Thực phẩm siêu chế biến tăng nguy cơ ung thư
Theo một nghiên cứu mới, ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến (UPF) có liên quan đến tăng nguy cơ phát triển ung thư đường tiêu hóa trên.
UPF được cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Ảnh: Lifepan
Theo một nghiên cứu mới, ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến (UPF) có liên quan đến tăng nguy cơ phát triển ung thư đường tiêu hóa trên, như ung thư miệng, cổ họng và thực quản.
Những thành phần “chết người”
UPF là thực phẩm được chế biến công nghiệp, có từ 5 thành phần trở lên, gồm các chất phụ gia, phẩm màu, chất bảo quản… Theo nghiên cứu, người tiêu thụ UPF nhiều hơn 10% so với người bình thường khác có nguy cơ mắc ung thư ở khu vực đầu cổ cao hơn 23%; nguy cơ mắc ung thư biểu mô tuyến thực quản cao hơn 24%.
Tiến sĩ Helen Croker – trợ lý Giám đốc nghiên cứu và chính sách tại Quỹ Nghiên cứu về Ung thư Thế giới, nơi tài trợ cho nghiên cứu cho biết, nghiên cứu bổ sung thêm bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa UPF và nguy cơ ung thư.
“Điều đặc biệt quan trọng trong nghiên cứu này là việc ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là các sản phẩm từ động vật và đồ uống có đường, có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển ung thư cùng với một bệnh khác như đột quỵ hoặc tiểu đường”, TS Helen Croker cho biết.
Trong khi đó, TS Ingre Huybrechts – Chi nhánh Dinh dưỡng và Chuyển hóa thuộc Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế cho rằng cần có nhiều nghiên cứu và thu thập dữ liệu hơn để hiểu được mối liên hệ mới được tìm thấy.
Video đang HOT
UPF gồm nước ngọt, khoai tây chiên, kem… chứa các thành phần “không bao giờ, hoặc hiếm khi được sử dụng trong nhà bếp và các chất phụ gia có chức năng làm cho sản phẩm cuối cùng trở nên ngon miệng hoặc hấp dẫn hơn – theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO).
Danh mục các chất phụ gia gồm chất bảo quản để chống nấm mốc, vi khuẩn; chất nhũ hóa để giữ cho các thành phần không tương thích tách ra; chất tạo màu và thuốc nhuộm nhân tạo; chất chống tạo bọt, làm phồng, tẩy trắng, tạo gel và làm bóng; lượng đường, muối và chất béo được thay đổi nhằm làm cho món ăn trở nên hấp dẫn hơn.
Nghiên cứu mới cũng cho thấy nguy cơ và tỷ lệ tử vong do ung thư, đặc biệt là ung thư buồng trứng, tăng lên khi người ta ăn nhiều UPF. Ảnh: Wttw
Mối liên quan ngày càng lớn
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, thừa cân hoặc béo phì là yếu tố nguy cơ phổ biến dẫn đến ít nhất 13 loại ung thư, trong đó có ung thư thực quản. UPF thường chứa nhiều calo và được coi là nguyên nhân gây ra tình trạng thừa cân.
Tuy nhiên, sau khi phân tích kết quả, các nhà nghiên cứu nhận thấy sự gia tăng lượng mỡ trong cơ thể chỉ chiếm một số liên hệ giữa UPF và bệnh ung thư đường tiêu hóa trên trong khoảng thời gian 14 năm.
Cụ thể, tỷ lệ vòng eo/hông tăng lên chỉ giải thích được 5% trong số 23% nguy cơ mắc bệnh ung thư đầu và cổ. Sự gia tăng chỉ số khối cơ thể (BMI), giải thích 13% trong số 24% nguy cơ mắc bệnh ung thư thực quản, trong khi tỷ lệ vòng eo/hông giải thích được 15% nguy cơ ung thư tăng thêm.
Ngoài ra, các thành phần như chất nhũ hóa, chất bảo quản, chất làm ngọt nhân tạo và chất độc có trong bao bì thực phẩm cũng có thể đóng vai trò trong mối liên hệ giữa UPF và bệnh ung thư hoặc các bệnh khác.
TS David Katz – chuyên gia về y học phòng ngừa và lối sống từ Đại học Yale của Mỹ cho biết, nếu UPF góp phần gây ra nguy cơ ung thư thì chỉ ở mức độ nhỏ. Ở mức độ lớn hơn, chúng góp phần theo các cách khác. Đó có thể là viêm nhiễm do chế độ ăn, sự gián đoạn của hệ vi sinh vật và các tác động bất lợi khác.
Đây không phải là nghiên cứu đầu tiên tìm ra mối liên hệ giữa UPF và bệnh ung thư. Một nghiên cứu tiến hành tháng 8/2022 cho biết việc ăn UPF làm tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng ở nam giới, cũng như nguy cơ mắc bệnh tim và tử vong sớm cao hơn ở cả nam và nữ.
Ngoài ra, cứ tăng 10% lượng tiêu thụ UPF có liên quan đến việc tăng 2% khả năng phát triển bất kỳ loại ung thư nào và tăng 19% nguy cơ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư buồng trứng.
Một nghiên cứu khác được công bố cho thấy ăn nhiều UPF làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim và ung thư. Việc ăn nhiều sản phẩm động vật đã qua chế biến và đồ uống có đường giải thích phần lớn mối liên hệ này. Ăn 400 calo UPF mỗi ngày trong chế độ ăn 2.000 calo sẽ làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ.
Theo nghiên cứu trong năm 2023, ăn nhiều thực phẩm và đồ uống đã qua chế biến sẵn, đặc biệt nếu những món đó được làm ngọt nhân tạo, có thể liên quan đến sự phát triển bệnh trầm cảm ở phụ nữ.
Nghiên cứu trên tiến hành đối với 450.111 người trưởng thành, do tổ chức Điều tra Triển vọng châu Âu về Ung thư và Dinh dưỡng (EPIC). Sau đó, dữ liệu về chế độ ăn uống và lối sống, gồm câu hỏi về tiêu thụ UPF của người tham gia được phân tích. Nghiên cứu này được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng châu Âu.
Ung thư đường tiêu hóa tăng, 3 nhóm người cần sàng lọc sớm
Ung thư đường tiêu hóa là bệnh lý phổ biến tại Việt Nam. Nội soi là cách duy nhất để phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa trong đó có ung thư dạ dày .
Ngày 14-10, tại hội thảo khoa học tiêu hoá lần thứ 8 do Bệnh viện Bạch Mai và Đại học Nagoya (Nhật) phối hợp tổ chức, PGS-TS Nguyễn Công Long, Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa - Gan mật, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết ung thư đường tiêu hóa là một trong những bệnh chiếm tỉ lệ cao nhất tại Việt Nam.
Việc sàng lọc, phát hiện và chẩn đoán sớm cùng với phác đồ điều trị ở giai đoạn sớm sẽ giúp nhiều bệnh nhân kéo dài sự sống, nâng cao chất lượng sống và được chữa khỏi bệnh.
PGS Nguyễn Công Long cho biết bệnh lý ung thư đường tiêu hóa rất phổ biến tại Việt Nam
PGS Long cho biết ung thư đường tiêu hóa có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi, thường gặp nhất là người từ 50 tuổi trở lên. Ở giai đoạn sớm, bệnh thường tiến triển âm thầm, không có triệu chứng điển hình. Do đó, phần lớn người bệnh phát hiện khá muộn.
"Để phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa, nội soi là phương pháp tối ưu được sử dụng để tầm soát, phát hiện sớm các bệnh lý đường tiêu hóa hiệu quả. Nếu ở giai đoạn sớm, bác sĩ sẽ "hớt" luôn tổn thương ung thư trong quá trình nội soi, còn ở giai đoạn muộn hơn có thể phải phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở"- PGS Long nhấn mạnh.
Chia sẻ tại hội thảo, tiến sĩ Ryoji Miyahara, Khoa Tiêu hóa & Gan mật, Đại học Y tế Fujita (Nhật Bản) cho biết tỉ lệ mắc ung thư dạ dày tại Nhật đứng thứ 2 thế giới, với 31 ca trên 100.000 dân. Con số này tại Việt Nam là 15 trên 100.000 dân, đứng thứ 10. Đa phần bệnh nhân ung thư dạ dày tại Nhật được phát hiện ở giai đoạn sớm, chiếm hơn 60%. Ở giai đoạn này, tỉ lệ sống sau 5 năm là 96%.
Ước tính, tại Nhật Bản mỗi năm phát hiện được khoảng 20.000 ca ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm. Trong khi đó theo PGS Long tại Việt Nam con số này ở nước ta vẫn còn khiêm tốn, chỉ vài nghìn ca. Tại Bệnh viện Bạch Mai mỗi ngày có 800 - 1.000 ca nội soi đường tiêu hóa nhưng cũng chỉ có 3-4 trường hợp được phát hiện sớm, phần lớn là người có tiền sử gia đình.
Bệnh viện Bạch Mai chuyển giao kỹ thuật nội soi tiêu hóa cho bệnh viện tuyến dưới. Ảnh. Đ.Thịnh
Ung thư đường tiêu hóa được phân chia thành 2 nhóm: ung thư đường tiêu hóa trên (thực quản, dạ dày) và ung thư đường tiêu hóa dưới (ruột non, ruột già, đại tràng, trực tràng, tuyến tụy, đường mật, gan).
PGS Nguyễn Công Long cho biết một số nước khuyến cáo độ tuổi tầm soát các bệnh lý đường tiêu hóa với nữ là từ 45 tuổi, nam giới từ 50 tuổi. Nhóm tượng cần tầm soát ung thư tiêu hoá sớm là: người có người thân trong gia đình mắc ung thư tiêu hoá; người thường xuyên hút thuốc, uống rượu bia, ăn nhiều đồ chiên rán, đồ cay nóng, mặn; người có các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư: tiêu hóa bao gồm có polyp, bị viêm loét dạ dày/đại tràng, có vi khuẩn HP...
Bên cạnh đó, những trường hợp đã phát hiện các tổn thương ở dạ dày có viêm teo nặng được khuyến cáo phải tầm soát hàng năm.
6 sai lầm khi ăn uống 'phá hủy' dạ dày nhanh nhất, càng trẻ tuổi càng dễ mắc Những thói quen ăn uống sau có thể khiến nhiều người gặp các vấn đề về dạ dày. Những bệnh liên quan đến dạ dày ngày càng phổ biến, đặc biệt ở người trẻ bởi những thói quen sinh hoạt, ăn uống không điều độ. Dưới đây là 6 thói xấu khi ăn nhiều người mắc phải hủy hoại dạ dày. 1. Thích...