Cần xử lý cương quyết vi phạm an toàn thực phẩm
Những năm gần đây, tình trạng ngộ độc thực phẩm trong cộng đồng đang ngày càng phổ biến, do việc vi phạm về chế độ an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật đối với người kinh doanh trên thị trường.
Trong các loại thực phẩm luôn được người tiêu dùng ưa chuộng, giá đậu xanh (giá đỗ) là loại thực phẩm phổ biến nhất, bởi cây rau giá có thể sử dụng để ăn kèm với các loại rau ăn lá khác trong các bữa ăn của gia đình vừa ngon, thanh nhiệt, lại vừa bổ, rẻ. Tuy nhiên, người tiêu dùng nên cẩn trọng khi chọn mua vì dễ mua nhầm loại giá được ủ bằng chất kích thích, không an toàn cho sức khỏe.
Giá là loại rau được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng vì vừa ngon, thanh nhiệt, lại rẻ; nếu được sản xuất theo cách truyền thống sẽ rất an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.
Ví dụ giá khi được sử dụng bằng chất kích thích chỉ cần sau 2 hoặc 3 ngày là có thể thu hoạch được, thân cây ngắn, trắng mập, không có phần thân rễ. Người sử dụng loại giá này có thể sẽ bị ngộ độc cấp tính, không những tổn hại đến sức khỏe hiện tại, mà còn ảnh hưởng rất lâu dài về sau, thậm chí là có nguy cơ bị ung thư. Còn đối với các loại giá được sản xuất theo kiểu truyền thống, thời gian thu hoạch sẽ lâu hơn, cây giá cũng có phần thân dài và mềm hơn. Đặc biệt là cây giá đỗ nếu được sản xuất theo cách truyền thống sẽ có bộ rể nhiều và dài, có màu trắng ngà, nhưng tuyệt đối an toàn cho người tiêu dùng.
Chị Trần Thanh Nhuần, ngụ ấp Trùm Thuật A, xã Khánh Hải, huyện Trần Văn Thời, chia sẻ: “Gia đình tôi cũng thường sử dụng giá đậu xanh trong các bữa ăn. Trước đây tôi tự làm để sử dụng, nhưng gần đây, do bận công việc nên sau khi tan ca, tôi chỉ có đủ thời gian ghé qua chợ mua vội một ít thực phẩm dùng cho gia đình trong ngày, trong đó có giá. Cây giá bán ở chợ trông rất đẹp mắt như: sạch, trắng tròn, cọng to, không có rễ. Nhưng khi sử dụng giá mua ở chợ, tôi thường bị rối loạn tiêu hóa”.
Có thể nói, vì lợi nhuận “thần tốc” mà hiện nay nhiều hộ sản xuất, kinh doanh sẵn sàng vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm, bất chấp sức khỏe người tiêu dùng. Thực tế không chỉ riêng cây giá đỗ, mà các loại rau xanh được sử dụng trong các quán ăn như: rau muống bào, bắp chuối xắt mỏng, dưa bồn bồn, kể cả là củ cà rốt, cà chua, khoai tây… cũng được người bán ngâm thuố.c để tẩy trắng, trông đẹp mắt và hấp dẫn người tiêu dùng hơn, đồng thời giữ được độ tươi xanh lâu hơn và giòn hơn. Đây lại là những mặt hàng thường được thị trường tết tiêu thụ tương đối mạnh. Không những thế, một số hộ kinh doanh còn bày bán các loại rau ăn sống cùng các loại thực phẩm khác ngay bên cạnh nơi tập kết rác thải sinh hoạt của chợ, bên dưới gầm cầu. Đây chính là môi trường thuận lợi để các loại vi khuẩn, siêu vi khuẩn của rất nhiều loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như: tả, lỵ, thương hàn… xâm nhập và gây nguy cơ tiềm ẩn mất toàn thực phẩm, gây ngộ độc rất cao cho người tiêu dùng.
Video đang HOT
Nhiều hộ dân tận dụng đất trống quanh nhà tự trồng rau làm thực phẩm cho gia đình để đảm bảo sức khỏe.
Theo Bác sĩ Huỳnh Thanh Sử, Trưởng khoa Sức khỏe môi trường, Y tế trường học và Bệnh nghề nghiệp, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Cà Mau, các loại hóa chất mà những hộ kinh doanh, buôn bán rau ăn lá, củ, quả ở các chợ đầu mối sử dụng trong việc bảo quản, ngâm hoặc tẩm ướp thực phẩm đều có độc tố rất cao như: NaHSO3; Na2S2O5 (Sodium bisulfite, natri bisulfit, natri hiđrosulfit..). Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổ chức FAO về chất phụ gia thực phẩm đã chỉ ra rằng, chất Na2S2O5 có độc tính gây chế.t động vật ở mức là 3.560 mg/kg trên chuột. Riêng đối với chất natri bisulfit đã bị cấm sử dụng trên rau, quả ăn sống, vì độc tính của nó có thể gây chế.t người. Ngoài ra, một số loại thuố.c bảo vệ thực vật hiện nay cũng đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cảnh báo không nên sử dụng trong trồng trọt, nhất là đối với các loại cây hoa màu có thời gian sinh trưởng ngắn, được dùng làm thực phẩm hằng ngày cho người tiêu dùng. Nhưng người trồng vẫn cứ “vô tư” phun xịt và thu hoạch để cung ứng cho thị trường ngay sau khi thời gian thuố.c chưa được phâ.n hủ.y (thời gian cách ly) hoàn toàn theo khuyến cáo của ngành chuyên môn.
Theo thống kê của ngành y tế, trung bình cứ mỗi ca sau khi bị ngộ độc thực phẩm dù chỉ là ở thể nhẹ, thì mức chi phí cho công tác xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị cũng đã lên tới hàng triệu đồng. Đó là chưa kể những tác động lâu dài về sức khỏe, tâm lý của bản thân người bệnh và gia đình họ trong việc sử dụng các nguồn thực phẩm sau này, làm ảnh hưởng đến uy tín của những hộ kinh doanh trung thực, ảnh hưởng đến nguồn lợi kinh tế địa phương. Do đó, các cơ quan chức năng cần có các biện pháp xử lý mạnh tay hơn, tránh để tình trạng phạt rồi lại tiếp tục cho tái phạm đối với những người chỉ vì biết lợi nhuận trước mắt của bản thân, mà cố tình gieo rắc bệnh tật cho cộng đồng bằng việc sử dụng các loại hóa chất, phẩm màu không được phép của Bộ Y tế, để sử dụng trong chế biến và bảo quản thực phẩm.
Cẩn trọng với phụ gia thực phẩm
Phụ gia là chất được bổ sung vào thực phẩm trong quá trình chế biến hoặc bảo quản nhằm giúp món ăn thêm ngon miệng, hấp dẫn hơn.
Hiện có hàng trăm loại phụ gia thực phẩm khác nhau. Tuy nhiên, đáng lo ngại là việc sử dụng phụ gia ngoài danh mục cho phép đang trở thành một vấn đề không nhỏ đặt ra trong cuộc chiến chống thực phẩm "bẩn".
Đoàn kiểm tra của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội xét nghiệm nhanh các mẫu thực phẩm tại một khách sạn ở quận Tây Hồ. Ảnh: Thu Trang
Những tác hại không ngờ
Hiện nay, việc sử dụng phụ gia trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm khá phổ biến. Phụ gia có thể là những chất được người sản xuất, chế biến cố tình trộn thêm vào thức ăn hoặc thức uống để cho chúng khỏi bị hư, thối với mục đích kéo dài thời gian bảo quản, nhưng vẫn không làm thay đổi chất lượng và hương vị của sản phẩm. Đôi khi người sản xuất còn sử dụng phụ gia để cho thực phẩm được dai, được giòn hơn, hay để có màu sắc hoặc mùi vị hấp dẫn người tiêu dùng.
Chẳng hạn, nhờ chất phụ gia mà bánh mì có thể giữ được lâu ngày hơn, không sợ bị mốc; bánh quy giữ được độ giòn rất lâu; củ kiệu được ngâm trắng giòn; dăm bông, xúc xích vẫn giữ được màu hồng tươi hấp dẫn; dầu ăn và bơ nhờ được trộn thêm một số chất chống ô xy hóa nên không bị ôi thiu...
Theo quy định của Bộ Y tế, Việt Nam cho phép sử dụng 400 loại phụ gia thực phẩm. Việc sử dụng các phụ gia thực phẩm nằm ngoài danh mục này là hết sức nguy hiểm cho sức khỏe con người. Bởi đó có thể là những chất đã bị cấm sử dụng hoặc những chất chưa có kết luận thử nghiệm, chưa bảo đảm an toàn cho người sử dụng. Thế nhưng, vì lợi nhuận nên người sản xuất, chế biến thường chỉ quan tâm đến tác dụng mà không quan tâm đến tác hại của các chất phụ gia. Trong khi đó, tác hại của các chất phụ gia thực phẩm đối với sức khỏe con người thường diễn biến âm thầm, kéo dài theo dạng tích tụ và hậu quả thường không xảy ra ngay lập tức nên khó có thể nhận biết.
Đề cập đến vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ sinh học - Công nghệ thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, đối với phụ gia thực phẩm được phép sử dụng, trên bao bì bao giờ cũng ghi rõ tên hóa chất, thành phần hóa học, tính năng kỹ thuật và tính chất vật lý (dạng lỏng hay rắn...), liều lượng, cách dùng (vào lúc nóng hay nguội...), tính độc với con người, độc với nồng độ bao nhiêu. Nếu sử dụng các phụ gia này đúng loại, đúng liều lượng sẽ có nhiều tác dụng tích cực, tạo được nhiều sản phẩm phù hợp với sở thích và khẩu vị của người tiêu dùng.
Cùng với đó, phụ gia cũng giúp giữ được chất lượng của thực phẩm cho tới khi sử dụng, tạo sự dễ dàng trong sản xuất, chế biến thực phẩm và làm tăng giá trị thương phẩm trên thị trường. Ngược lại, nếu sử dụng các chất phụ gia không đúng liều lượng, không đúng chủng loại, nhất là những phụ gia nằm ngoài danh mục cho phép dùng trong thực phẩm sẽ gây ra những tác hại không ngờ đối với sức khỏe.
Đồng quan điểm trên, nhiều chuyên gia dinh dưỡng cũng cho rằng, nếu sử dụng phụ gia thực phẩm ngoài danh mục cho phép và quá liều lượng sẽ gây ngộ độc cấp tính. Nếu dùng liều lượng nhỏ, thường xuyên, liên tục một số chất phụ gia thực phẩm bị cấm, tích lũy trong cơ thể, gây tổn thương lâu dài, sẽ gây ngộ độc mãn tính. Chẳng hạn, khi sử dụng thực phẩm có hàn the, chất hóa học này sẽ được đào thải qua nước tiểu 81%, qua phân 1%, qua mồ hôi 3%, còn lại 15% được tích lũy trong các mô mỡ, mô thần kinh, dần dần tác hại đến nguyên sinh chất và đồng hóa các amino, gây ra một hội chứng ngộ độc mãn tính như: Ăn không ngon, giảm cân, tiêu chảy, rụng tóc, suy thận, da xanh xao, động kinh, trí tuệ giảm sút. Nguy hiểm hơn nếu dùng phụ gia không cho phép, nhất là các chất phụ gia tổng hợp, về lâu dài tích tụ trong cơ thể dẫn đến nguy cơ hình thành khối u, ung thư, đột biến gen, quái thai...
Không nên lạm dụng
Để sử dụng phụ gia thực phẩm an toàn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh cho biết, việc sử dụng phụ gia thực phẩm trong sản xuất, chế biến thực phẩm phải tuân thủ các nguyên tắc, sử dụng đúng loại phụ gia thực phẩm trong danh mục cho phép, đúng đối tượng, đúng hàm lượng theo quy định của Bộ Y tế. Các phụ gia thực phẩm phải bảo đảm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, còn thời hạn sử dụng và phải đáp ứng yêu cầu về an toàn theo quy chuẩn và tiêu chuẩn Việt Nam tương ứng.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh khuyến cáo, chỉ nên sử dụng các phụ gia thực phẩm thuộc loại tự nhiên và phụ gia thực phẩm đã được nghiên cứu kỹ lưỡng về độ an toàn khi đưa vào cơ thể. Với những loại phụ gia thực phẩm là hóa chất, ngay cả khi đã được cho phép cũng nên dùng càng ít càng tốt và nếu không thật sự cần thiết thì không nên dùng.
"Phụ gia thực phẩm không phải là chất dinh dưỡng nên không có nó cũng không sao. Cảm giác ngon miệng với phụ gia thực phẩm thật ra là một thói quen. Để hạn chế sử dụng phụ gia thực phẩm, cách đơn giản nhất là tập thói quen không sử dụng phụ gia", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh lưu ý.
Bên cạnh đó, các chuyên gia nhấn mạnh, khi chọn mua thực phẩm, người tiêu dùng nên lưu ý lựa chọn các sản phẩm có dán nhãn, không nên ham rẻ mua hàng không rõ nguồn gốc. Đặc biệt, người tiêu dùng lưu ý, trên nhãn mác phải có đầy đủ thông tin như: Tên hàng hóa, địa chỉ sản xuất, hướng dẫn sử dụng, thời hạn bảo quản, các chất phụ gia... Riêng với hàng hóa nhập khẩu phải có nhãn phụ ghi những thông tin thuộc nội dung bắt buộc bằng tiếng Việt đính kèm nhãn gốc.
Cảnh báo nguy cơ để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm Chuyên gia y tế cảnh báo, thực phẩm có thể bị nhiễm khuẩn ở bất kỳ thời điểm nào trước khi ăn. Do vậy, việc tuân thủ các bước bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP) có thể phòng tránh các bệnh do thực phẩm gây nên như ngộ độc thực phẩm và các bệnh mạn tính khác. Ngộ độc thực phẩm gây...