Con gái 5 tuổi liên tục kêu đau ngực, bố mẹ bàng hoàng khi bác sĩ kết luận trẻ dậy thì sớm vì những món đồ vật có sẵn trong nhà
Bố mẹ Tiểu An không ngờ “thủ phạm” gây dậy thì sớm cho con gái chính là món đồ vật quen thuộc này.
Cuối tháng 3/2020, Tờ Twgreatdaily (TQ) đưa tin về trường hợp dậy thì sớm của cô bé Tiểu An, không đề cập cụ thể danh tính và địa chỉ.
Tiểu An vừa tròn 5 tuổi, được nhận xét là rất dễ thương và ngoan ngoãn. Đến một ngày bé đột ngột kêu đau ngực với bố mẹ, gia đình lập tức đưa Tiểu An đến bệnh viện gần nhà để thăm khám nhưng không phát hiện ra bệnh.
Tiểu An vừa tròn 5 tuổi, được nhận xét là rất dễ thương và ngoan ngoãn.
Vài ngày sau, cô bé vẫn tiếp tục kêu đau ngực. Trong lúc tắm rửa cho con, mẹ Tiểu An mới nhận ra phần ngực của con đang có dấu hiệu phát triển hơn so với trước kia, họ quyết định đưa con đến bệnh viện tỉnh để thăm khám và được bác sĩ thông báo cô bé đang có dấu hiệu dậy thì sớm.
Nghe thông báo từ bác sĩ, bố mẹ Tiểu An vô cùng bàng hoàng. Trẻ dậy thì sớm thường bắt nguồn từ thói quen ăn uống không khoa học nhưng Tiểu An rất ít khi sử dụng đồ ăn vặt, rau củ quả được sử dụng trong nhà cũng đều là đồ sạch do bố mẹ cô bé tự trồng. Vậy thì nguyên nhân nào đã khiến cô bé 5 tuổi dậy thì sớm?
Trong lúc trao đổi với bác sĩ về thói quen sống của con gái, bố mẹ Tiểu An kể rằng con gái không dám ngủ một mình nên đêm nào họ cũng bật đèn ngủ cho con đỡ sợ. Tưởng đây là một “tình tiết” không liên quan nhưng theo bác sĩ đây chính là “thủ phạm” khiến cô bé dậy thì sớm.
Đèn ngủ có thể khiến trẻ dậy thì sớm.
Vì sao lại như vậy? Lý do là vì khi ngủ, tuyến yên sẽ tiết ra một lượng lớn melatonin – đây là một hormon có liên quan tới giấc ngủ và nhịp sinh học, có tác dụng ức chế giải phóng gonadotropin tuyến yên và ngăn ngừa dậy thì sớm. Khi ngủ có ánh đèn, trẻ sẽ giảm bài tiết melatonin trong tuyến yên và có liên quan mật thiết đến sự dậy thì sớm của trẻ.
Theo bác sĩ, ngoài ánh sáng đèn ngủ thì còn có 2 món đồ vật nữa có thể gây dậy thì sớm ở trẻ là:
1. Nhựa
Video đang HOT
Trẻ em thường thích thú với việc được sử dụng bát, thìa, dĩa bằng nhựa để ăn vì chúng nhẹ, nhiều màu sắc và không dễ vỡ, tuy nhiên có một số loại nhựa chất liệu không tốt, ở nhiệt độ cao có thể giải phóng các chất có hại như phthalates – đây là loại hóa chất công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong ngành nhựa để tạo tính mềm dẻo và độ bền chắc cho sản phẩm. Loại hóa chất này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển sinh dục nam, tăng béo phì ở trẻ em, gây bệnh tim mạch.
Sử dụng đồ nhựa kém chất lượng ở nhiệt độ cao cũng có thể khiến chất Bisphenol A (BPA) thôi nhiễm vào thức ăn, sau đó được hấp thụ vào cơ thể người qua quá trình sử dụng gây thay đổi thời gian dậy thì, giảm khả năng sinh sản, tăng lượng mỡ cơ thể, và ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh và miễn dịch.
2. Các loại thuốc bổ
Nhiều phụ huynh lo lắng con cái ốm yếu, còi cọc nên đã tự ý mua những loại thuốc bổ, thuốc tăng trưởng chiều cao cho con uống mà không biết rằng tình trạng lạm dụng thuốc khiến cơ thể thay đổi quá trình bài tiết, gây ra hiện tượng dậy thì sớm.
Làm thế nào để phòng tránh dậy thì sớm ở trẻ?
Bác sĩ Wang Xuemei (Khoa Nhi, Bệnh viện thứ ba Đại học Y Bắc Kinh) cho biết để có thể ngăn ngừa dậy thì sớm cho trẻ, phụ huynh nên thực hiện những việc đơn giản sau đây:
- Không cho con ăn những thực phẩm trái mùa: Bởi vì rau củ, trái cây trái mùa thường được kích chín sớm bằng hormone, làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ.
- Cho trẻ ăn uống khoa học, tránh béo phì: Bác sĩ khuyên bố mẹ nên cho trẻ ăn một chế độ ăn khoa học, tránh đồ ăn nhiều chất béo, ăn ít đồ ngọt nhưng để đảm bảo trẻ vẫn được cung cấp đủ lượng protein, bố mẹ hãy cho con ăn nhiều trái cây và rau quả.
- Không nên tự ý cho trẻ sử dụng những loại thuốc bổ.
- Tránh cho trẻ tiếp xúc với các loại thuốc và mỹ phẩm:Bố mẹ cần tránh cho trẻ tiếp xúc với các loại thuốc và mỹ phẩm của mình vì có thể làm bé tăng nguy cơ phát triển sớm.
- Nên hạn chế cho trẻ ăn những món thịt từ gia cầm, gia súc có sử dụng chất tăng trọng, thức ăn gia súc thúc đẩy tăng trưởng: Vì những thực phẩm này có tồn dư chất tăng trọng, khiến trẻ dễ bị mắc nguy cơ dậy thì sớm.
- Tắt đèn ban đêm để giấc ngủ của trẻ có chất lượng cao.
- Cho con hoạt động thể dục 20-30 phút/ngày:Đặc biệt là những bài tập có lợi cho sự phát triển lâu dài của trẻ bao gồm nhảy dây, leo cầu thang, kéo xà ngang, chạy, nhảy cao, đá cầu….
- Nghiêm cấm trẻ xem, đọc sách báo, phim ảnh mang tính chất khiêu dâm: Phụ huynh cần kiểm soát trẻ để tránh xem video tình yêu hoặc sách báo, nếu không thì đây sẽ là thủ phạm thúc đẩy sự phát triển tình dục của trẻ em trước tuổi.
Không can thiệp dậy thì sớm, trẻ có thể mất 20 cm chiều cao
Với các bệnh nhi, nếu được chẩn đoán dậy thì sớm nhưng không được điều trị thì khi trưởng thành, chiều cao sẽ thấp hơn các bạn khác cùng trang lứa. Ở nữ, trẻ có thể sẽ thấp hơn 12 cm và ở nam là 20 cm.
Tỷ lệ trẻ đến khám, điều trị vì dậy thì sớm tăng cao trong những năm gần đây.
Tỷ lệ dậy thì sớm ở nữ cao hơn nam
Tuổi dậy hiện nay được tính ở mốc 8-13 tuổi với trẻ gái và 9-14 tuổi ở trẻ trai. Nếu như 10 năm trước, tỷ lệ trẻ đến khám vì dậy thì sớm chỉ khoảng 10 cháu thì đến nay, trung bình mỗi năm, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận khoảng 100 cháu đến khám. Hiện tại, bệnh viện đang quản lý hơn một nghìn trẻ dậy thì sớm và đang có hơn 500 cháu được điều trị ức chế dậy thì bằng tiêm thuốc.
BS Bùi Phương Thảo, khoa Nội tiết - Chuyển hóa di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, dậy thì sớm ở trẻ em có hai loại: dậy thì sớm ngoại biên và dậy thì sớm trung ương.
Dậy thì sớm ngoại biên có bất thường buồng trứng, u nang buồng trứng, có bệnh lý di truyền gây tiết hooc môn sinh dục. Dậy thì sớm trung ương có sự bất thường trong não, có khối u trong não gây kích thích tuyến sinh dục.
Theo đó, nếu trẻ nữ có đặc tính sinh dục trước 8 tuổi (phát triển tuyến vú, có kinh nguyệt...) và trẻ nam trước 9 tuổi (có cơ bắp, ria mép, giọng ồm...), chiều cao tăng nhanh hơn 6 cm/năm thì sẽ được nhận định là dậy thì sớm.
Hiện nay, tuổi nhỏ nhất được chẩn đoán và điều trị dậy thì sớm chỉ khoảng vài tháng tuổi vì những bệnh nhi này đều mắc bệnh lý di truyền. Ở dậy thì sớm trung ương, bệnh viện cũng từng điều trị cho nhiều bệnh nhi nữ 3-4 tuổi có khối bất thường trong não dẫn đến có kinh nguyệt từ nhỏ.
Để chẩn đoán dậy thì sớm, các bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử, theo dõi cấp độ tăng trưởng, đánh giá mức độ dậy thì của trẻ qua tuổi xương chụp cổ tay trái, siêu âm tử cung buồng trứng, khối thượng thận... Một số trường hợp sẽ chụp cộng hưởng từ não để chẩn đoán.
Theo BS Thảo, tỷ lệ trẻ gái dậy thì sớm chiếm tỷ lệ cao hơn trẻ nam. Ở dậy thì sớm trung ương, cứ có một trẻ nam thì có tới 20 trẻ nữ dậy thì sớm. Tuy nhiên, nếu trẻ nam dậy thì sớm thì tỷ lệ mắc các bệnh về não rất lớn. "Nguyên nhân của dậy thì sớm trung ương 90-95% ở nữ là vô căn, 5-10% có bất thường ở não, u não, dị tật não. Ở trẻ trai, khoảng 40-50% có u não, bất thường não, dị tật não. Vì thế, chúng tôi chỉ định chụp MRI tất cả trẻ trai để chẩn đoán", BS Thảo cho hay.
BS Bùi Phương Thảo chia sẻ thông tin về dậy thì sớm.
BS Thảo cũng khuyên các gia đình cần theo dõi trẻ sát sao và có chế độ dinh dưỡng hợp lý với trẻ nhỏ. Trẻ béo phì, sớm tiếp cận với những phim của người lớn là những yếu tố dẫn tới trẻ có thể dậy thì sớm. BS Thảo cũng khẳng định, cũng chưa có cơ sở khoa học nào khẳng định trẻ uống sữa sẽ bị dậy thì sớm.
Can thiệp sớm sẽ cải thiện chiều cao của trẻ
Với dậy thì sớm ngoại biên, nếu bệnh nhân được xác định nguyên nhân do u buồng trứng, u vỏ tuyến thượng thận phải can thiệp bằng các biện pháp đặc biệt. Nếu trẻ bị bệnh về di truyền làm tăng hoocmon sinh dục như bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh khi được điều trị bằng hoocmon thay thế, đặc tính dậy thì sớm đỡ hơn.
Với dậy thì sớm trung ương, trẻ sẽ được điều trị bằng thuốc chất GnRH đồng vận, để ngăn chặn làm tuyến yên không tiết ra nhiều chất gonadotpopin.
"Với trẻ dậy thì sớm trung ương, trước 6 tuổi điều trị bằng thuốc có tác dụng tốt, chúng tôi đều khuyên các gia đình nên điều trị. Ở tuổi 6-8 tuổi, bác sĩ sẽ trao đổi với gia đình giải thích lợi ích tác dụng của thuốc, mất mát về chi phí, tác dụng phụ... và việc quyết định có điều trị hay không phụ thuộc vào đứa trẻ. Với trẻ trai dưới 9 tuổi, nếu không có bệnh lý thì chúng tôi cũng cân nhắc việc điều trị", BS Thảo nói.
Trong 20 năm điều trị dậy thì sớm, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương nhận định thuốc có tác dụng rõ ràng trong làm chậm quá trình dậy thì. Trong đó, đặc biệt sẽ giúp cải thiện chiều cao của trẻ. Theo dõi những trẻ điều trị ức chế dậy thì, các bác sĩ thấy khi những trẻ này lớn lên lập gia đình vẫn có khả năng sinh con như những người phụ nữ bình thường khác, không có tác dụng phụ nào với buồng trứng.
Bình thường, con người có tuổi xương và tuổi thực bằng nhau, nhưng với trẻ dậy thì sớm thì tuổi xương sẽ lớn hơn tuổi thực. Vì thế, những trẻ này sẽ ngừng phát triển sớm hơn so với các bạn khác. Trung bình các bạn dậy thì sớm trung ương có chiều cao khi trưởng thành thấp hơn các bạn khác, như ở nữ là 12 cm và ở nam khoảng 20 cm. Nếu được tiêm thuốc, trẻ sẽ được cải thiện chiều cao rõ ràng từ 8-10 cm.
"Trẻ nữ dậy thì sớm không điều trị chỉ cao 1m50, nếu được điều trị liên tục đến 7 tuổi thì chiều cao lên tới 1m58-1,60cm. Nếu tuổi điều trị tăng hơn tuổi mốc 6-8 tuổi thì trẻ chỉ cải thiện 2-3 cm hoặc có trẻ không cải thiện cm nào", BS Thảo nói.
Hiện nay, bệnh nhân điều trị ức chế dậy sẽ được tiêm liên tục đến năm 10 tuổi hoặc đến khi có tuổi xương 11-12 tuổi, với liệu trình 28 ngày/một mũi tiêm. Nhiều bệnh nhi được phát hiện dậy thì sớm lúc 6 tuổi (do tuổi xương của trẻ chênh tới ba năm, ở mốc 9 tuổi) và gia đình đã kiên trì điều trị cho trẻ đến năm 10 tuổi thì đến nay, ở mốc 16 tuổi, trẻ cũng phát triển tốt, cao 1m60.
Theo BS Bùi Phương Thảo, hiện nay, một số địa phương đã đủ năng lực chẩn đoán và điều trị dậy thì sớm. Một số bệnh nhân sau khi được chẩn đoán tại Bệnh viện Nhi Trung ương có thể được chuyển tuyến về địa phương để điều trị, các bác sĩ tuyến trên chỉ đánh giá khi kết thúc quá trình điều trị.
Sự thật về đậu nành mà bạn cần biết Có nhiều lời đồn đại xung quanh đậu nành. Rằng nam giới ăn nhiều đậu nành sẽ mất đi "nam tính", rồi đậu nành gây dậy thì sớm, gây bệnh tuyến giáp, hay đậu nành gây ung thư... Nam giới tiêu thụ đậu nành với số lượng 1 - 2 ly mỗi ngày, đã không phát triển ngực hoặc rụng tóc, không gây...