10 cách ngăn ngừa và loại bỏ sẹo mụn

Thường xuất hiện ở tuổi dậy thì – mụn là nỗi lo phổ biến của nhiều thanh thiếu niên – do sự thay đổi nội tiết tố, căng thẳng, sử dụng mỹ phẩm không phù hợp hoặc chế độ ăn chứa nhiều đường và tinh bột, gây tăng tiết bã nhờn, hình thành mụn.

Đặc biệt, khi nặn mụn hoặc tác động mạnh lên mụn, khả năng tự phục hồi của da suy giảm, để lại sẹo sâu và khó lành.

Sẹo mụn thường xuất hiện dưới dạng vết đỏ không đều, bề mặt da lồi lõm và khó tái tạo. Nguyên nhân chính của sẹo mụn là bã nhờn không được loại bỏ kịp thời, gây viêm nhiễm và tổn thương lớp hạ bì. Khi lớp hạ bì bị tổn thương mà không được tái tạo kịp thời, vùng da đó sẽ trũng xuống và hình thành sẹo.

Thói quen xấu như chạm tay vào mặt, nặn mụn chưa chín, hay tác động mạnh lên da là nguyên nhân chủ yếu gây sẹo. Hơn nữa, việc tiếp xúc da với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài, căng thẳng, thiếu ngủ, tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh cũng làm tăng nguy cơ mụn và sẹo. Đặc biệt, trong thời kỳ dịch Covid-19, việc đeo khẩu trang trong một thời gian dài cũng khiến mồ hôi và bã nhờn tích tụ, gây ra các vấn đề về mụn. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này sẽ để lại sẹo.

Ảnh minh họa

Sẹo mụn được phân loại dựa trên hình dạng và mức độ tổn thương trên da.

Sẹo hình dùi

Sẹo hình dùi xuất hiện khi mụn không được xử lý kịp thời, dẫn đến viêm nhiễm kéo dài trong lỗ chân lông. Loại sẹo này có hình dạng sắc, nhỏ và sâu, thường dưới 0,5 mm, giống như vết chọc dùi trên băng. Sẹo thường tập trung ở vùng trán, giữa hai lông mày và hai bên má.

Ảnh minh họa

Tùy theo độ sâu, sẹo hình dùi có thể lan xuống lớp hạ bì và mỡ dưới da, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Do kích thước nhỏ, sẹo này thường bị nhầm với lỗ chân lông to và khó phát hiện sớm, dẫn đến việc điều trị kéo dài. Phương pháp điều trị bao gồm châm cứu, laser, và kích thích yếu tố tăng trưởng để cải thiện khả năng tái tạo da.

Sẹo hình hộp

Sẹo hình hộp thường có kích thước lớn với đường viền thẳng đứng rõ ràng, thường xuất hiện trên xương gò má và hai bên má. Loại sẹo này hình thành do mụn viêm mãn tính, khi mô tái tạo da không được sản sinh đủ.

Nguyên nhân chính là do việc nặn mụn không đúng cách hoặc chạm vào mụn quá nhiều, gây tổn thương lớp hạ bì. Sẹo hình hộp có rãnh rộng và phẳng, làm da trở nên gồ ghề và dễ nhận thấy. Phương pháp điều trị phổ biến cho loại sẹo này là sử dụng tia laser để kích thích quá trình lấp đầy mô sẹo.

Ảnh minh họa

Sẹo lăn

Sẹo lăn có đặc điểm bề mặt tròn, nhẹ nhàng, tương tự như đáy đĩa và thường có kích thước khoảng 1 cm. Thay vì để lại dấu vết rõ rệt trong lỗ chân lông như sẹo hình hộp, sẹo lăn tạo cảm giác bề mặt da không đồng đều.

Nguyên nhân chính gây ra sẹo lăn là viêm nhiễm từ mụn mủ, dẫn đến xơ hóa bất thường và làm da trông như bị mòn. Loại sẹo này chủ yếu xuất hiện ở rìa má, đường cằm, và đôi khi lan rộng khắp bề mặt da. Tuy nhiên, do độ sâu không quá nghiêm trọng, kết quả điều trị thường khá khả quan. Các phương pháp điều trị bao gồm tăng cường độ đàn hồi da, sử dụng laser và các liệu pháp chăm sóc da y tế để thúc đẩy quá trình tái tạo.

Ảnh minh họa

Để ngăn ngừa sẹo, hiện nay có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả. Ví dụ, biotin giúp kiểm soát mụn ở vùng trán và cằm, trong khi axit pantothenic hỗ trợ tái tạo tế bào da và phục hồi vết thương nhanh chóng. Ngoài ra, việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt hằng ngày có thể ngăn ngừa các tổn thương da dẫn đến sẹo.

1. Tránh chạm vào vùng da bị mụn

Cách đơn giản nhất để ngăn ngừa sẹo mụn là giữ móng tay ngắn và hạn chế chạm vào khu vực có mụn. Chạm vào vùng mụn thường xuyên có thể làm lây lan vi khuẩn từ móng tay, gây nhiễm trùng và viêm mạn tính. Việc nặn mụn không đúng cách có thể phá hủy lớp hạ bì, gây tổn thương sâu hơn và kéo dài thời gian tồn tại của sẹo.

Ảnh minh họa

2. Cải thiện thói quen ăn uống

Thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp ngăn ngừa và giảm thiểu mụn trứng cá. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường, bột mì hay đồ ăn nhanh. Bánh mì, kẹo ngọt chứa nhiều tinh bột có thể tăng cường bã nhờn, làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn. Ngược lại, chế độ ăn giàu protein từ ngũ cốc nguyên hạt, cá và đậu sẽ giúp làm dịu mụn và ngăn ngừa sẹo.

3. Rửa mặt đúng cách

Để giảm sẹo mụn, cần rửa mặt không quá hai lần mỗi ngày. Rửa mặt nhiều có thể làm mất cân bằng dầu và độ ẩm, gây viêm nhiễm và sẹo thêm. Nên sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ với độ pH từ 5,5 đến 6,5 và tránh chà xát mạnh để ngăn ngừa tổn thương da.

4. Sử dụng mỹ phẩm phù hợp

Da bị sẹo mụn cần được chăm sóc bằng các sản phẩm không gây bít tắc lỗ chân lông và không chứa các thành phần dầu nặng. Các thành phần như dầu cây trà, lô hội và axit salicylic có thể giúp cải thiện tình trạng viêm và sẹo.

5. Bỏ rượu và thuốc lá

Rượu và thuốc lá là nguyên nhân chính gây hại cho da, làm chậm quá trình tái tạo và phục hồi da. Trong đó, uống rượu làm giảm hấp thụ vitamin C, cản trở việc tổng hợp collagen cần thiết cho quá trình lành sẹo. Hút thuốc làm tắc nghẽn lỗ chân lông và gây viêm da, làm tình trạng sẹo mụn trầm trọng hơn.

6. Nặn mụn đúng cách

Tránh tự nặn mụn tại nhà mà nên nhờ đến sự hỗ trợ của các chuyên gia hay các spa. Nếu tự nặn mụn tại nhà, hãy vệ sinh tay và công cụ tiệt trùng sạch sẽ, dùng lực nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương da.

7. Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ đủ và đúng giờ sẽ giúp các tế bào tái tạo và lành sẹo nhanh chóng hơn. Thời gian tốt nhất để làn da phục hồi là từ 10 giờ tối đến 2 giờ sáng.

8. Bổ sung dinh dưỡng

Các chất như biotin và axit pantothenic rất cần thiết cho việc điều trị mụn và sẹo. Chúng giúp điều hòa nồng độ hormone, thúc đẩy tái tạo tế bào và làm giảm sắc tố da.

9. Điều trị bằng laser

Phương pháp điều trị sẹo mụn bằng laser giúp loại bỏ mô sẹo và kích thích tổng hợp collagen mới. Có hai loại laser là xâm lấn và không xâm lấn, tùy thuộc vào tình trạng da mà bạn sẽ được tư vấn phương pháp phù hợp.

10. Bảo vệ da khỏi tia UV

Tia UV có thể làm cho sẹo mụn trở nên sẫm màu và khó mờ. Sử dụng kem chống nắng nhẹ nhàng, không chứa dầu động vật và có chỉ số SPF thấp để bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím mà không gây tắc nghẽn lỗ chân lông.