Dùng thuốc chống đông m.áu có những tương tác bất lợi gì?
Nhiều bệnh nhân cần phải dùng thuốc chống đông để điều trị bệnh, thậm chí trong thời gian dài.
Vậy cần lưu ý gì trong quá trình sử dụng thuốc, đặc biệt là những tương tác thuốc có thể gặp phải?
1. Thuốc chống đông m.áu được dùng như thế nào?
ThS.BS. Nguyễn Thu Huyền, Khoa Nội tim mạch, Bệnh viện 19-8 BCA
Theo ThS.BS. Nguyễn Thu Huyền, Khoa Nội tim mạch, Bệnh viện 19-8, thuốc chống đông m.áu, hay còn gọi là thuốc làm loãng m.áu, có tác dụng ngăn ngừa hình thành cục m.áu đông bên trong mạch m.áu, ngăn ngừa các biến cố nguy hiểm liên quan đến cục m.áu đông gây ra.
Thông thường, quá trình đông m.áu xảy ra khi mạch m.áu bị tổn thương. Các tiểu cầu kết dính lại với nhau tạo thành cục m.áu đông (huyết khối) ngăn chặn sự c.hảy m.áu. Đây là quá trình mang lại lợi ích lớn, ngăn chặn sự mất m.áu của cơ thể.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, quá trình đông m.áu hình thành huyết khối là nguyên nhân gây ra một số bệnh lý nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng. Cục m.áu đông có thể di chuyển theo lòng mạch gây tắc động mạch não, động mạch tim dẫn đến nhồi m.áu cơ tim, đột quỵ…
Có 3 nhóm thuốc chống đông m.áu chính, bao gồm:
- Nhóm heparin: Có tác dụng nhanh hoặc chậm tùy vào trọng lượng phân tử của thuốc, thường dùng trong điều trị và dự phòng các bệnh như thuyên tắc phổi, chạy thận nhân tạo, huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới và hội chứng mạch vành cấp.
- Warfarin và các thuốc chống đông m.áu kháng vitamin K: Là nhóm các thuốc chống đông m.áu ngăn chặn gián tiếp chu trình đông m.áu bằng cách cạnh tranh với vitamin K, ngăn cản quá trình tổng hợp một số yếu tố đông m.áu phụ thuộc vitamin K ở gan.
- Nhóm các thuốc chống kết tập tiểu cầu : Các thuốc như aspirin, clopidogrel (plavix), dipyridamole (persantine), prasugrel (effient), ticagrelor (brilinta), vorapaxar (zontivity) ngăn cản các tiểu cầu kết tập tạo ra các nút tiểu cầu, dẫn tới hình thành cục m.áu đông.
Các thuốc chống kết tập tiểu cầu được sử dụng trong sơ cứu cầm m.áu, phòng ngừa huyết khối ở những bệnh nhân bị nhồi m.áu cơ tim, tai biến mạch m.áu não, hội chứng mạch vành cấp, đau thắt ngực…
Video đang HOT
2. Những tác dụng và tương tác bất lợi khi đang sử dụng thuốc chống đông m.áu
ThS.BS. Nguyễn Thu Huyền nhấn mạnh, thuốc chống đông m.áu được ví như con dao hai lưỡi. Một mặt, thuốc có tác dụng ngăn ngừa hình thành cục m.áu đông, tránh tai biến. Mặt khác, việc sử dụng thuốc có thể tiềm ẩn nguy cơ c.hảy m.áu, đặc biệt đối với bệnh nhân cao t.uổi có thể có nguy cơ xuất huyết nội tạng và nội sọ cao hơn những người khác.
Các biểu hiện của tác dụng phụ có thể gặp như xuất huyết tiêu hóa, mất m.áu nhiều khi có k.inh n.guyệt, c.hảy m.áu từ nướu, ho hoặc nôn ra m.áu, c.hảy m.áu không cầm với các vết xước nhẹ…
Bên cạnh đó, thuốc chống đông có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác. Một số thuốc làm tăng hiệu quả của thuốc chống đông trong khi loại khác làm giảm hiệu quả. Do đó bệnh nhân cần báo cho bác sĩ biết mình đang dùng loại thuốc gì để loại trừ tương tác. Cụ thể:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) có thể làm tăng hiệu quả của thuốc chống đông, đồng thời tăng tác dụng phụ khi sử dụng cùng lúc. Bệnh nhân có thể dễ bị viêm loét dạ dày và xuất huyết dạ dày.
- Thuốc ức chế bơm proton như omeprazole và esomeprazole không được khuyến cáo sử dụng đồng thời với clopidogrel (thuốc chống kết tập tiểu cầu) trong dự phòng xuất huyết tiêu hóa ở bệnh nhân có nguy cơ cao. Thay vào đó, pantoprazole là lựa chọn thích hợp cho bệnh nhân bệnh mạch vành có chỉ định điều trị clopidogrel trong phòng xuất huyết tiêu hóa ở nhóm người có nguy cơ cao.
- Warfarin, heparin khi sử dụng kết hợp với thuốc clopidogrel sẽ làm tăng nguy cơ c.hảy m.áu.
Ngoài ra, với nhóm thuốc chống đông m.áu kháng vitamin K, cần chú ý tương tác với các nhóm thuốc sau bởi có thể làm tăng tác dụng của thuốc chống đông:
Nội tiết tố androgen
Hormon tuyến giáp
Thuốc chống trầm cảm nhóm ức chế tái thu hồi chọn lọc serotonin
Kháng sinh nhóm cephalosporin, nhóm cyclin, kháng sinh nhóm fluoroquinolon, kháng sinh nhóm macrolid, sulfamethoxazole
Dẫn chất 5 nitro-imidazol (metronidazol), cisaprid, colchicin.
Thuốc hạ mỡ m.áu nhóm fibrat (fenofibrat, gemfibroziI), thuốc nhóm statin.
Một số thuốc chống nấm fluconazol, itraconazol, voriconazol
Cimetidin (liều 800mg/ngày),
Glucocorticoid
Heparin khối lượng phân tử thấp và heparin không phân
Thuốc chống đông m.áu cần sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
3. Lưu ý khi dùng thuốc chống đông m.áu
- Cần dùng đúng liều thuốc, đúng thời điểm, thời gian mà bác sĩ đã kê toa và hướng dẫn. Không nên tự ý tăng hay giảm liều vì có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
- Người bệnh nên thực hiện xét nghiệm đông m.áu định kỳ hoặc khi có các dấu hiệu bất thường như c.hảy m.áu chân răng, xuất huyết dưới da, đi tiểu đỏ, đi ngoài ra m.áu, phân đen… để thầy thuốc có thể điều chỉnh liều lượng nếu có các biểu hiện bất thường về m.áu.
- Không nên uống rượu khi dùng thuốc chống đông m.áu.
- Thuốc chống đông warfarin có thể tương tác với nhiều loại thức ăn chứa nhiều vitamin K như: Măng tây, rau cải xoăn, súp lơ trắng, cải ngọt, bắp cải, bông cải xanh, củ cải…
- Tránh dùng vitamin K, thực phẩm chức năng chứa vitamin K…
Xạ trị proton cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân ung thư
Theo các chuyên gia hàng đầu về ung bướu, bệnh nhân ung thư và người nhà thường lo lắng rằng, phương pháp xạ trị có tác dụng phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh, nhưng đây là quan niệm sai lầm.
Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo khoa học "Ứng dụng xạ trị gia tốc và proton trong điều trị ung thư" diễn ra ngày 1-6, tại Hà Nội.
Theo báo cáo của Bộ Y tế, trung bình mỗi năm, nước ta ghi nhận trên 180.000 ca mắc ung thư mới, trên 120.000 ca t.ử v.ong.
Một bệnh nhân ung thư chia sẻ về quá trình điều trị bệnh tại hội thảo. Ảnh: Thu Trang
Tại hội thảo, PGS.TS Lê Chính Đại, Giám đốc Trung tâm Xạ trị, Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt, cho rằng, số ca mắc ung thư tại Việt Nam ngày càng gia tăng và có xu hướng chuyển hóa. Nếu như trước đây, bệnh thường gặp là ung thư cổ tử cung thì hiện đã giảm đi. Thay vào đó, các loại ung thư: Vú, tiêu hóa, phổi và dạ dày lại tăng lên.
Ngoài yếu tố di truyền, những ảnh hưởng của môi trường, lối sống, thói quen sinh hoạt... là những nguyên nhân gia tăng các bệnh ung thư. Một số nguy cơ gây bệnh được biết đến như: T.huốc l.á, rượu, ô nhiễm môi trường, hóa chất, tình trạng thừa cân, béo phí; chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học...
Theo PGS.TS Lê Chính Đại, điều trị ung thư gồm 3 phương pháp cơ bản được ví như "kiềng 3 chân", bao gồm: Phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Tuy nhiên, bệnh nhân và người nhà thường lo lắng rằng phương pháp xạ trị có tác dụng phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Nhưng đây là quan niệm sai lầm.
Hiện nay, xạ trị là một trong 3 phương pháp cơ bản nhất, áp dụng được với rất nhiều loại bệnh ung thư và các giai đoạn của bệnh. Thậm chí, xạ trị điều trị được cả ở giai đoạn sớm cũng như giai đoạn muộn của bệnh mà các phương pháp khác không làm được.
Cũng tại hội thảo, các chuyên gia hàng đầu về ung bướu thông tin, trong các phương pháp xạ trị, xạ trị proton được coi là phương pháp bức xạ điều trị ung thư tiên tiến nhất trên thế giới hiện nay. Nó có thể tấn công tế bào ung thư trực tiếp mà không làm tổn hại tới các mô lành xung quanh với độ chính xác cao. Bởi có độ chính xác cao, proton giúp giảm nguy cơ ung thư thứ phát do bức xạ và giảm nguy cơ tác dụng phụ và độc tính. Phương pháp này giúp gia tăng tỷ lệ sống, cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.
Bác sĩ Ivan Tham, chuyên gia ung thư xạ trị, Bệnh viện Mount Elizabeth Novena (Singapore) cho biết, điều trị proton không đau và điều trị ngoại trú, tùy từng loại bệnh nhưng tối đa kéo dài 8 tuần. Bệnh nhân sẽ điều trị 5 ngày/tuần, thời gian điều trị mỗi buổi khoảng 5 phút.
Được biết, xạ trị proton hiện được áp dụng với khối u tại não, thực quản, đường tiêu hóa, phụ khoa, vùng đầu - cổ, gan, hạch bạch huyết, t.iền liệt tuyến, mô mềm, cột sống và ung thư nhi.
Những thực phẩm 'đại kỵ' với bệnh nhân tiểu đường nhiều người chưa biết Đối với bệnh nhân tiểu đường, việc có một chế độ ăn uống lành mạnh đóng vai trò rất quan trọng nhưng nhiều người vẫn chưa hiểu rõ những loại thực phẩm nào nên tránh trong quá trình điều trị bệnh. Tiểu đường là căn bệnh mãn tính nguy hiểm đang ngày càng trở lên phổ biến. Việc kiểm soát chế độ ăn...