Trời lạnh nguy hiểm với người mắc tiểu đường thế nào?
Bác sỹ cảnh báo, bệnh nhân tiểu đường dễ gặp biến chứng khi sinh hoạt bị đảo lộn bởi thời tiết lạnh giá…
Bệnh nhân đái tháo đường đang điều trị tại BV Nội tiết Trung ương vì… chườm nóng
Huyết áp tăng vọt vì… ăn nhiều
Bà T.T.M. (Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội) vừa trở về nhà sau hơn một tuần điều trị nội trú tại Bệnh viện (BV) Lão khoa T.Ư vì huyết áp và chỉ số đường máu lúc lên cao vút, khi lại xuống quá thấp khiến cơ thể mệt mỏi, lao đao.
Theo lời bà M., gần hai tháng nay, gần như không bước chân ra khỏi nhà vì trời liên tục lạnh. Thế nhưng, loanh quanh mãi trong nhà, việc ngủ nghỉ, ăn uống của bà đảo lộn hết nên thuốc thang cũng “bữa đực, bữa cái”.
“Thời tiết như vậy nên lúc nào cũng thấy chân tay lạnh giá. Vì thế suốt ngày nằm trong chăn, ngủ gà gật không theo giờ giấc, ăn lại ngon miệng. Tưởng thế là sướng ai dè “phản chủ” khi đường huyết lên, xuống khó kiểm soát”, bà M. cho hay.
Còn trường hợp ông T.V.H. (Hà Nội) vốn có bệnh nền đái tháo đường đã 15 năm, kèm huyết áp cao. Ngày nào ông H. cũng đều đặn với lịch uống, tiêm thuốc 3 lần, nhờ vậy sức khỏe khá ổn định.
Tuy nhiên, chủ quan với sức khỏe, lại rơi đúng đợt Hà Nội lạnh đỉnh điểm, ông H. bỏ lỡ 4 ngày thuốc vì “ngại” đi tái khám, lĩnh thuốc. “Trước hôm xảy ra chuyện, tôi cũng thấy cơ thể khá mệt, dự định đi viện nhưng chưa kịp thì ngã gục trong nhà vệ sinh lúc 6h sáng. May đúng lúc con cái có ở nhà đưa đi cấp cứu chứ nếu không chưa biết chuyện gì sẽ xảy ra”, ông H. cho biết.
TS.BS. Trần Quang Thắng, Khoa Cấp cứu và Đột quỵ, BV Lão khoa T.Ư cho biết: “Thời gian gần đây, nhiều bệnh nhân nhập viện thường trong tình trạng nặng với bệnh lý phổ biến là phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phổi, đột quỵ… trên nền bệnh mạn tính có sẵn như đái tháo đường, huyết áp cao… Các bệnh nhân vốn có bệnh nền lại gặp thời tiết lạnh nên càng dễ khởi phát bệnh”.
Theo lý giải của BS. Thắng, do phần lớn bệnh nhân có đa bệnh lý, bao gồm các bệnh yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, người cao tuổi gặp thời tiết lạnh cơ thể kém thích ứng hơn, khiến huyết áp tăng vọt nên dẫn đến đột quỵ.
Hoặc có bệnh nhân đái tháo đường do trời lạnh ảnh hưởng chế độ ăn, bệnh nhân ăn nhiều hơn làm đường máu tăng, gây biến chứng. “Thời tiết lạnh chính là yếu tố thúc đẩy khiến tăng nặng các bệnh mạn tính”, BS. Thắng cho biết.
BS. Thắng cũng khuyến cáo, để phòng tránh các bệnh về tim mạch, hô hấp, đột quỵ hiệu quả trong thời tiết lạnh giá, người già không nên ra ngoài trời lạnh đột ngột. Buổi sáng, khi tỉnh giấc, không nên ra khỏi chăn và xuống giường ngay, mà cần nằm lại trên giường, vận động nhẹ nhàng từ 3 – 5 phút để cơ thể dần thích nghi, ăn đủ bữa trong ngày.
Video đang HOT
Cẩn trọng hoại tử chân vì… chườm ấm
“Với người có bệnh mãn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch cần tuân thủ theo đơn thuốc điều trị của bác sỹ. Trong trường hợp trời quá lạnh, không thể trở lại tái khám tại bệnh viện, người bệnh nên chủ động trao đổi qua điện thoại với bác sỹ điều trị để được tư vấn kịp thời.”
BS. Trần Quang Thắng, Khoa Cấp cứu và Đột quỵ, BV Lão khoa T.Ư
Các bác sỹ BV Nội tiết Trung ương cho biết, năm nào đến mùa đông, bệnh viện cũng tiếp nhận không ít bệnh nhân đái tháo đường nhập viện với tổn thương nặng ở chân vì… chườm ấm.
Nhiều bệnh nhân tiểu đường bị bỏng, loét bàn chân do sử dụng sản phẩm đá muối Himalaya, đá chườm nóng để làm ấm bàn chân hoặc bỏng nặng từ bàn chân đến cổ chân vì ngâm chân nước nóng trước khi đi ngủ…
Nằm điều trị tại BV Nội tiết Trung ương, ông N.T.P. (Quảng Ninh) được các bác sỹ chẩn đoán bỏng sâu, nhiễm trùng trên nền bệnh đái tháo đường tuýp 2, buộc phải cắt lọc phần da thịt bị hoại tử ở vùng ngón chân và cổ chân.
Tuy nhiên, do vết tổn thương bỏng lan rộng, đồng thời khu vực cẳng chân là vùng ít mạch máu nuôi dưỡng, kết hợp teo cơ do biến chứng tiểu đường nên quá trình điều trị của ông P. được tiên lượng khó khăn và kéo dài.
Ông P. kể lại: “Năm nay trời lạnh quá, không thể ngủ được nên mới đây con cháu mua tặng tôi chiếc đèn sưởi. Tối nào tôi cũng phải bật sưởi cho ấm, ai dè hôm ấy ngủ quên để gần quá, bỏng lúc nào chẳng hay”.
Điều đáng nói là đối với bệnh nhân đái tháo đường, biến chứng thần kinh ngoại vi khiến bệnh nhân tê bì, mất cảm giác nóng lạnh. Vì vậy, khi sử dụng các loại chườm nóng, người bệnh không cảm nhận được sức nóng nên thường gây bỏng nghiêm trọng mà vẫn không biết.
Hơn nữa, một tổn thương rất nhỏ cũng có thể dẫn tới nguy cơ vết thương lan rộng gây hoại tử với bệnh nhân đái tháo đường do họ có đường huyết cao, kèm theo các bệnh nền khác làm suy giảm sức đề kháng.
“Việc chườm nóng, dùng nhiệt điều trị chứng tê bì cần hết sức thận trọng và phải được kiểm soát để tránh những hệ lụy đáng tiếc cho bệnh nhân”, BS. Nguyễn Ngọc Thiện, Phó trưởng Khoa Chăm sóc bàn chân, BV Nội tiết Trung ương cho biết.
Chuyên gia chỉ ra nguyên nhân căn bệnh cứ 20 giây có 1 người phải cắt cụt chân, tay
Mỗi khi mùa đông đến, bệnh viện tiếp nhận và điều trị cho nhiều bệnh nhân biến chứng tiểu đường ở bàn chân với những vết thương bỏng da, cháy da rất nhiều. Nguyên nhân là do chườm nóng...
Bàn chân với những ngón chân bị cháy đen xì của bệnh nhân Luân được các y bác sĩ TT Kỹ thuật cao và tiêu hoá, BV Xanh Pôn chăm sóc
Từng mắc đái tháo đường (ĐTĐ) 17 năm, bệnh nhân Lê Thị Thanh Luân (59 tuổi) 6 hôm trước đi nằm giường mát-xa Hàn Quốc (loại máy chuyên sâu 7.700) với mục đích tiêu giảm mỡ bụng.
Nhiệt độ của giường được đặt ở mức 54 độ C với thời gian một ca 30 phút. Được 15 phút do quá nóng nữ bệnh nhân liền gồng người lên dãn cách khoảng cách. Bà liền chống hai ngón chân cái để đỡ thân hình cách xa giường chỉ để phần bụng tiếp xúc.
Chiều cùng ngày sau khi đi khiêu vũ về thấy hai ngón chân phồng rộp, bà Luân không nghĩ mình bị bỏng từ sáng mà lại tiếp tục ngồi máy mát xa của hàng xóm 15phút.
Sau 15 phút, chỗ phồng rộp ở chân bệnh nhân dập nước, lột da, đỏ loét. Ngày hôm sau, bệnh nhân lại tiếp tục đi nằm ghế mát xa. Nhân viên Hàn Quốc hướng dẫn chiếu đèn tia hồng ngoại vào chỗ tổn thương ở ngón chân để vô trùng cho bà.
"Thay vì thời gian ngắn, họ cho tôi nằm nửa tiếng đúng liệu trình. Làm xong, nhìn xuống hai bàn chân mình cháy đen xì thay vì đỏ loét", bà Luân cho hay.
Về nhà, bệnh nhân tự rửa và băng bó vết thương nhẹ. Do không có cảm giác nên bà cũng không cảm thấy quá sốt ruột. Vì thế hai ngày sau, bà mới nhập viện ở Hải Phòng. Tại đây các bác sĩ cho rằng bà đã bị hoại tử ngón chân do biến chứng tiểu đường phải cắt cụt.
Không tin với kết quả này, bệnh nhân đã phải lên Hà Nội chữa. Tại Bệnh viện Xanh Pôn, nữ bệnh nhân được điều trị vết loét ở bàn chân mà không cần phải cắt cụt.
Chia sẻ với phóng viên, TS. BS Đỗ Đình Tùng, PGĐ BV Đa khoa Xanh Pôn cho biết, người mắc ĐTĐ thông thường có những tổn thương ngoại vi dù sớm hay muộn.
Chính vì những tổn thương này khiến bệnh nhân giảm và mất cảm giác do vậy tuyệt đối không bao giờ được chườm, sưởi nước ấm nước nóng.
"Do mất cảm giác, giảm cảm giác nên người mắc ĐTĐ có tổn thương ngoại vi nguy cơ bị bỏng rất cao mà không biết. Thậm chí, nếu không bị bỏng thì nhiệt độ cao làm bệnh nhân dù mang lại cảm giác dễ chịu nhưng sẽ làm tổn thương dây thần kinh ngoại vi và càng ngày bệnh càng trầm trọng hơn", TS. BS Đỗ Đình Tùng nói.
Do đó, vị chuyên gia về đái tháo đường này cảnh báo, nhiều bệnh nhân mắc đái tháo đường, đặc biệt là các cụ già vẫn có thói quen chườm, ngâm chân nước nóng chữa tê bì chân.
"Việc làm này sẽ tạm thời át đi cảm giác tê bì nhưng về lâu dài thì gây tổn thương rất nhiều đối với người mắc ĐTĐ. Qua thực tế thăm khám, điều trị, mỗi khi mùa đông đến, chúng tôi tiếp nhận và điều trị cho nhiều bệnh nhân biến chứng tiểu đường ở bàn chân với những vết thương bỏng da, cháy da rất nhiều. Nguyên nhân là do chườm nóng...
Vì vậy về lâu về dài tuyệt đối không ngâm, không chườm đặc biệt người nào đã có tổn thương ngoại vi thì phải tuyệt đối kiêng ấm, kiêng nóng, không được sưởi nhất là mùa đông sắp đến", TS. BS Đỗ Đình Tùng cảnh báo.
Ngoài ra để chống loét chân bệnh nhân phải tái khám định kỳ, nếu không có tổn thương ngoại vi tái khám 1 năm một lần, còn đã tổn thương ngoại vi thì phải 6 tháng khám bàn chân 1 lần.
Ngoài ra bệnh nhân có biến chứng của bàn chân như chai chân, loét chân thì 3 tháng phải đi khám bàn chân một lần.
Những khuyến cáo khám bàn chân đã có, Bộ Y tế cũng đã đưa ra nhưng quy trình khám bàn chân thì chưa được ban hành, các tỉnh chưa có, Bộ Y tế chưa có. Vấn đề này là bức thiết vì khi chưa có quy trình thì việc khám bàn chân chưa thành thói quen mà sẽ khám không đúng, không đạt chất lượng...
Trong khi đó, theo thống kê của Liên Đoàn Đái Tháo Đường Thế Giới (IDF) cứ 20 giây sẽ có 1 bệnh nhân đái tháo đường phải phẫu thuật để cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tay hoặc chân. Đây là điều tệ nhất xảy ra với biến chứng bàn chân ở người bệnh đái tháo đường.
Nguyên nhân là do khi các vi khuẩn xâm nhập vào những vết thương hở ở chân, các tế bào máu như bạch cầu bị ức chế sẽ không đủ hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn. Vết thương bị nhiễm trùng lan rộng buộc phải cắt cụt chân để bảo đảm an toàn cho người bệnh.
"Nếu không có những quy trình hướng dẫn rõ ràng thì nguy cơ BN ĐTĐ bị loét bàn chân rất cao... điều này đồng nghĩa với việc bệnh nhân cũng bị cắt cụt chi rất lớn.
Trong khi nếu có quy trình chuẩn, bác sĩ sẽ nhận ra được các yếu tố nguy cơ loét, phát hiện được các mức độ thấp, vừa, cao sẽ có hướng xử lý kịp thời. Nếu BN có dấu hiệu tiền loét thì sẽ xử lý ngay thì không còn loét và loại bỏ khả năng cắt cụt.
Tiếc là hiện chưa có quy trình chuẩn. Sẽ không phát hiện được nguy cơ loét trong khi tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ ngày càng tăng. Điều này đồng nghĩa nhiều bệnh nhân bị cắt cụt mất chi", BS Đỗ Đình Tùng lo ngại.
Do đó, ngoài việc cần phải đi khám định kỳ, dùng thuốc đúng chỉ định TS.BS Đỗ Đình Tùng cũng đưa ra khuyến cáo đối với người mắc ĐTĐ cần thực hiện: kiểm soát đường huyết, ăn uống theo sự chỉ dẫn của bác sĩ - không kiêng nhiều quá nhưng cũng không lạm dụng quá.
Trong đó, người bệnh cần lưu ý luyện tập đúng cách. Đặc biệt đối với BN có tổn thương ngoại vi thì phải có cách luyện tập khác với BN bình thường.
Theo đó, người ĐTĐ chưa có dấu hiệu tổn thương ngoại vi thì có thể đi bộ 30phút- 1h tuỳ theo bệnh nhân trong mỗi ngày nhưng với BN ĐTĐ có nguy cơ loét bàn chân thì không được đi bộ nữa và phải chọn phương pháp khác như đạp xe, bơi lội, tập yoga...
"Tất cả bệnh nhân mắc ĐTĐ có bất thường như: chai chân lớn, phồng rộp, nốt đen, nốt tím, những biến đổi màu sắc, biến đổi móng, biến đổi về da... là phải đến viện khám ngay, thường xuyên theo dõi.
Nếu bệnh nhân ĐTĐ đã bị loét bàn chân thì nguy cơ tái lại rất lớn chính vì thế bệnh nhân có loét là phải tái khám định kỳ đặc biệt là bàn chân tránh những hậu quả đáng tiếc về sau", TS. BS Đỗ Đình Tùng nhấn mạnh.
Những thực phẩm tốt nhất giúp bạn chống lại chứng viêm Có hai loại viêm, một loại hoạt động như một cơ chế bảo vệ của cơ thể, trong khi loại còn lại là loại chậm tiếp tục hoạt động lặng lẽ. Ăn thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi là cách tốt nhất để chống lại chứng viêm mạn tính - ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK Loại viêm sau có hại cho cơ thể...