[Thuốc và dinh dưỡng] Đậu đen – nguồn dinh dưỡng chất lượng cao

Đậu đen là loại ngũ cốc có giá trị dinh dưỡng cao, được sử dụng trong đời sống hằng ngày cũng như trong các bài thuốc Đông y. Ngày nay, trên mạng xã hội có nhiều thông tin về việc ăn đậu đen để chữa ung thư, cao huyết áp, tiểu đường…

Đây là những thông tin chưa được kiểm chứng toàn diện và chính xác.

Ảnh minh họa

Đậu đen, Hắc đậu, Thúa đăm (Tày)Tên khoa học: Vigna cylindrical Skeels (Dolichos catjang Burn f),Họ: Fabaceae. Với công dụng: Thuốc giải nhiệt, phong thấp, giảm đau (hạt).

Các nghiên cứu khoa học cho thấy thành phần hóa học của hạt đậu đen khá đa dạng. Vỏ đậu đen có chất màu anthoxyanozit. Trong hạt đậu đen có 24,2% protit, 1,7% chất béo, 53,3% gluxit, 2,8% tro. Hàm lượng muối khoáng: 56mg% canxi: 354mg% P; 6,1mg% sắt; 0,06mg% carten; 0,51% vitamin B, vitamin PP; 3mg% vitamin C.

Ngoài ra, hàm lượng các axit amin cần thiết trong đậu đen rất cao: Trong 100g đậu đen có 0,97g lysine; 0,31g mentionin; 0,31g tryptophan; 0,16g phenylalanine; 1,09g alanin; 0,97g valin; 1,26g lenxin; 1,11g izoleuxin; 1,72g acginin và 0,75g histidin.

Theo các nghiên cứu gần đây, trong đậu đen chứa isoflavone và là hai chất có khả năng điều chỉnh và chuyển hóa chất béo. Sử dụng nhiều thực phẩm chứa isoflavone và anthocyanin mặc dù rất tốt cho sức khỏe nhưng chưa chắc giúp giảm cân, chúng có thể hỗ trợ phần nào cho vấn đề giảm cân. Tuy nhiên, chìa khóa của vấn đề giảm là cần giảm lượng calo nạp vào và tăng lượng calo tiêu hao qua hoạt động thể chất, chứ không nên thần thánh hóa một loại thực phẩm hay thuốc nào.

Cần lưu ý nguyên tắc giảm cân cần chú trọng về mặt dinh dưỡng và vận động. Isoflavone và anthocyanin còn chứa trong nhiều thực phẩm khác chứ không chỉ đậu đen, các thực phẩm họ đậu đều chứa nhiều isoflavone, anthocyanin chứa nhiều trong các loại rau củ có màu tím như khoai lang tím, dâu tằm, cà tím, bắp cải tím, nho, mận, dâu tây, mâm xôi… Bên cạnh đó, nước đậu đen giảm cân thì còn do tác dụng làm đầy bụng do no nước sẽ ít sử dụng các thực phẩm khác. Do đó cần ăn uống đa dạng, nếu sử dụng đậu đen liên tục dài ngày sẽ có nhiều vấn đề không tốt cho sức khỏe. Đối với huyết áp, đậu đen chứa lượng natri thấp rất có lợi cho huyết áp, sử dụng thực phẩm nhiều natri gây tăng huyết áp.

Uống nước đậu đen chỉ nên sử dụng như món nước giải khát, tuần sử dụng 2 – 3 lần, mỗi lần khoảng 100 – 250ml sẽ vừa đủ không gây cảm giác no, không dùng nước đậu đen thay thế nước uống hàng ngày vì chúng sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng hấp thu các chất trong cơ thể.

Nước đậu đen nên được uống không (không thêm đường) hoặc thêm một chút muối với người lao động nặng, người có bệnh tiểu đường không nên pha đường vào nước đậu đen. Nước đậu đen có tác dụng lợi tiểu, do đó người có bệnh về thận cần thận trọng khi sử dụng, nên ăn uống theo lời khuyên của thầy thuốc.

Thời gian lý tưởng để sử dụng đậu đen với các thực phẩm khác là cách nhau khoảng 4 tiếng đồng hồ bởi trong đậu đen có chứa Phytat, sẽ làm ảnh hưởng tới khả năng hấp thu của các chất trong cơ thể. Phytat gây cản trở cho việc hấp thu của các khoáng chất như sắt, kẽm, đồng, phốt pho (không nên dùng nước đậu đen để uống các loại thuốc có chứa sắt, kẽm, can, đồng, canxi hoặc sử dụng thực phẩm có chứa các chất này )… dẫn tới thiếu máu, loãng xương.

Người mắc bệnh viêm đại tràng, đi ngoài phân lỏng, tiêu chảy, tiêu hóa kém không dùng đậu đen. Hàm lượng protein trong đậu đen rất cao khiến cho người già, trẻ em hay người có thể trạng yếu, khó tiêu thụ hết lượng protein trong đậu đen, vì vậy khi uống nước đậu đen dễ gây ra vấn đề về tiêu hóa, đầy bụng, đau bụng.

Trên thực tế không có loại thực phẩm nào hoàn hảo, không có loại thuốc nào có thể trị bách bệnh, và hạt đậu đen cũng không phải thần dược trị bách bệnh.