Thuố.c l.á điện tử ảnh hưởng như thế nào đến phổi?
Thuố.c l.á điện tử hay còn gọi là vaping là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhiều bệnh lý liên quan đến phổi.
Thuố.c l.á điện tử có thể gây hại đến phổi của người hút theo nhiều cách (Ảnh minh họa)
Thuố.c l.á điện tử và bệnh viêm tiểu phế quản tắc nghẽn
Viêm tiểu phế quản tắc nghẽn là bệnh do tổn thương các đường dẫn khí nhỏ của phổi. Bệnh này được phát hiện đầu tiên khi công nhân làm việc tại một nhà máy bỏng ngô của Mỹ bị ốm, các bác sỹ đã phát hiện ra nguyên nhân dẫn đến bệnh là do chất Diacetyl, một chất phụ gia thực phẩm được sử dụng để tạo hương vị bơ trong loại bỏng ngô tự nổ bằng lò vi sóng.
Đặc biệt, chất Diacetyl thường được thêm vào tinh dầu đốt của thuố.c l.á điện tử để tăng hương vị. Hít phải chất diacetyl sẽ gây viêm và có thể dẫn đến sẹo vĩnh viễn ở các nhánh nhỏ nhất của đường thở, dẫn đến gây khó thở. Các tổn thương do bệnh viêm tiểu phế quản tắc nghen là các tổn thương vĩnh viễn, nên phát hiện và chữa trị càng sớm càng tốt, không phải là để làm lành mà chỉ cần chữa để tình trạng không bị xấu đi hoặc làm chậm quá trình phát triển của bệnh. Triệu chứng chính của bệnh là ho khan và hụt hơi. Thường người bệnh sẽ có các biểu hiện khoảng 2 tuần đến 2 tháng sau khi tiếp xúc với khí hóa chất độc hại hoặc có bệnh.
Thuố.c l.á điện tử dẫn đến viêm phổi Lipid
Thuố.c l.á điện tử thường sử dụng những loại tinh dầu, vitamin dễ bay hơi để tạo mùi, tạo khói. Bản chất hóa học của những chất này là những chất dầu, khi được hít vào, chúng sẽ đi trực tiếp vào phổi và lắng đọng thành những hạt dầu siêu nhỏ. Những hạt này được cơ thể nhận diện là những chất lạ, cơ thể sẽ huy động hệ miễn dịch, cụ thể là những bạch cầu đến dọn, việc này trực tiếp gây ra phản ứng viêm tại phổi và dẫn đến bệnh viêm phổi Lipid.
Tùy vào lượng thuố.c được đưa vào phổi mà tình trạng bệnh biểu hiện nặng nhẹ khác nhau, thông thường người bệnh sẽ có những triệu chứng như ho dai dẳng, đau tức ngực, khó thở. Khi bệnh nặng hơn có thể ho ra má.u. Viêm phổi Lipid gây phá hủy các phế nang, gây xơ hóa phổi, xuất hiện các điểm trắng tập trung trên hình ảnh X-quang phổi. Nghiêm trọng nhất có thể dẫn đến suy hô hấp không hồi phục, rất nguy hiểm.
Nhận ra được những tác hại của thuố.c l.á điện tử, một số bang của Mỹ đã ban hành lệnh cấm sử dụng, buôn bán thuố.c l.á điện tử để ngăn ngừa tác hại do chúng gây ra.
Tràn khí màng phổi tự phát sau khi hút thuố.c l.á điện tử
Tràn khí màng phổi tự phát là hiện tượng khí từ nhu mô phổi thoát ra và ứ đọng trong khoang màng phổi, từ đó làm tổn thương phế nang. Nguyên nhân của tràn khí màng phổi tự phát không phải do những chấn thương từ bên ngoài hoặc do một vết thương nào đó. Ở trạng thái bình thường, khoang màng phổi không chứa khí và áp lực sẽ là âm làm cho phổi dễ dàng trao đổi khí, ngược lại khi tràn khí màng phổi tự phát diễn ra, phổi sẽ bị xẹp lại làm cho nó không thể thực hiện trao đổi khí được nữa.
Video đang HOT
Hút thuố.c l.á, thuố.c l.á điện tử hoặc cần sa làm tăng đáng kể nguy cơ xảy ra tràn khí màng phổi tự phát, cũng như tăng khả năng bị xẹp phổi lần nữa.
Bất kể hình thức: Hút thuố.c l.á điếu, thuố.c l.á điện tử hay shisha đều phá hủy mạch má.u và gây ung thư phổi
Các loại hình thuố.c l.á này cũng làm tăng nguy cơ nhiễm COVID-19 thể nặng, với nhiều triệu chứng tồi tệ hơn và tỷ lệ t.ử von.g cao hơn.
Theo một nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Tim mạch Châu Âu: Hút thuố.c l.á điện tử và các loại thuố.c l.á hãm khói qua nước (như shisha, hookah, narghile) đều chia sẻ những tác hại sức khỏe giống với thuố.c l.á điếu truyền thống.
Các loại hình hút thuố.c này đều làm cứng động mạch, gây viêm và làm tổn thương DNA dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe bao gồm bệnh tim mạch, bệnh phổi và ung thư. Ngoài ra, hút thuố.c l.á dưới mọi hình thức cho dù là thuố.c l.á điếu hay thuố.c l.á điện tử cũng làm tăng nguy cơ mắc COVID-19 ở thể nặng hơn, với nhiều triệu chứng tồi tệ hơn và tỷ lệ t.ử von.g cao hơn.
Đây là nghiên cứu đầu tiên trên thế giới so sánh tác động của 3 hình thức hút thuố.c l.á chính: thuố.c l.á điếu truyền thống, các loại thuố.c l.á hãm khói qua nước và thuố.c l.á điện tử. Qua đó, các nhà khoa học một lần nữa nhấn mạnh sự đồng thuận chung của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm và Hiệp hội Tim mạch Châu Âu, kêu gọi tất cả mọi người không hút và từ bỏ thuố.c l.á dưới mọi hình thức vì sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.
1. Thuố.c l.á và những con số chế.t chóc
Trong báo cáo toàn cầu về xu hướng hút thuố.c, Tổ chức Y tế Thế gọi " thuố.c l.á là một loại m.a tú.y hợp pháp giế.t chế.t nhiều người nhất". Năm 2019, WHO cho biết tất cả các loại hình hút thuố.c cộng lại, bao gồm thuố.c l.á điếu truyền thống, tẩu, xì gà, các loại thuố.c l.á hãm khói qua nước (như shisha, hookah, narghile), thuố.c l.á điện tử (vape) và thuố.c l.á hóa hơi (IQOS) đang giế.t chế.t một nửa số người dùng chúng.
Mỗi năm, có hơn 7 triệu người hút thuố.c l.á tử vong do các bệnh của nó gây ra, và hơn 1,2 triệu người hút thuố.c thụ động phải chịu số phận chung đó. Thuố.c l.á là một trong những mối đ.e dọ.a lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng, nhưng nó hoàn toàn có thể tránh được nếu mọi người giảm tiêu thụ và bỏ hẳn thuố.c l.á.
Tống kê cho thấy trong gần 2 thập kỷ trở lại đây, số lượng người hút thuố.c l.á truyền thống đã giảm từ 1,394 tỷ người vào năm 2000 xuống còn 1,337 tỷ người vào năm 2018. Đóng góp chính vào con số này là số lượng phụ nữ hút thuố.c giảm khoảng 100 triệu. WHO cho biết từ năm 2018 đến năm 2020, số lượng nam giới hút thuố.c cũng đã giảm 1 triệu người.
Tuy nhiên, trái ngược với xu hướng kể trên, các loại hình hút thuố.c l.á mới như thuố.c l.á điện tử, thuố.c l.á hãm khói qua nước như shisha lại đang hấp dẫn được nhiều người dùng hơn. Chỉ trong vòng 4 năm từ năm 2011 đến 2015, số lượng người hút thuố.c l.á điện tử ở Mỹ đã tăng gấp 9 lần.
Tỷ lệ người hút các loại thuố.c l.á hãm khói qua nước cũng tăng từ 2,1% lên 44% tại Mỹ, 11,6% đến 40,1% ở Anh và 20,0% đến 28,9% ở Đức. Các loại hình thuố.c l.á mới này đang chinh phục được phụ nữ và giới trẻ nhờ vào hương vị hấp dẫn và tuyên bố từ nhà sản xuất rằng chúng ít gây hại hơn thuố.c l.á truyền thống.
Nhưng sự thật có phải vậy không?
2. Thuố.c l.á độc hại bất kể hình thức hút
Nghiên cứu mới đăng trên Tạp chí Tim mạch Châu Âu được thực hiện dưới sự dẫn dắt của Giáo sư Thomas Mnzel đến từ Khoa Tim mạch của Trung tâm Y tế Đại học Mainz, Đức. Đó là một bài đán.h giá các bằng chứng sẵn có và so sánh tác hại của 3 loại hình hút thuố.c l.á bao gồm thuố.c l.á truyền thống, thuố.c l.á điện tử và thuố.c l.á hãm khói bằng nước.
Các nhà khoa học nhận thấy có nhiều nghiên cứu cho thấy thuố.c l.á thuố.c lá có hại hơn thuố.c l.á điện tử. Tuy nhiên, một số nghiên cứu lớn cũng đã thiết lập được những bằng chứng tốt về tác dụng phụ của thuố.c l.á điện tử và các loại hình hút thuố.c hãm khói qua nước như hookah, shisha hoặc narghile. Cụ thể, chúng gây ra nhiều rối loạn chức năng nội mô, khởi nguồn cho các căn bệnh chế.t người.
Các chức năng nội mô đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa lực trương mạch má.u, tăng trưởng hệ thống tuần hoàn, điều chỉnh viêm, kết tập tiểu cầu và đông má.u. Suy giảm chức năng nội mô dẫn đến xơ vữa động mạch, bệnh động mạch vành, ảnh hưởng đến huyết áp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy hút thuố.c l.á điếu truyền thống ảnh hưởng tới chức năng nội mô, làm tăng độ cứng động mạch lên 10% so với những người không hút thuố.c. Trong khi đó, độ cứng động mạch là một trong những chỉ số thể hiện chức năng nội mô và là một tiên lượng quan trọng cho nguy cơ mắc các vấn đề về tim và đột quỵ.
So với những người không hút thuố.c, thuố.c l.á điện tử cũng làm tăng độ cứng động mạch lên 7%. Con số của các loại hình hút thuố.c l.á hãm khói bằng nước là 9%.
" Đán.h giá của chúng tôi tập trung chủ yếu vào các tác động bất lợi của 3 kỹ thuật hút thuố.c đối với rối loạn chức năng nội mô", Giáo sư Thomas Mnzel cho biết. " Cả ba loại hình hút thuố.c đều dẫn đến tăng sản xuất các gốc tự do có nguồn gốc oxy trong mô mạch má.u, như superoxide. Điều này phá vỡ oxit nitric, được giải phóng bởi lớp nội mô, đóng vai trò rất quan trọng để giúp các mạch má.u giãn ra và bảo vệ chống viêm và tắc nghẽn động mạch".
Ngoài ra, so với những người không hút thuố.c, thuố.c l.á điếu truyền thống cũng làm tăng 704% nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), con số với thuố.c l.á hãm khói qua nước là 218% và thuố.c l.á điện tử là 194% (tốt. Thuố.c l.á điếu và thuố.c l.á hãm khói qua nước làm tăng nguy cơ ung thư phổi gấp 1.210% và 122%, trong khi mức độ bằng chứng cho thuố.c l.á điện tử là chưa đủ để đưa ra kết luận.
Các nhà nghiên cứu cho biết trong khi tác hại và cơ chế gây bệnh của thuố.c l.á điếu truyền thống đã được nghiên cứu khá kỹ trong hàng thập kỷ, những ảnh hưởng lâu dài của thuố.c l.á hãm khói qua nước và thuố.c l.á điện tử cần được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn. Nhưng nhìn chung, bất kể loại hình hút thuố.c l.á nào cũng gây hại.
Trong hơi thuố.c l.á điện tử, các nhà khoa học tìm thấy các chất gây hại chính bao gồm formaldehyde, acrolein, cũng như dấu vết của các hóa chất gọi là kim loại chuyển tiếp và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), tất cả đều được biết đế như những tác nhân có thể làm hỏng tế bào.
Thuố.c l.á điếu và thuố.c l.á hãm khói qua nước còn chứa một hỗn hợp hóa chất độc hại nhiều hơn thế. Chúng chứa trong khói các hạt vật chất sinh ra từ quá trình đốt. Nicotine có mặt trong cả 3 loại hình hút thuố.c gây nghiệ.n và chịu trách nhiệm cho các tác động sinh học có hại khác.
3. Thuố.c l.á và COVID-19
Trong nghiên cứu mới này, các nhà khoa học cũng đã xem xét ảnh hưởng của việc hút thuố.c l.á tới nguy cơ với COVID-19. Trong bài báo của mình, các tác giả viết: " Theo WHO, thuố.c l.á và thuố.c thuố.c l.á hãm khói bằng nước có thể góp phần làm tăng gánh nặng của các triệu chứng do COVID-19 gây ra so với người không hút thuố.c".
Các loại hình hút thuố.c này khiến người nhiễm COVID-19 có các triệu chứng nặng hơn, nhiều khả năng đưa họ vào phòng chăm sóc đặc biệt (ICU) và dễ t.ử von.g hơn. Bệnh nhân với các triệu chứng nặng sẽ cần thở máy và chịu hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe ngay cả khi đã hồi phục.
Các sản phẩm thuố.c l.á điện tử thì tiềm ẩn khả năng gây độc cho phổi và tim, hai cơ quan nội tạng mà virus SARS-CoV-2 có khả năng tấ.n côn.g. Mặc dù chúng ta thường nghĩ COVID-19 chỉ tấ.n côn.g phổi, tuy nhiên, một số bằng chứng mới cho thấy nó có thể ảnh hưởng tới chức năng nội mô cũng như cả các cơ quan trong tim và mạch má.u.
Hút thuố.c l.á cũng góp phần làm suy yếu chức năng nội mô, đóng góp vào nguy cơ mắc COVID-19 nặng hơn, và nguy cơ t.ử von.g cao hơn tương tự như những bệnh nền khác như tiểu đường, cao huyết áp, béo phì...
4. Tất cả mọi người nên cai thuố.c l.á
Trong phần kết luận của nghiên cứu, các nhà khao học viết: " Không còn nghi ngờ gì nữa, cai thuố.c l.á đã và sẽ vẫn là cách tiếp cận mạnh mẽ nhất để ngăn ngừa bệnh tim mạch và hô hấp do hút thuố.c. Điều này càng quan trọng hơn trong đại dịch COVID-19, khi hút thuố.c l.á có khả năng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch liên quan đến COVID-19 và các biến chứng nghiêm trọng khác ở người hút thuố.c".
" Với những tác hại đã được chứng minh rõ ràng liên quan đến việc sử dụng thuố.c l.á và tiếp xúc với khói thuố.c thụ động, WHO khuyến cáo người dùng thuố.c l.á nên bỏ thuố.c l.á", Giáo sư Mnzel nói.
Tổ chức Y tế Thế giới cũng cảnh báo ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuố.c l.á điện tử cũng có thể gây ra tác dụng phụ ở phổi, tim và mạch má.u. Và sử dụng thuố.c l.á điện tử cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc COVID -19.
Viêm lợi có gây biến chứng? Tôi bị viêm lợi hay tái đi tái lại. Mong bác sĩ tư vấn, viêm lợi có gây biến chứng gì không? Cảm ơn bác sĩ. Lê Văn Toàn (Hải Dương) Mọi người đều có thể bị viêm lợi và yếu tố góp phần phổ biến nhất là thiếu chú ý đến vệ sinh răng miệng đúng cách. Nguyên nhân gây viêm lợi...