Tại sao Mỹ trang bị vũ khí một cách phô trương cho Ukraine và bí mật với Israel?

Mỗi gói viện trợ vũ khí cho Ukraine đều được Mỹ công bố rầm rộ, nhưng những chuyến hàng quân sự cho Israel thì trái lại, thường diễn ra một cách thầm lặng.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu sau khi ký ban hành luật về gói viện trợ nước ngoài tại Nhà Trắng, Washington DC., ngày 24/4/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Khi chính quyền Tổng thống Biden cung cấp vũ khí tới Ukraine, họ “phát loa” về hoạt động đó. Họ công bố các chuyến hàng và ca ngợi những nỗ lực của mình “để hỗ trợ những người Ukraine bảo vệ đất nước của mình”, như Ngoại trưởng Antony Blinken nói vào tháng trước. Nhà Trắng nhấn mạnh tính minh bạch của viện trợ cung cấp cho Ukraine, nói rằng họ muốn làm rõ “số tiền đó được chi tiêu như thế nào”.

Nhưng khi điểm đến của vũ khí là Israel thì câu chuyện lại hoàn toàn khác. Một vài chi tiết bị rò rỉ trên báo chí Mỹ hay Israel, nhưng nhìn chung, khi chuyển vũ khí cho Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), chính quyền Mỹ dường như thích sự im lặng hơn.

Tính minh bạch về chuyển giao vũ khí có ý nghĩa đặc biệt khi Tổng thống Biden đã ký gói viện trợ nước ngoài trị giá 95 tỷ USD, được phê duyệt sau thời gian dài trì hoãn tại Hạ viện. Gói này sẽ chi trả cho hàng tỷ USD vũ khí được chuyển tới Ukraine, Israel và các quốc gia khác. Ngay sau khi dự luật được ký trở thành luật, chính quyền Mỹ chỉ đưa ra thông báo mới về việc vận chuyển vũ khí tới Ukraine, chứ không phải về việc chuyển giao vũ khí cho Israel.

Kể từ khi cả hai cuộc chiến bắt đầu, chính phủ Mỹ đã đưa ra ít nhất 126 thông cáo báo chí hoặc thông tin cập nhật mô tả viện trợ quân sự được gửi tới Ukraine và chỉ có ba thông cáo mô tả viện trợ quân sự được gửi đến Israel.

Làm sao biết vũ khí nào đã được chuyển đi?

Trong trường hợp của Ukraine, điều đó thật dễ dàng. Bộ Ngoại giao Mỹ liệt kê phần lớn thiết bị quân sự được gửi đến Ukraine trong một tờ thông tin được cập nhật thường xuyên, gần đây nhất là vào 24/4. Nhưng cho đến nay, chỉ có hai bản tin từ Bộ Quốc phòng, vào ngày 9 và 29/12/2023, về việc phê duyệt bán thiết bị quân sự khẩn cấp cho Israel, cùng với một tờ thông tin vào tháng 10/2023 cung cấp cái nhìn tổng quan chung về lịch sử giao dịch.

Binh sĩ Israel kiểm tra vũ khí khi tham gia chiến dịch tấn công trên bộ ở Dải Gaza ngày 25/4/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Một số thông tin xuất hiện từ các cuộc họp kín. Tờ Washington Post đưa tin vào tháng trước rằng chính quyền đã thông báo với Quốc hội rằng họ đã tiến hành hơn 100 vụ chuyển giao vũ khí cho Israel, bao gồm một lượng lớn tên lửa, bom và vũ khí nhỏ. Báo chí Israel đưa tin 244 máy bay chở hàng và 20 tàu đã chuyển hơn 10.000 tấn viện trợ quân sự của Mỹ cho Israel.

Công bằng mà nói, việc vận chuyển vũ khí tới mỗi quốc gia thuộc thẩm quyền của các cơ quan khác nhau và liên quan đến các yêu cầu báo cáo khác nhau. Nhưng Josh Paul, một quan chức Bộ Ngoại giao đã có 11 năm làm làm giám đốc văn phòng giám sát việc vận chuyển vũ khí, trước khi từ chức để phản đối cuộc chiến ở Gaza, nói rằng rõ ràng Bộ Ngoại giao có sự đối xử một cách khác biệt.

“Không nghi ngờ gì nữa, Bộ đang cung cấp thông tin cho Quốc hội, họ cung cấp thông tin về Ukraine cả khi không được yêu cầu, và làm theo cách không phân loại mật, trong khi đối với Israel, bộ này cung cấp ít thông tin hơn và làm như vậy ở dạng mật”, ông Paul nói.

Lý do Mỹ kín tiếng về vũ khí cho Israel

Một lý do, theo tờ New York Times, là Tổng thống Biden thường xuyên phải đối mặt với những lời chỉ trích vì không gửi thêm thiết bị đến Ukraine, vì vậy, ông muốn Bộ Ngoại giao chú ý đến những chuyến hàng đó. Các thông báo cũng khuyến khích các đồng minh châu Âu gửi thêm vũ khí cho Ukraine. Ngược lại, Đảng Dân chủ bị chia rẽ sâu sắc bởi cuộc chiến ở Gaza, với một số đảng viên Đảng Dân chủ tại Hạ viện và Thượng viện kêu gọi ông gửi ít bom hơn tới Israel, và những thông báo về việc chuyển giao vũ khí có thể khuếch đại cuộc tranh luận đó.

Daniel C. Kurtzer, cựu đại sứ Mỹ tại Israel, nhận xét: “Tôi nghĩ chính quyền đảm bảo rằng cộng đồng thân Israel sẽ được thông báo rằng những thứ này đã được chuyển giao nhưng không muốn gây phẫn nộ cho cộng đồng không thân Israel”.

Binh sĩ Israel tham gia chiến dịch tấn công trên bộ ở Dải Gaza ngày 25/4/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Cả Ukraine và Israel đều phụ thuộc vào các chuyến hàng vũ khí của Mỹ. Ukraine đang yếu thế trên chiến trường một phần vì nước này đang cạn kiệt cả binh sĩ và đạn dược. Israel thì đang nhăm nhe tấn công vào thành phố Rafah ở miền nam Gaza và có nguy cơ xảy ra chiến tranh với Hezbollah ở Liban hoặc với Iran.

Nhưng có một sự khác biệt đáng chú ý. Ukraine đang sử dụng vũ khí của Mỹ chủ yếu để chống lại quân đội nước ngoài. Israel đã phải đối mặt với một cuộc tấn công tàn bạo ngày 7/10, nhưng kể từ đó, nước này đã sử dụng vũ khí của Mỹ làm chết hàng nghìn dân thường, bao gồm phụ nữ và trẻ em. Hàng trăm nhân viên cứu trợ, nhân viên y tế và nhà báo nằm trong số những người thiệt mạng ở Gaza, và Nhà Trắng có lẽ không muốn nêu bật vai trò của mình trong thực tế đó.

Chúng ta biết rất ít về cách sử dụng vũ khí của Mỹ khi chúng đến tay quân đội Israel. Chúng có được sử dụng ở Gaza không và bằng cách nào và liệu chúng có bị tuồn tới Bờ Tây?

Tờ New York Times cho rằng, vì lý do minh bạch, Nhà Trắng quan tâm giải thích cách chi tiền của người nộp thuế để hỗ trợ quân sự cho Ukraine, và chính quyền cũng cần phải công khai về việc cung cấp vũ khí cho Israel, ngay cả khi họ thấy việc tiết lộ là không thoải mái về mặt chính trị.