5 thói quen xấu hằng ngày gây hại cho gan

Gan là một cơ quan kỳ diệu. Mỗi ngày, nó tạo ra mật, chuyển hóa chất dinh dưỡng từ chế độ ăn uống, làm sạch độc tố khỏi máu, phân giải chất béo, rượu và thuốc, kiểm soát lượng đường trong máu và mức độ hoóc môn, dự trữ sắt và nhiều hơn nữa.

Sử dụng quá nhiều một loại thuốc nào đó có thể dần dần gây hại cho gan. Tổn thương này có thể từ nhẹ đến suy gan hoàn toàn. – ẢNH: SHUTTERSTOCK

Tiến sĩ Saleh Alqahtani, giám đốc nghiên cứu lâm sàng về gan của Johns Hopkins Medicine (Mỹ), lưu ý đừng đợi đến khi các triệu chứng xuất hiện, mới bắt đầu chú ý đến bệnh gan.

Người bệnh thường không nhận ra, vì tổn thương có thể từ từ mà không có triệu chứng rõ ràng.

Tiến sĩ Alqahtani nói: “Đừng đợi đến khi vàng da vàng mắt hoặc đau ở bụng trên bên phải, vì đó là những dấu hiệu gan đã bị bệnh nặng. Tốt nhất là nên ngăn chặn bệnh gan trước khi bệnh trở nên quá nặng”, theo Johns Hopkins Medicine.

Sau đây là 5 thói quen xấu hằng ngày có thể gây hại cho gan của bạn, theo Ba-bamail.com.

Theo thời gian, những thói quen này có thể khiến gan bị tổn thương nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng.

1. Uống rượu quá mức

Uống nhiều rượu là nguyên nhân phổ biến nhất gây tổn thương gan. Quá nhiều rượu làm giảm khả năng loại bỏ chất độc của gan ra khỏi cơ thể.

Nguyên nhân là do gan tập trung vào việc chuyển hóa rượu thành một dạng ít độc hơn và bị “xao nhãng” các chức năng khác, từ đó gây ra bệnh gan nhiễm mỡ và viêm gan.

Gan nhiễm mỡ gây viêm gan, và cuối cùng gây xơ gan và cả ung thư gan.

Tình trạng này thường xảy ra ở nam giới uống từ 4 ly trở lên mỗi ngày và phụ nữ uống từ 2 ly trở lên.

Vào thời điểm xuất hiện các triệu chứng, gan đã có thể bị hư hại đến mức không thể sửa chữa được.

Tuy nhiên, ngừng uống rượu bia ở giai đoạn gan nhiễm mỡ thì gan vẫn có thể tự hồi phục, theo Johns Hopkins Medicine.

Người uống nhiều rượu bia nên làm xét nghiệm mỡ gan để biết gan đã bị tổn thương hay chưa.

2. Lạm dụng thuốc, kể cả “thuốc bổ”

Vì một trong những vai trò của gan là phân giải các chất mà cơ thể tiêu thụ, kể cả thuốc uống, “thuốc bổ” và thảo mộc. Vì vậy, sử dụng quá nhiều một loại thuốc nào đó có thể dần dần gây hại cho gan. Tổn thương này có thể từ nhẹ đến suy gan hoàn toàn.

Một trong những loại thuốc có thể gây tổn thương gan mạnh nhất là thuốc giảm đau, cảm sốt acetaminophen, mà mọi người thường tự mua về uống, theo Ba-bamail.com.

Với liều lượng nhỏ thì chất này an toàn, nhưng nếu dùng quá nhiều trong thời gian dài thì có thể gây hại cho gan.

Một số loại thuốc thảo dược và các chất bổ sung cũng có thể gây hại cho gan nếu dùng quá nhiều. Ví dụ, một nguyên nhân phổ biến gây nhiễm độc gan là do uống quá nhiều vitamin A.

3. Hút thuốc

Hút thuốc là thói quen bạn phải từ bỏ. Khói thuốc lá ảnh hưởng gián tiếp đến gan. Các hóa chất độc hại trong khói thuốc cuối cùng sẽ đến gan và gây ra căng thẳng oxy hóa, tạo ra các gốc tự do gây hại cho tế bào.

Căng thẳng ô xy hóa cũng có thể gây xơ hóa – trong đó gan phát triển các mô sẹo, trong quá trình cố gắng tự phục hồi và theo thời gian, có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng hoạt động bình thường của gan.

4. Thiếu ngủ

Thiếu ngủ sẽ phá hỏng quá trình đào thải và gây hại cho gan – ẢNH: SHUTTERSTOCK

Một nghiên cứu cho thấy thiếu ngủ có thể gây ra căng thẳng ô xy hóa cho gan.

Một nghiên cứu khác từ Đại học Y Pennsylvania (Mỹ) cho thấy những người làm việc theo ca và bị thiếu ngủ phải chịu nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm béo phì, bệnh tim và tiểu đường.

Nguyên nhân do gan của họ không xử lý chất béo hiệu quả, cho phép chất béo tích tụ.

Hơn nữa, khi ngủ, cơ thể sẽ đi vào quá trình sửa chữa. Do đó, cần đảm bảo ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm, vì thiếu ngủ sẽ phá hỏng quá trình đào thải và gây hại cho gan, theo Ba-bamail.com.

5. Béo phì, mỡ máu cao

Những tình trạng này có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ, cũng có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

Tiến sĩ Alqahtani cho biết: “Bệnh gan nhiễm mỡ hiện là nguyên nhân lớn nhất gây hư hại gan”.

Tuy nhiên, có thể đảo ngược tình trạng bệnh ở giai đoạn “nhiễm mỡ” bằng cách cắt giảm chất đường bột như bánh mì và đường và ăn nhiều trái cây, rau và protein. Một mẹo khác là uống cà phê, theo Johns Hopkins Medicine.

Nên ăn uống thế nào?

Nên hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, vì chúng thường chứa đầy chất bảo quản, phụ gia, chất làm ngọt và hương liệu, khiến gan bị tổn thương. Thực phẩm chế biến cũng chứa nhiều muối, không chỉ làm tăng huyết áp mà còn có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ do tích tụ dịch trong gan và gây sưng phù.

Cần tránh ăn nhiều đường, tránh nước ngọt, hạn chế ăn đồ chiên và bánh quy – chứa nhiều chất béo chuyển hóa, vì những loại này cũng rất hại cho gan, theo WebMD.

Cần ăn đủ rau, trái cây để cung cấp cho cơ thể đủ vitamin C và E, kẽm, beta-carotene và selen – những chất giúp giữ gan khỏe mạnh.

Cần chú ý cung cấp đủ vitamin B12, chủ yếu có trong thịt, vì gan sử dụng vitamin này giúp lưu thông mật.

Các vitamin B khác cũng giúp ích trong quá trình giải độc của gan và có nhiều trong các loại hạt, lòng đỏ trứng, cá, gạo lứt và các loại đậu, theo Ba-bamail.com.