Đổi mới kiểm tra đán.h giá: Thầy cô chủ động, linh hoạt
Song song với đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra, đán.h giá HS cũng được nhiều GV tại TPHCM triển khai trong thời gian qua.
Học sinh Trường THCS Minh Đức, Quận 1 trải nghiệm xe buýt mui trần 2 tầng để học tập liên môn. Ảnh: NTCC
Đặc biệt, khi Thông tư 26 của Bộ GD&ĐT có hiệu lực với nhiều điểm mới, thầy cô đã chủ động, linh hoạt trong đán.h giá HS bằng hình thức khác nhau.
“Nào mình cùng lên xe buýt”
Vừa qua, Trường THCS Minh Đức, Quận 1 triển khai cho khối 8, 9 của trường chuyên đề trải nghiệm bằng xe buýt 2 tầng mui trần học tập liên môn Văn, Sử, Địa, Tiếng Anh. Theo đó, HS được chia theo từng lớp, tìm hiểu hình thức du lịch bằng xe buýt hai tầng mui trần khám phá kiến trúc xây dựng xưa và nay của TPHCM và quan sát thực trạng giao thông hiện nay tại trung tâm TP. Điều thú vị là các em sẽ làm bài kiểm tra theo nhóm.
HS được chia thành nhiều nhóm để hoàn thành các sản phẩm của môn học như tờ rơi giới thiệu về các điểm tham quan trung tâm TP qua xe buýt hay sản phẩm mô tả giao thông TP… Những sản phẩm đều giới thiệu bằng tiếng Anh, có tiếng Việt phụ đề và được HS thuyết trình theo nhóm tại lớp. GV sẽ chấm điểm các sản phẩm của nhóm và cho vào cột điểm thường xuyên thay cho bài kiểm tra giấy.
Cô Đào Thị Bích Thủy, GV môn Địa lý, Trường THCS Minh Đức chia sẻ: Qua học tập trải nghiệm, thầy cô bất ngờ với năng lực, sở trường của học trò. Các em nắm được kiến thức môn học và thỏa sức sáng tạo với các sản phẩm của mình qua cách trình bày, ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), năng lực ngoại ngữ, thuyết trình, làm việc nhóm… Điều này giúp GV đán.h giá toàn diện đầy đủ, chính xác từng HS. Tùy vào bộ môn cụ thể, GV có thể sẽ cho điểm cộng, ưu tiên hoặc cho điểm HS vào cột điểm thường xuyên. Nó rất khác với những bài kiểm tra giấy trước đây mà các em đã làm ở lớp.
Tương tự, học kỳ I vừa qua, Tổ Lịch sử Trường THPT Lê Quý Đôn (Quận 3) triển khai dự án học tập trải nghiệm môn Lịch sử Sài Gòn by bus với nội dung phần lịch sử địa phương. Dự án nhận được sự hưởng ứng và tham gia của HS đến từ 6 trường THPT khác của Quận 1, Quận 3. HS tham gia dự án được chia theo nhóm khoảng 6 – 8 em. Các em trải nghiệm bằng phương tiện công cộng như xe buýt, buýt sông, xe buýt mui trần 2 tầng… để khám phá cảnh đẹp, tìm hiểu lịch sử, văn hóa qua trang phục, ẩm thực… của Sài Gòn.
Sau khi học tập trải nghiệm, HS cùng làm một bài kiểm tra “độc lạ”, đó là “review” và ghi lại bằng những video, tập san, mô hình. Theo đó trang Sài Gòn by bus đã thu được 101 video clip, 12 bản đồ, 32 brochure, 14 poster. Những sản phẩm của HS được đầu tư công phu, đầy sáng tạo, Sài Gòn hiện lên qua lăng kính của các em rất sinh động.
Video đang HOT
Nổi bật trong đó là sản phẩm của nhóm 11A1, Trường THPT Lê Quý Đôn với các thành viên Quốc Hưng, Quốc Việt, Trung Nguyên, Tường Vân, Xuân Nghi, Phương Du. Các em thực hiện một bài báo cáo dự án độc đáo qua Rap. Quốc Việt – Quốc Hưng, hai thành viên của nhóm đã viết lời cho bản Rap giới thiệu cảnh đẹp Sài Gòn qua video mà nhóm thực hiện. Quốc Hưng cho hay: Thể loại Rap đang được nhiều bạn trẻ yêu thích và bản thân nhóm em cũng yêu Rap nên quyết định “phá cách” để giới thiệu về những cảnh đẹp Sài Gòn qua clip. Đây là dự án rất thú vị, ý nghĩa, tạo không gian học tập mở, đầy niềm vui, hiệu quả và cũng là bài… kiểm tra đặc biệt nhất đối với các thành viên trong nhóm.
Một trong những sản phẩm đầy sáng tạo của học sinh trưng bày tại buổi tổng kết dự án lịch sử Sài Gòn by bus. Ảnh: Phan Nga
Linh hoạt trong kiểm tra, đán.h giá
Thầy Nguyễn Minh Trung, GV Sinh học Trường THPT Gia Định (quận Bình Thạnh) vừa triển khai cho HS khối 11 thực hiện dự án có tên các hệ cơ quan ở động vật. HS sẽ được tìm hiểu hệ tiêu hóa, hô hấp, tuần hoàn, bài tiết và cân bằng nội môi với cách học và làm bài kiểm tra rất thú vị. Theo đó, thay vì học tập trên lớp, các em sẽ có những hoạt động trải nghiệm không gian ngoài lớp học, sử dụng phương pháp trực quan sinh động thông qua hình ảnh, biểu đồ, video, mẫu vật thật, làm việc nhóm, thuyết trình… thông qua dạy học theo trạm và kỹ thuật “lắng nghe – suy nghĩ và chia sẻ”.
Mỗi nhóm với 4 – 6 thành viên tiến hành chọn 1 chủ đề của dự án để thực hiện. Sản phẩm của các em sẽ được cho vào cột điểm thường xuyên. Yêu cầu của từng nhóm là các sản phẩm (các tờ rơi tuyên truyền, poster, infographic, sơ đồ tiến hóa, hay thực hành mổ ếch, đo huyết áp…) mà các em làm ra giống như một đề bài kiểm tra, nhưng khác nhau về cách thức, hình thức cũng như nội dung. Thầy cô sẽ đán.h giá một cách toàn diện và chấm điểm dựa vào sự tương tác trong quá trình làm việc nhóm, sản phẩm, thuyết trình…
Nói về việc thay đổi cách kiểm tra, đán.h giá, thầy Nguyễn Viết Đăng Du, Tổ trưởng Tổ Lịch sử, Trường THPT Lê Quý Đôn cho rằng, làm một bài kiểm tra đơn thuần trên lớp chủ yếu là kiểm tra sự ghi nhớ kiến thức của HS. Thực tế, nhiều em khả năng ghi nhớ chưa tốt, bài làm sẽ kém hơn các bạn nhưng lại có nhiều kỹ năng khác tốt hơn. Vì vậy, để đán.h giá một cách toàn diện HS, việc đổi mới hình thức đán.h giá là yêu cầu tất yếu, đòi hỏi GV phải chủ động thay đổi đán.h giá bằng năng lực chứ không phải bằng kiến thức máy móc.
Học tập ngoài không gian lớp học rất thoải mái, không bị gò bó như ở trong lớp. Không chỉ tiếp thu bài tốt, em và các bạn còn rèn cho mình kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình, phát huy được sở trường của từng bạn. Mỗi nhóm có sản phẩm khác nhau, điều đó khá thú vị. Ai cũng muốn hoàn thành sản phẩm của mình thật tốt, gây ấn tượng… - Lý Vĩnh Hòa (HS lớp 11TH1, Trường THPT Gia Định)
Những người "đánh thức" môn học
Để tiệm cận với việc dạy học đáp ứng yêu cầu của Chương trình mới, thời gian qua nhiều giáo viên tại TPHCM đã chủ động, sáng tạo trong đổi mới phương pháp dạy học, đán.h giá học sinh.
Thầy Nguyễn Viết Đăng Du, Trường THPT Lê Quý Đôn trong tiết giảng.
Nổi bật trong đó là cô Cao Phan Hà Vy (giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn, Quận 3) và thầy Nguyễn Viết Đăng Du, Tổ trưởng Tổ Lịch sử (Trường THPT Lê Quý Đôn, Quận 3).
Tiên phong dạy học STEM
Cô Cao Phan Hà Vy, giáo viên Vật lý, Trường THCS Lê Quý Đôn, đồng thời là Trưởng ban Giáo dục STEM của ngành GD-ĐT Quận 3 là một trong những giáo viên tiên phong dạy học theo phương pháp này.
Để có thể dạy học theo phương pháp STEM một cách bài bản, hiệu quả,bản thân cô luôn chủ động tìm tòi kiến thức qua các buổi tập huấn, tự học online, nghiên cứu tài liệu và học hỏi đồng nghiệp. May mắn là Trường THCS Lê Quý Đôn nơi cô công tác đã trang bị nhiều thiết bị dạy học hiện đại, từ phòng thực hành STEM, tới thiết bị dạy học thông minh như phần mềm học liệu số Mozabook, kính thực tế ảo, tivi tương tác, máy tính bảng... Đây là bệ phóng quan trọng để cô và đồng nghiệp có môi trường, công cụ hỗ trợ tích cực cho việc đổi mới phương pháp.
Năm học 2017 - 2018, trường khánh thành phòng thực hành STEM, được giao công tác phụ trách phòng, cô Cao Phan Hà Vy cùng nhóm giáo viên dạy học STEM lên kế hoạch và triển khai từng chủ đề cho các khối lớp. Những năm đầu, nhóm đã triển khai kế hoạch cho học sinh sinh hoạt theo khối. Cụ thể: Khối 6 - 7 thực hiện 2 chủ đề năm (hoạt động bắt buộc), khối 8 - 9 sẽ lồng ghép liên môn và sinh hoạt CLB khoa học. Những sản phẩm của học sinh từ phương pháp STEM vô cùng phong phú. Nổi bật trong đó là dàn thuỷ canh động vận hành bằng năng lượng mặt trời và nhiều sản phẩm ứng dụng khác như robot thuỷ lực, hệ thống lọc không khí...
Cô Hà Vy cho biết: Những năm trước, do hạn chế về thiết bị máy móc nên đa phần giáo viên hướng dẫn các em về nhà thực hành. Tuy nhiên, để làm ra sản phẩm ở nhà các em mất nhiều thời gian do dụng cụ không đủ hoặc bản thân chưa đủ kiến thức để hoàn thành, hạn chế khả năng làm việc nhóm, trao đổi giữa học sinh với nhau... Khi phòng thực hành STEM ra đời, nó được ví như một xưởng sản xuất nhỏ đa năng để các em thoả sức sáng tạo, làm ra những sản phẩm ứng dụng thực tiễn từ kiến thức tổng hợp được học.
Theo cô Hà Vy, đổi mới luôn là thách thức đối với giáo viên. Xu thế dạy học 4.0, đáp ứng chương trình mới đòi hỏi người thầy phải chủ động, sáng tạo để bắt nhịp.Trước đây cũng có những thí nghiệm, ứng dụng... nhưng trong phạm vi bộ môn. Khi triển khai dạy học theo STEM, đòi hỏi giáo viên phải cập nhật, tìm hiểu thêm kiến thức các môn học để thực hiện các sản phẩm liên môn, cập nhật những ứng dụng mới ở nhiều lĩnh vực, ví dụ như máy in 3D, máy khắc CNC, kính thực tế ảo...
Người đán.h thức môn Sử
Từ nhiều năm qua, ThS Nguyễn Viết Đăng Du, Tổ trưởng Tổ Lịch sử Trường THPT Lê Quý Đôn, Quận 3 luôn được đồng nghiệp, học sinh gọi với cái tên "người đán.h thức môn Sử". Thầy là một trong những nhà giáo tiên phong sáng tạo, đổi mới phương pháp dạy học và linh hoạt đán.h giá học sinh, từ đó "kéo" học sinh đến gần hơn với môn Lịch sử. Học sinh trường đã bước qua tâm lý "ghét, sợ" trở nên yêu thích, hứng thú với môn Sử qua việc tham gia dự án dạy học, hoạt động ngoại khóa, chuyến đi trải nghiệm và các tiết học thú vị hay những bài kiểm tra đặc biệt do thầy khởi xướng.
Dự án Cosplay History 2019 - học sinh tìm hiểu và hóa trang thành nhân vật lịch sử Việt Nam hoặc thế giới mà các em yêu thích là một hình thức đổi mới dạy học được học sinh và giáo viên đồng nghiệp đán.h giá cao. Ngoài trình diễn trang phục, hoá trang, học sinh còn phải thuyết trình về nhân vật mà mình lựa chọn.
Dự án Sài Gòn by bus gắn với việc học tập phần nội dung lịch sử địa phương cũng rất độc đáo. Học sinh được trải nghiệm qua các tuyến xe buýt trong TP để tìm hiểu các di tích lịch sử, văn hoá, công trình kiến trúc nổi tiếng... và ghi lại, báo cáo hành trình của mình bằng nhiều hình thức từ video clip, poster, mô hình...
Trước đó, tổ Lịch sử của trường cũng phối hợp với các tổ chuyên môn khác triển khai nhiều dự án tích hợp liên môn như Con đường di sản Việt Nam, Phía Đông Tổ quốc ta, Chứng tích da cam, Nhật Bản sự trỗi dậy thần kỳ...
Các dự án do thầy Đăng Du và Tổ Lịch sử của trường khởi xướng không chỉ nhận được sự tham gia nhiệt tình của học sinh trường mà học sinh nhiều trường THPT khác tại Quận 1, Quận 3 như Nguyễn Thị Diệu, Nguyễn Thị Minh Khai, Lương Thế Vinh, Chuyên Trần Đại Nghĩa, Ten Lơ Man, Trưng Vương, Bùi Thị Xuân đồng tình hưởng ứng.
Để học sinh thích thú hơn với Lịch sử, thầy Du cho các em làm infographic, sơ đồ tư duy, review những bộ phim lịch sử... Theo thầy Đăng Du, môn Sử chưa bao giờ khô khan, bởi những bài kiểm tra, dự án mà thầy triển khai cho học trò là dùng kiến thức liên hệ đến cuộc sống, vận dụng vào cuộc sống.
Song song với sáng tạo trong đổi mới dạy học, thầy Đăng Du luôn linh hoạt trong việc kiểm tra, đán.h giá học sinh. Kết quả học sinh làm việc nhóm, qua dự án, qua việc review phim trên Facebook... đều được thầy Du thay thế cho những bài kiểm tra giấy, kiểm tra miệng.
Theo thầy Du, để "đề kiểm tra" Sử không khô khan phải đổi mới tư duy về mục tiêu dạy và học Sử. Người thầy và người học phải nhìn thấy học Sử sẽ mang lại những kiến thức giúp mình giải quyết nhiều việc cụ thể trong cuộc sống. Và điều quan trọng nhất chính là người thầy luôn đammê với nghề mình đã chọn; luôn tìm tòi, chủ động linh hoạt sáng tạo để truyền lửa cho học trò, chứ không phải... chờ chủ trương, hướng dẫn nào cả. Nghề dạy học là nghề của sự sáng tạo.
Bên cạnh những giờ lên lớp, thầy Du cũng là một người rất mê "phượt", trải nghiệm và khám phá nhiều địa danh nổi tiếng trong và ngoài nước. Đây cũng là những chuyến đi giúp thầy có thêm hiểu biết về lịch sử, văn hoá, con người của các vùng, miền, địa danh... để làm phong phú thêm cho những tiết dạy.
"Trước những đổi mới, nếu giáo viên không chủ động thay đổi, bắt nhịp... sẽ bị thụt lùi", cô Hà Vy luôn tâm niệm điều này và không ngừng nỗ lực từng ngày, đổi mới sáng tạo để đem đến cho trò những bài học tươi mới.
Còn lúng túng khi kiểm tra, đán.h giá học sinh Kể từ tháng 10-2020, Thông tư 26 của Bộ Giáo dục và Đào tạo có hiệu lực, đã bổ sung một số điều về quy định đán.h giá, xếp loại học sinh THCS, THPT, tuy nhiên vẫn còn nhiều lúng túng khi áp dụng Theo quy định này, môn học có từ 35 tiết trở xuống/năm học sẽ có 2 điểm kiểm tra...