháp cụ thể cho năm học 2021-2022. Trong đó, cấp học này sẽ tiếp tục triển khai đảm bảo chất lượng CT GDPT 2018 đối với lớp 1, lớp 2 và thực hiện hiệu quả CT GDPT 2006 từ lớp 3 đến lớp 5. Tiếp tục xây dựng kế hoạch, phương án tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng để có đủ giáo viên, đảm bảo chất lượng dạy học các môn học bắt buộc theo chương trình, đặc biệt là môn Tin học, môn Ngoại ngữ; đảm bảo 100% giáo viên dạy học lớp 3 được bồi dưỡng theo quy định của Bộ GD&ĐT và được hướng dẫn sử dụng sách giáo khoa lớp 3 từ năm học 2022-2023.

Năm học tới tiếp tục hướng tới mục tiêu đa dạng hóa hình thức tổ chức dạy học

Việc rà soát, dự báo quy mô phát triển giáo dục và bố trí quỹ đất để xây dựng trường, điểm trường, lớp học phù hợp, thuận lợi và đáp ứng nhu cầu người học, vẫn là nhiệm vụ vẫn được chú trọng thực hiện trong năm học này. Song song với đó là tăng cường cơ sở vật chất đáp ứng thực hiện CT GDPT cấp tiểu học, khắc phục tình trạng trường lớp có quy mô lớp học và sĩ số học sinh vượt quá quy định.

Năm học 2021-2022, Giáo dục Tiểu học đặt ra 2 nhiệm vụ mới. Một là chú trọng đổi mới công tác quản lý, quản trị trường học theo hướng phát huy tính chủ động, linh hoạt của nhà trường và năng lực tự chủ, sáng tạo của tổ chuyên môn, giáo viên. Khai thác, sử dụng sách giáo khoa, các nguồn học liệu, thiết bị dạy học hiệu quả, phù hợp thực tiễn; vận dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường với cha mẹ học sinh và các cơ quan, tổ chức có liên quan tại địa phương trong việc tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường.

Nhiệm vụ mới thứ hai là đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học để khắc phục, ứng phó với tác động của dịch Covid-19 đối với cấp tiểu học. Chủ động có các phương án, kịch bản cụ thể để tổ chức dạy học phù hợp với tình hình dịch bệnh và khả năng đáp ứng của cơ sở giáo dục và điều kiện thực tế của người học. Tổ chức xây dựng kho học liệu điện tử phù hợp để sẵn sàng cho việc tổ chức dạy học trực tuyến, dạy học qua truyền hình trong điều kiện dịch diễn biến phức tạp, học sinh phải tạm dừng đến trường nhưng việc học vẫn không gián đoạn.

Năm học 2020-2021 toàn quốc có tổng số 8.736.033 học sinh tiểu học, tăng 152.301 em so với năm học trước; tổng số lớp là 280.274, tăng 4.325 lớp so với năm học trước; tỷ lệ trung bình học sinh/lớp là 31,27; tổng số giáo viên cấp tiểu học là 406.636, tăng 6.140 so với năm học trước. Tỷ lệ trung bình giáo viên/lớp là 1,41, cơ bản đảm bảo thực hiện dạy học 2 buổi/ngày.

Bên cạnh đó, toàn quốc có 14.786 cơ sở giáo dục thực hiện CT GDPT cấp tiểu học với 16.323 điểm trường, giữ ổn định so với năm học trước. Tỷ lệ phòng học/lớp đạt trung bình cả nước là 0,98; trong đó phòng học kiên cố đạt 79,5%; phòng học bán kiên cố đạt 18,5%; phòng học tạm, mượn chiếm 2%; số phòng học còn thiếu và đang học nhờ, mượn là 2.081 (0,75%) phòng.