Scotland: Không độc lập nhưng sẽ được nhiều quyền hơn

Scotland đã phản đối độc lập nhưng sẽ được Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (UK) trao nhiều quyền hơn, vốn có thể dẫn tới việc tự trị hiệu quả, mặc dù các chuyên gia cảnh báo rằng động điều này có thể gây ra những xáo trộn lớn.

Phần lớn cử tri Scotland đã phản đối ly khai khỏi Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (UK).

Trước cuộc trưng cầu dân ý vào hôm qua, 3 đảng chính trị lớn của Anh đã nhất trí rằng Scotland có thể tự quyết nhiều hơn về các điều luật từ năm tới nếu cử tri nói “Không”.

“Hiện trạng không còn nữa”, Thủ tướng Anh David Cameron cũng thừa nhận hôm 15/9.

Ông Cameron giờ đây được chờ đợi sẽ đưa ra tuyên bố, có thể là vào hôm nay, về một cuộc cải tổ đối với sự lãnh đạo của chính quyền địa phương tại Anh.

Các nhà phân tích cho rằng London giờ đây cần trao cho Thủ hiến Scotland, ông Alex Salmond, toàn quyền kiểm soát chính trị nội bộ, dù điều này có thể không dập tắt được những lời kêu gọi về một cuộc trưng cầu dân ý khác.

“Nếu chiến dịch ủng hộ độc lập thất bại, Thủ hiến Salmond vẫn chiến thắng”, nhà bình luận Andrew Rawnsley viết trên tờ Sunday’s Observer trước cuộc bỏ phiếu. “Dù Scotland không độc lập nhưng cuộc tranh cãi rõ ràng vẫn sẽ chưa dừng ở đó”.

Các cuộc đàm phán giờ đây sẽ bắt đầu giữa đảng Bảo thủ của Thủ tướng Cameron, các đối tác liên minh là Dân chủ Tự do và Công đảng đối lập về những quyền lợi bổ sung nào sẽ được trao cho quốc hội Scotland, hiện đã tự kiểm soát các lĩnh vực như y tế và giáo dục.

Một tài liệu chính sách, dự kiến công bố vào tháng 11, tới sẽ vạch ra những bước đi tiếp theo. Nhiều khả năng, tài liệu sẽ bao gồm việc kiểm soát nhiều hơn về thuế và một số chi trả phúc lợi xã hội.

Các dự luật về giảm sự tập trung quyền lực có thể sẽ được đưa ra vào tháng 1/2015.

Thời gian biểu nhanh chóng trên đã được nhất trí khi cựu Thủ tướng Anh Gordon Brown, người gốc Scotland và ủng hộ giữ vùng này ở lại UK, đã tham gia cuộc dàn xếp sau một cuộc thăm dò dư luận chỉ 10 ngày trước cuộc trưng cầu dân ý cho thấy phe ủng hộ chiến dịch độc lập dẫn trước phe phản đối.

Ông Brown đã hứa đưa Scotland trở thành một “mô hình tự trị hiện đại”.

Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy phương án trên có thể được công chúng ủng hộ.

Khi được hỏi về bước đi tiếp theo sau khi cử tri phản đối độc lập, 67% số người được hỏi nỏi rằng quốc hội Scotland nên chịu trích nhiệm chính về thuế và phúc lợi xã hội.

Hệ luỵ dây chuyền đối với các vùng khác

Nhưng một số người nói rằng lịch trình của ông Brown là quá nhanh và khó trở thành hiện thực do những khác biệt giữa 3 đảng lớn tại Anh về việc họ đã sẵn sàng để nhường quyền lợi gì.

Giáo sư Nicola McEwen, từ Đại học Edinburgh, cho hay đảng Dân tộc Scotland, hiện đang nắm quyền tại Scotland, cũng có khả năng sẽ đưa ra các đề xuất riêng, có thể hoàn toàn khác với những gì đang có trên bàn hiện thời.

Nếu một thỏa thuận có thể đạt được cho Scotland, điều có cũng làm gia tăng áp lực nhằm trao nhiều quyền hơn cho các khu vực khác của UK, như các khu vực của Anh, xứ Wales và Bắc Ireland.

Đó cũng sẽ là một vấn đề nan giải đối với Thủ tướng Cameron.

Các lời hứa của chính phủ Anh cũng khiến các chính trị gia trong đảng Bảo thủ của Thủ tướng Cameron kêu gọi sự đối xử tương tự đối với Anh.

Các tờ báo ở phía bắc Anh hôm nay đã đồng loạt kêu gọi nhiều quyền lợi hơn cho các vùng của họ trong một “thỏa thuận công bằng sau khi rất nhiều lời hứa được đưa ra với Scotland trong chiến dịch trưng cầu dân ý”.

An Bình

Theo Dantri/AFP