Bác sĩ: 4 điều bạn có thể làm để giảm nguy cơ ung thư gan
Ung thư gan là một căn bệnh đe dọa tính mạng mới, với hơn 800.000 người mắc mới mỗi năm trên toàn thế giới.
Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư trên toàn thế giới, chiếm hơn 700.000 ca tử vong mỗi năm, theo Hiệp hội Ung thư Mỹ (ACS).
Trong khi hầu hết các loại ung thư dần ít nguy hiểm hơn, thì ung thư gan đang trở nên ngày càng nguy hiểm, với tỷ lệ tử vong tăng một cách đáng kinh ngạc lên 43% chỉ từ năm 2016 đến năm 2020, theo trang tin Best Life.
Gan rất giỏi trong việc tự sửa chữa những tổn thương nhỏ một cách đáng ngạc nhiên, nghĩa là người có nguy cơ cao có thể phòng ngừa. Ảnh SHUTTERSTOCK
Đặc biệt, đây là loại ung thư phổ biến nhất ở nhiều nước châu Phi và Đông Nam Á.
Các chuyên gia từ Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering (Mỹ) (MSKCC) giải thích: “Tỷ lệ tử vong do ung thư gan đã tăng mạnh trong những năm gần đây, một phần là do sự gia tăng các bệnh mạn tính gây tổn thương gan. Bao gồm xơ gan, viêm gan, gan nhiễm mỡ…”.
Rất may là gan rất giỏi trong việc tự sửa chữa những tổn thương nhỏ một cách đáng ngạc nhiên, nghĩa là người có nguy cơ cao có thể phòng ngừa.
Sau đây, các bác sĩ của Hiệp hội Ung thư Mỹ sẽ chỉ ra 4 cách tốt nhất để giảm nguy cơ ung thư gan.
1. Quản lý rủi ro viêm gan B và C
Viêm gan B và C mạn tính là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây ung thư gan trên toàn thế giới. Vì lý do này, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ khuyến cáo mọi người nên tiêm ngừa viêm gan B, theo Best Life.
Video đang HOT
Mọi người nên tiêm ngừa viêm gan B. Ảnh SHUTTERSTOCK
Riêng đối với viêm gan C, có thể quản lý rủi ro bằng cách xét nghiệm nếu nghi ngờ mình có nguy cơ cao hơn. Điều trị viêm gan B và C có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ phát triển ung thư gan sau này.
2. Điều trị các bệnh về gan khác
Ngoài viêm gan, một số bệnh có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị.
ACS giải thích: Một số bệnh di truyền có thể gây xơ gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan. Bao gồm rối loạn chuyển hóa di truyền, xơ gan mật nguyên phát và gan nhiễm mỡ. Phát hiện và điều trị những bệnh này sớm có thể giúp giảm nguy ung thư gan.
3. Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Theo ACS, duy trì cân nặng khỏe mạnh là một cách khác giúp giảm nguy cơ ung thư gan. Tránh béo phì có thể là một cách khác để chống ung thư gan. Những người béo phì có nhiều khả năng mắc bệnh gan nhiễm mỡ và tiểu đường, cả hai đều dẫn đến ung thư gan, các chuyên gia từ ACS cho biết.
Một nghiên cứu phân tích năm 2007 được công bố trên tạp chí y khoa British Journal of Cancer đã xác định người béo phì có nguy cơ ung thư gan cao hơn đến 89%, theo Best Life.
4. Bỏ thuốc lá và hạn chế uống rượu
Các chuyên gia cảnh báo cả hai đều gây xơ gan, cuối cùng có thể dẫn đến ung thư gan.
ACS giải thích: Không uống rượu hoặc uống rượu vừa phải có thể giúp ngăn ngừa ung thư gan. Nghiên cứu năm 2018 trên tạp chí British Journal of Cancer, uống nhiều rượu làm tăng 87% một dạng ung thư gan phổ biến nhất.
Những nhà nghiên cứu này cũng xác định rằng hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ ung thư gan. Vì vậy, bỏ thuốc nên cũng sẽ ngăn ngừa ung thư này, ACS cho biết, theo Best Life.
Đau bụng, người đàn ông đi khám ngã ngửa phát hiện ung thư di căn gan
Vốn khoẻ mạnh, không hút thuốc lá, 3 tháng trước người đàn ông thấy đau bụng kèm rối loạn tiêu hoá, tình trạng ngày càng tăng, ông đến viện khám thì phát hiện ung thư đại tràng sigma di căn gan.
Trường hợp bệnh nhân L.T.D, nam 68 tuổi ở Hà Nội là ví dụ điển hình. PGS.TS. Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết đây là trường hợp bệnh nhân ung thư đại tràng sigma di căn phổi, gan đa ổ đã được điều trị hiệu quả bằng hóa trị kết hợp với thuốc kháng thể đơn dòng Cetuximab.
Hình ảnh khối nhu mô gan hạ phân thùy V gan phải kích thước 25x36 mm, sau tiêm ngấm thuốc
Bệnh nhân nhập viện chỉ vì lý do đau bụng. Trước ngày vào viện khoảng 3 tháng, bệnh nhân đau bụng vùng hố chậu trái, thỉnh thoáng rối loạn tiêu hóa (lúc lỏng, lúc táo).
Vốn hoàn toàn khoẻ mạnh, không có tiền sử dị ứng, không hút thuốc lá và gia đình cũng không có ai mắc ung thư nên người bệnh chủ quan.
Những ngày gần đây tình trạng rõ rệt hơn, những cơn đau nhiều hơn, người bệnh cảm thấy mệt mỏi ăn kém. Đặc biệt tình trạng sụt cân nhanh, chỉ trong 3 tháng bệnh nhân đã sút 5kg. Lúc này ông mới đến Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai khám.
Tại bệnh viện, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, không phù, không xuất huyết dưới da, các bác sĩ kiểm tra thấy bụng mềm, không thấy khối bất thường...
Bệnh nhân được chỉ định nội soi đại trực tràng, kết quả cho thấy khối u sùi loét vùng đại tràng xích ma (sigma) gây hẹp lòng đại tràng, máy soi vẫn đi qua được. Bệnh nhân được chỉ định làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu với kết luận ung thư đại tràng sigma di căn gan (giai đoạn IV).
Theo PGS.TS. Phạm Cẩm Phương, sau khi Trung tâm tiến hành hội chẩn hội đồng chuyên môn đưa ra chỉ định phẫu thuật triệt căn (phẫu thuật cắt đoạn đại tràng Sigma và nhân di căn gan), sau đó điều trị bổ trợ sau phẫu thuật. Tuy nhiên, gia đình và bệnh nhân không đồng ý phẫu thuật.
Vì vậy, các bác sĩ Trung tâm đã lựa chọn phương án: Liệu pháp toàn thân kết hợp với đốt sóng cao tần nhân di căn gan. Kết quả sau 6 chu kỳ hoá chất bệnh nhân đáp ứng hoàn toàn, tăng 2 kg, sinh hoạt bình thường không còn đau bụng, không rối loạn tiêu hoá, không còn thiếu máu...
Gần đây thuốc lá được công nhận là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia
GS.TS. Mai Trọng Khoa, Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ năm trong các bệnh ung thư ở cả 2 giới. Nguyên nhân gây bệnh ung thư đại trực tràng chưa rõ. Một số yếu tố nguy cơ là: chế độ ăn ít rau, nhiều chất béo, mắc các bệnh lý đại - trực tràng: viêm loét mạn tính, polyp, bệnh Crohn, bệnh đa polyp đại trực tràng...
Đáng lưu ý, trong các loại ung thư đường tiêu hoá, thì ung thư đại trực tràng là loại ung thư có liên quan chặt chẽ với các yếu tố nguy cơ gây bệnh cũng như các yếu tố di truyền.
Bệnh nếu được chẩn đoán sớm thì tiên lượng tốt, có thể khỏi bệnh hoàn toàn, do vậy việc sàng lọc, chẩn đoán sớm đóng vai trò quan trọng. Chẩn đoán xác định dựa vào các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng. Khi bệnh ở giai đoạn sớm phương pháp điều trị chủ yếu là phẫu thuật.
Các phương pháp: hóa trị, điều trị đích trong bệnh ung thư đại trực tràng thường được chỉ định khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, đã có di căn xa.
Việc sử dụng các thuốc điều trị đích (các thuốc chống tăng sinh mạch, kháng thể đơn dòng như: Bevacizumab, Cetuximab...) kết hợp với hóa trị cho các bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn di căn (bước 1, bước 2) đã giúp tăng thời gian sống thêm và chất lượng sống cho người bệnh.
Và trường hợp của bệnh nhân trên là ví dụ điển hình. Phác đồ đã giúp kéo dài thời gian sống thêm không tiến triển, sống thêm toàn bộ cho người bệnh.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, ung thư đại tràng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ mà mọi người có thể phòng tránh được như: Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu) được xem là có liên quan mật thiết đến ung thư đại tràng. Ăn khoảng 160g/ngày hoặc chế độ ăn với thịt quá 5 lần/tuần có nguy cơ cao gấp 3 lần.
Ngoài ra, ăn nhiều thịt, mỡ, đạm, ít chất xơ dễ dẫn đến béo phì và có nguy cơ cao gây ung thư đại tràng, nên cần thay đổi chế độ ăn khoa học hơn để phòng bệnh.
Trong khi đó, các chuyên gia cũng hướng dẫn các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ này vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, gia tăng kết hợp chất xơ với các yếu tố sinh ung thư dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân.
Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng ôxy hóa.
Để phòng bệnh, các bác sĩ cũng lưu ý người dân không nên lạm dụng nước uống chứa cồn, thuốc lá. Theo đó, thuốc lá được biết đến như là những "sát thủ" của bệnh lý tim mạch hay ung thư phổi nhưng gần đây nó được công nhận là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia.
Ngoài ra, cũng cần tăng cường hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
Dấu hiệu nào có thể phát hiện sớm bảy loại ung thư thường gặp? Theo các bác sĩ, ung thư hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu phát hiện ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo của bệnh để thăm khám kịp thời. Bệnh viện K mới đây đã hướng dẫn dấu hiệu cảnh báo sớm này. Dấu hiệu nhận biết bảy loại ung thư phổ...