Bánh ngải – Nét ẩm thực độc đáo của người Tày

Bánh ngải của người Tày có hương vị rất đặc biệt được truyền từ đời này qua đời khác và cho tới ngày nay đã trở thành niềm tự hào của người Tày.

Bánh ngải của người Tày có truyền thống từ lâu đời, vào mỗi dịp lễ Tết đặc biệt người dân thường làm món bánh này để cúng tổ tiên. Món bánh ngải được truyền từ đời này qua đời khác và cho tới ngày nay đã trở thành niềm tự hào của người Tày sinh sống trên mảnh đất Thái Nguyên.

Để chế biến được món bánh ngải, đồng bào Tày dùng hai nguyên liệu chính là gạo nếp nương dẻo thơm và rau ngải. Ngải vốn là loại rau được người Tày trồng nhiều trong vườn nhà hoặc mọc hoang nhiều ở ven suối nên lúc nào cũng sẵn có. Người Tày thường lựa loại gạo nếp trồng trên nương rẫy, dẻo, trắng và thơm ngon để làm bánh.

Dưới đôi bàn tay khéo léo của người Tày, từng chiếc bánh ngải xanh mướt một màu ra đời trông thật bắt mắt và hấp dẫn. Vì vậy, trong những món ăn đặc sản của người Tày thì bánh ngải cứu luôn được yêu thích nhất.Bánh ngải của người Tàygiống với bánh dày nhưng có màu xanh đặc trưng. Đối với gạo, phải vo sạch, ngâm nước ấm từ 4-8 giờ, sau đó đem đi đồ xôi. Khi đồ xong, cho xôi vào cối giã cùng lá ngải đã giã nhuyễn trước đó. Cần lưu ý là sau khi được xôi phải đem giã ngay thì mới cho mẻ bánh mềm, mịn và dẻo. Khi bánh đã nhuyễn, chuyển sang màu xanh sẫm khá bắt mắt, người ta dùng tay nặn thành từng chiếc bánh tròn. Muốn bánh không dính tay, người nặn bánh sẽ thoa ít dầu ăn lên lòng bàn tay.

Bánh ngải được chia thành hai loại chính là ngải cứu nhân lạc và ngải cứu nhân đỗ xanh. Tùy theo khẩu vị riêng của từng vùng miền sẽ có cách chế biến phù hợp với khẩu vị thưởng thức. Bánh ngải của người Tày có hương vị rất đặc biệt tưởng chừng như khó ăn mà thực sự không phải như vậy. Đó là sự kết hợp giữa thơm dẻo của bột nếp, vị mát, hơi tê tê không hề đắng của ngải cứu, dễ ăn và không ngấy; nhân đường và vừng ngọt đậm đà. Vị hăng hăng, thơm thơm rất lạ của lá ngải dung hòa cái dẻo, ngọt, thơm của nếp đường.

Miếng bánh làm ta liên tưởng đến sự tươi non của đồi nương, sự hoang dã của núi rừng, như gói cả mùa xuân mát trong. Nếu ai đã từng ăn một lần sẽ không thể nào quên mùi vị của loại bánh dân dã này. Trước đây, loại bánh này chỉ được người Tày làm trong những dịp lễ tết quan trọng, nay với sự ưa thích của thực khách trong nước, đặc biệt là khách du lịch, món bánh này đã được làm phổ biến, trở thành quà tặng rất có ý nghĩa.