Dạy tích hợp, ai đứng ra bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên và câu chuyện ‘quả bóng’ trách nhiệm

Năm học sắp đến nhưng giáo viên tích hợp vẫn chưa được bồi dưỡng chuyên sâu. Nhà trường sẽ phải bồi dưỡng kiến thức cho những giáo viên này thế nào?

Khá nhiều thầy cô giáo bậc trung học cơ sở đang rất băn khoăn, lo lắng về những môn học tích hợp. (Nguồn: Dân trí)

Năm học 2021 – 2022 chương trình mới sẽ được triển khai ở lớp 2 và lớp 6. Khá nhiều thầy cô giáo bậc trung học cơ sở đang rất băn khoăn, lo lắng về những môn học tích hợp.

Cụ thể, không còn đơn môn Lý, Hóa, Sinh, Lịch sử, Địa lý mà thay vào đó là 2 môn học tích hợp Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lý lần đầu tiên được đưa vào giảng dạy trong ngành giáo dục ở nước ta.

Môn Khoa học tự nhiên, được thiết kế thành 3 mạch chủ đề Vật lý, Hóa học, Sinh học; Hai môn học độc lập Lịch sử, Địa lý trước đây sẽ được gộp thành môn Lịch sử & Địa lý. Nội dung của mỗi mạch chủ đề, phân môn, vừa có tính độc lập vừa liên kết và hỗ trợ cho nhau.

Không phải giáo viên nào cũng dạy được môn tích hợp

Vì sao một số giáo viên lại băn khoăn, lo lắng khi phải dạy môn tích hợp? Chúng tôi đã đem thắc mắc này hỏi một số đồng nghiệp của mình hiện đang giảng dạy các môn Lý, Hóa, Sinh, Lịch sử và Địa lý trong chương trình hiện hành tại bậc trung học cơ sở. Vì là người trong nghề nên cũng dễ tiếp cận, các thầy cô giáo cũng rất thẳng thắn chia sẻ, có điều đề nghị người viết bài không nêu tên và trường học nơi các bạn ấy đang công tác.

Thầy giáo S. một giáo viên cốt cán môn Lý của huyện, một tổ trưởng chuyên môn với khá nhiều thành tích giáo viên dạy giỏi cấp huyện, cấp tỉnh khẳng định chắc chắn: “Bản thân em sẽ không thể dạy được môn Hóa, môn Sinh chứ nói gì đến nhiều thầy cô giáo khác”.

Nói rồi thầy S. cho biết, gần 30 năm trước trong trường sư phạm thầy cũng chỉ được đào tạo môn Lý. Gần 30 năm nay, đứng lớp cũng chỉ đầu tư giảng dạy mình môn Lý nên nay bảo dạy kiêm 2 môn Hóa và Sinh sẽ không dễ dạy chút nào”.

Cô giáo H. người có bằng thạc sĩ Sinh học cũng nói thẳng với chúng tôi rằng: “Tôi là giáo viên dạy Sinh gần 20 năm, giờ phải dạy Lý, Hoá tôi cũng chẳng biết dạy làm sao”.

Nói rồi cô khẳng định như đinh đóng cột: “Em không dạy được đâu, có tập huấn bao nhiêu đi nữa cũng khó mà dạy lắm”.

Cô giáo H. dạy Hóa nói tập huấn chỉ học thêm về phương pháp, nhưng để dạy Lý, dạy Sinh giáo viên phải cần có kiến thức. Nhưng học sư phạm thì học đơn môn, bao năm đi dạy cũng chỉ dạy đơn môn, nay bảo dạy thêm Lý, Sinh làm sao có thể dạy được?

Cô dạy Hóa kể rằng có một vài lần mình bận việc nên nhờ giáo viên dạy môn Sinh dạy hộ sau khi đã đưa giáo án có kèm những bài giải chi tiết một số bài tập trong sách giáo khoa. Vậy mà, cô dạy Hóa liên tục nhận được điện thoại “giải cứu” của cô giáo dạy Sinh.

Hóa ra, học sinh lớp ấy không giải bài tập bằng cái cách mà cô dạy Hóa ghi trong giáo án, em học sinh có cách giải hoàn toàn khác. Cô giáo dạy Sinh chẳng biết có đúng không nên gọi cô dạy Hóa xác nhận trước khi công bố với học trò.

Cũng đã có giáo viên dạy Lý khi dạy dùm môn Hóa không đồng ý với cách giải khác của trò và tranh cãi lại nổ ra cho đến khi giáo viên dạy môn ấy “phân xử”.

Thầy giáo M. giáo viên dạy Địa thì nói rằng, nếu phải dạy thêm môn Sử thì nhìn giáo án cũng dạy được, có điều để dạy sâu, dạy tốt thì không dám chắc.

Khó nằm ở kiến thức

Cái mà những giáo viên này thiếu, là yếu về kiến thức chứ không phải yếu kĩ năng. Trong giáo dục, giáo viên yếu kĩ năng sẽ được bù đắp bằng việc tập huấn, việc học hỏi đồng nghiệp, nhưng đã yếu về kiến thức “xem như bó tay”.

Sẽ có nhiều bài toán, bài lý, hóa trong sách giáo khoa dạy cho học sinh nhưng có thầy cô làm còn không ra nói gì đến việc dạy tích hợp chéo môn. Thực tế chất lượng thầy cô như vậy, đào tạo lại để đáp ứng việc dạy tích hợp cũng có khả quan hơn không?

Năm học sắp đến rồi nhưng giáo viên tích hợp vẫn chưa được bồi dưỡng chuyên sâu.

Cựu Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng từng thừa nhận, tích hợp không chỉ phương pháp mà còn cần kiến thức: “Các thầy cô dạy các môn tích hợp phải được bồi dưỡng nhịp nhàng, không phải chỉ cơ học về mặt phương pháp. Bộ sẽ có hướng dẫn chi tiết”.

Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ Trưởng vụ giáo dục trung học cho biết, việc tập huấn trước mắt đối với các giáo viên đang thực hiện chương trình hiện hành với các môn Vật lý, Hóa học và Sinh học.

“Việc tập huấn này đã được thực hiện từ nhiều năm nay. Song song với đó, chương trình đào tạo trong các trường sư phạm cũng sẽ được thiết kế theo hướng xây dựng mã ngành này để bắt đầu tuyển mới, đào tạo phần kiến thức của môn Khoa học tự nhiên chứ không phải kiến thức riêng của từng môn Vật lý, Hóa học, Sinh học. Dần dần chúng ta sẽ có lứa sinh viên mới ra trường thực hiện giảng dạy môn Khoa học tự nhiên”, ông Nguyễn Xuân Thành cho hay.

Thế nhưng, cho đến thời điểm này, giáo viên các môn Lý, Hóa, Sinh, Sử và Địa vẫn chưa được tập huấn chuyên sâu về kiến thức như cựu Bộ trưởng Bộ Giáo dục từng nói. Ngược lại, Bộ GD&ĐT lại đá “quả bóng” trách nhiệm cho nhà trường trong việc bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên.

Công văn số 2613/BGDĐT-GDTrH mới đây có hướng dẫn: “Nhà trường cần chủ động xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng để giáo viên đáp ứng yêu cầu về chuyên môn đảm nhận việc dạy học toàn bộ chương trình môn học”…

Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Thành cho biết: “Với đội ngũ giáo viên hiện tại, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã giao quyền chủ động cho các nhà trường và sẽ có hướng dẫn để các trường tự tin trong việc bố trí phân phối chương trình và phân công giáo viên dạy họ”…

Nhà trường sẽ phải bồi dưỡng kiến thức cho những giáo viên này thế nào? Ai sẽ đứng ra bồi dưỡng quả là một nhiệm vụ bất khả thi.

Trong khi đó, trường sư phạm vẫn chưa đào tạo được lứa giáo sinh ngành Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, ra trường. Vậy thì, giáo viên sẽ dạy tích hợp thế nào cho những tiết dạy thật sự có chất lượng khi chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa là năm học mới được bắt đầu?

Chương trình mới đã triển khai, sách giáo khoa tích hợp cũng đã phát hành, dù muốn hay không thì giáo viên vẫn phải dạy học tích hợp 2 môn học (Lịch sử & Địa lý; Khoa học tự nhiên).

Để dạy học đạt kết quả như mong muốn thì các trường học buộc phải đánh giá năng lực giáo viên một cách thực chất để phân công giáo viên dạy các môn học sao cho thật hợp lý. Có thế, phần thiệt thòi học sinh mới không phải gánh chịu.

*Giáo viên ở Bình Thuận. Bài viết phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Tòa soạn.