Tăng nguy cơ rối loạn tâm thần ở người mắc COVID-19
Nghiên cứu mới cho thấy xuất hiện nguy cơ bất ổn sức khỏe tâm thần ở những người mắc COVID-19.
Điều trị bệnh nhân mắc COVID-19 tại một bệnh viện ở Viejo, California, Mỹ. Ảnh: NYT
Một năm sau khi mắc COVID-19, người từng nhiễm bệnh có nguy cơ gặp phải chứng rối loạn tâm thần cao hơn so với nhóm không bị nhiễm virus SARS-CoV-2. Cô lập xã hội, sức ép kinh tế, nỗi đau mất mát người thân cùng nhiều tác nhân khác trong đại dịch có thể khiến người bệnh gặp phải nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu.
Đây là kết quả từ công trình nghiên cứu được công bố trên tạp trí y khoa BMJ hôm 16/2, dựa trên phân tích dữ liệu khảo sát của gần 154.000 bệnh nhân mắc COVID-19, có so sánh trạng thái của người bệnh trong khoảng thời gian một năm từ khi khỏi bệnh với nhóm đối tượng chưa từng mắc COVID-19. Đối tượng khảo sát được lựa chọn là bệnh nhân COVID-19 mà hai năm trước khi nhiễm chưa có bất kỳ biểu hiện bất ổn nào về sức khỏe tâm thần hay phải trải qua quá trình điều trị chứng rối loạn tâm thần.
Nghiên cứu được thực hiện bởi một nhóm các nhà khoa học Mỹ, đứng đầu là tiến sĩ Ziyad Al-Aly thuộc Đại học Washington ở St. Louis. Nhóm của tiến sĩ Al-Aly đã phân tích dữ liệu trên hệ thống y tế của Bộ Cựu chiến binh Mỹ với 153.848 bệnh nhân có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 từ ngày 1/3/2020 đến ngày 15/1/2021 và sống sót sau 30 ngày đầu tiên kể từ khi nhiễm bệnh.
Những bệnh nhân này được so sánh với hơn 5,6 triệu bệnh nhân không mắc COVID-19 trong cùng thời kỳ và với hơn 5,8 triệu bệnh nhân khám trước đại dịch trong giai đoạn từ tháng 3/2018 đến tháng 1/2019. Để có được kết quả chính xác, khách quan so với các virus khác, nhóm nghiên cứu cũng tiến hành khảo sát, đánh giá, so sánh với 72.000 bệnh nhân mắc virus cúm mùa ở thời điểm hai năm rưỡi trước khi đại dịch xuất hiện.
Theo đó, người mắc COVID-19 tăng 39% nguy cơ mắc chứng trầm cảm (depression), tăng 35% nguy cơ rối loạn lo âu (anxiety) so với người không nhiễm. Bệnh nhân COVID-19 cũng có nguy cơ mắc chứng căng thẳng thần kinh (stress) cao hơn 38% so với người bình thường. Nguy cơ mất ngủ ở người từng nhiễm nhiễm SARS-CoV-2 cũng cao hơn 41% so với người không mắc COVID-19.
Video đang HOT
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sau khi nhiễm COVID-19, nguy cơ mắc phải các biểu hiện rối loạn nhận thức như sương mù não (brain fog), nhầm lẫn, mất trí nhớ ở người bệnh cao hơn 80% so với người thường. “Rõ ràng xuất hiện nhiều chứng bệnh về sức khỏe tâm thần ở người mắc COVID-19 nhiều tháng sau đó”, Paul Harrison, giáo sư chuyên ngành tâm thần tại Đại học Oxford nhận định.
Nguy cơ rối loạn tâm thần ở bệnh nhân COVID-19 nặng phải nhập viện cũng cao hơn ở người nhiễm nhẹ và nguy cơ đó ở người bệnh thể nhẹ, trung bình lại cao hơn so với người không nhiễm SARS-CoV-2. Đáng chú ý, “so với người nhập viện vì những nguyên nhân khác như bệnh tim, hóa trị ung thư, người nhập viện do mắc COVID-19 có nguy cơ rối loạn tâm thần cao hơn sau điều trị”, tiến sĩ Al-Aly cho biết.
Mốc thời gian thu thập dữ liệu là từ ngày 1/3/2020 đến ngày 15/1/2021. Đây là giai doạn đầu của đại dịch tại Mỹ, thời điểm có rất ít người được tiêm chủng. Vì thế, nhóm nghiên cứu chưa có điều kiện đánh giá tác động của vaccine đối với ngăn chặn, giảm nguy cơ rối loạn tâm thần ở người từng mắc COVID-19. Tiến sĩ Al-Aly cho biết ông và các đồng nghiệp có kế hoạch phân tích về tác dụng của vaccine trong mối liên hệ với với sức khỏe tâm thần ở bệnh nhân từng nhiễm virus SARS-CoV-2.
Ca mắc tăng rất nhanh, lần thứ 6 Hà Nội điều chỉnh phân tầng điều trị F0
F0 ở Hà Nội có nguy cơ rất cao như tình trạng cấp cứu, SpO2 dưới 90% sẽ được chuyển vào tầng 3 gồm 5 bệnh viện của Hà Nội, bệnh viện Trung ương và Bệnh viện Phụ sản Hà Nội.
Ngày 6/1, Sở Y tế Hà Nội có văn bản gửi các bệnh viện công lập và ngoài công lập; Trung tâm Y tế các quận/huyện/thị xã; Trung tâm cấp cứu 115 về phân luồng tiếp nhận, điều trị F0. Đây là lần điều chỉnh thứ 6 của ngành Y tế Thủ đô liên quan đến vấn đề này.
Theo đó, nguyên tắc đầu tiên của việc phân luồng, quản lý, điều trị F0 là tuỳ theo mức độ lâm sàng, mức độ nguy cơ của người bệnh. Trong lần hướng dẫn này, Hà Nội điều chỉnh khá nhiều về tiêu chí phân tầng so với các lần trước.
Điều trị bệnh nhân COVID-19 nặng. Ảnh minh hoạ
Theo chỉ đạo của Sở Y tế, các bệnh viện tầng 3 sẽ tiếp nhận F0 nếu F0 được đánh giá ở nguy cơ rất cao (có tình trạng cấp cứu, Sp02 dưới 90%). Cơ sở tiếp nhận bệnh nhân tầng 3 gồm 5 bệnh viện của Hà Nội là Đức Giang, Thanh Nhàn, Hà Đông, Xanh Pôn và Sơn Tây; các bệnh viện Trung ương/bộ/ngành; Riêng Bệnh viện Phụ sản Hà Nội tiếp nhận bệnh nhân sản khoa.
Trước đây, bệnh viện tầng 3 ở Hà Nội sẽ tiếp nhận F0 có tuổi từ trên hoặc bằng 65 và chưa tiêm đủ liều vaccine; mắc bệnh lý nền; có tình trạng cấp cứu chuyên khoa.
F0 ở mức độ nguy cơ cao sẽ được xếp vào tầng 2 (như mắc bệnh lý nền có triệu chứng đợt cấp; phụ nữ có thai, vừa sinh con dưới 42 ngày, trẻ em dưới 3 tháng tuổi và F0 có Sp02 từ 90-96%). Các cơ sở tiếp nhận gồm các bệnh viện thuộc tầng 2 (thường là các bệnh viện các quận/huyện và một số bệnh viện thuộc Thành phố); riêng Bệnh viện Phụ sản Hà Nội tiếp nhận F0 sản khoa cần can thiệp chuyên khoa.
Trước đây, bệnh viện tầng 2 dành cho trường hợp không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, mức độ trung bình với nguy cơ cao, nay chỉ có trường hợp nguy cơ cao mới vào tầng 2.
F0 có nguy cơ thấp hoặc trung bình sẽ được điều trị ở tầng 1. Cụ thể, nhóm có nguy cơ trung bình gồm: Người từ 65 tuổi trở lên chưa phát hiện bệnh nền hoặc mắc bệnh nền ổn định (nghĩa là không dùng thuốc hoặc uống thuốc theo đơn tại nhà, không có triệu chứng của đợt tiến triển); người từ 50-64 tuổi chưa phát hiện bệnh nền và chưa tiêm vaccine; người mắc bệnh nền ổn định; có dấu hiệu như sốt, ho, đau họng, khó thở... và Sp02 từ 97% trở lên. Nhóm này sẽ điều trị tại cơ sở thu dung điều trị của thành phố.
Nhóm nguy cơ thấp gồm: những người từ 50-64 tuổi chưa phát hiện bệnh nền nhưng đã tiêm đủ liều vaccine; người từ 3 tháng tới dưới 49 tuổi không có bệnh lý nền hoặc bệnh nền đã ổn định, chưa tiêm đủ vaccine và Sp02 từ 97% trở lên. Nhóm này sẽ điều trị tại cơ sở thu dung của quận/huyện.
Nhóm F0 được quản lý, điều trị tại nhà gồm người từ 3 tháng đến dưới 49 tuổi chưa phát hiện bệnh nền, tiêm đủ vaccine, không mang thai, sức khoẻ chưa có dấu hiệu bất thường và Sp02 từ 97% trở lên.
Sở Y tế cũng có hướng dẫn phân luồng điều trị với nhóm bệnh nhân đặc biệt như người chạy thận nhân tạo, người có bệnh lý tâm thần hay người đang cai nghiện tại cộng đồng.
Các trường hợp đặc biệt thu gọn về 3 nhóm đối tượng thay vì thêm F0 mắc các bệnh lý chuyên khoa khác như răng hàm mặt, mắt, tai mũi họng
Theo yêu cầu của Sở Y tế, cơ sở điều trị thường xuyên đánh giá diễn biến, mức độ lâm sàng, mức độ nguy cơ và kết quả xét nghiệm F0 để quyết định chuyển tuyến, ra viện, kết thúc cách ly. Bên cạnh đó, Sở yêu cầu tập trung điều trị F0 thể nhẹ và không triệu chứng tại cơ sở thu dung điều trị, hạn chế chuyển tầng, chuyển độ.
" Ưu tiên giường bệnh tại bệnh viện để tiếp nhận người bệnh tầng 2, 3" - Sở Y tế Hà Nội yêu cầu.
Trong gần 1 tháng nay, Hà Nội ghi nhận số ca mắc liên tục tăng mỗi ngày. Trong những ngày gần đây, số ca mắc tại Hà Nội đều trên 2.500 ca/ngày, cao nhất cả nước.
Tới hết ngày 5/1, có hơn 35.500 bệnh nhân COVID-19 ở Hà Nội đang điều trị, trong đó có hơn 320 F0 điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương (Cơ sở 2) và Bệnh viện điều trị người bệnh COVID-19 thuộc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Hơn 2.600 F0 điều trị tại các bệnh viện của Hà Nội (tầng 2 và 3). Khoảng 6.700 F0 điều trị ở tầng 1 tại cơ sở thu dung điều trị của TP và quận/huyện. Số F0 điều trị tại nhà là gần 25.800 người.
Người trên 65 tuổi sau khi bị mắc COVID-19 có thể xảy ra nhiều biến chứng Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y khoa Anh (British Medical Journal - BMJ) mới đây cho thấy những người trên 65 tuổi sau khi bị mắc COVID-19 sẽ có thể xảy ra nhiều biến chứng về sức khỏe hơn so với những người không bị bệnh này. Nói cách khác, hội chứng COVID kéo dài (Long COVID) ở nhóm...