Phát hiện thủ phạm gây bệnh giết chết giáo sư Stephen Hawking

Với việc phát hiện ra vai trò của các tế bào thần kinh đệm khiến các tế bào thần kinh vận động ngừng tạo ra các tín hiệu điện cần thiết cho việc kiểm soát cơ bắp, các nhà khoa học Scotland hy vọng sẽ phát triển được phương pháp chữa khỏi bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) hay còn gọi là bệnh thần kinh vận động (MND).

Giáo sư Stephen Hawking, một bệnh nhân ALS nổi tiếng – Ảnh: Flickr

Theo The Daily Mail, các nhà khoa học đã tiến thêm một bước gần đến việc chữa khỏi căn bệnh thần kinh vận động (MND), tức bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS), đã hại chết giáo sư Stephen Hawking. Tế bào thần kinh vận động (motor neurons) kiểm soát các hoạt động cơ quan trọng nhất. Nếu chúng bị hư hại, người bệnh mất khả năng đi lại và nói chuyện. Không có cách chữa cho căn bệnh này. Nhưng một khám phá mới có thể thay đổi mọi thứ.

Hóa ra, có một loại tế bào khác đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh. Đó là các tế bào thần kinh đệm (glial cells). Chúng có khả năng gây hại cho các tế bào thần kinh vận động. Các nhà nghiên cứu bao gồm một nhóm từ Đại học Edinburgh, được tài trợ bởi Hiệp hội bệnh thần kinh vận động, MND Scotland và Hội đồng y và Viện Dementia, Edinburgh, Scotland, nhấn mạnh rằng thường thì các tế bào thần kinh đệm hỗ trợ tế bào thần kinh trong não và tủy sống. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân mắc bệnh thần kinh vận động, điều này không phải vậy. Khi tiến hành nghiên cứu, các nhà khoa học đã kiểm tra sự kết hợp khác nhau của các tế bào thần kinh đệm và tế bào thần kinh vận động được nuôi cấy cùng nhau trong phòng thí nghiệm. Họ đã xác định được rằng các tế bào thần kinh đệm ở bệnh nhân dẫn đến thực tế là các tế bào thần kinh vận động đã ngừng tạo ra các tín hiệu điện cần thiết cho việc kiểm soát cơ bắp.

MND hay ALS là một bệnh thoái hóa thần kinh ảnh hưởng đến các cơ bắp được sử dụng để đi lại và nói chuyện. Bệnh nhân thường chỉ sống thêm khoảng 3 đến 10 năm. Nhưng nhà vật lý nổi tiếng thế giới, giáo sư Stephen Hawking, đã sống với căn bệnh này trong hơn năm thập kỷ trước khi ông qua đời vào năm 2018.

Cho đến nay, nguyên nhân gây bệnh ALS chưa được biết, nhưng các nghiên cứu khoa học cho thấy cả di truyền lẫn môi trường đều có vai trò trong sự phát triển bệnh. Gần 15.000 người Mỹ và khoảng 5.000 người ở Anh sống chung với bệnh thần kinh vận động. Tiến sĩ Brian Dickie, giám đốc nghiên cứu của Hiệp hội bệnh thần kinh vận động, giải thích rằng bộ não con người có nhiều tế bào hỗ trợ, được gọi là tế bào thần kinh đệm, cũng như tế bào thần kinh. Trong khi các tế bào thần kinh đệm thường đóng vai trò nuôi dưỡng và hỗ trợ, thì nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng có thể vô tình đóng vai trò trong một số bệnh thần kinh bao gồm bệnh thần kinh vận động bằng cách ảnh hưởng đến tốc độ lây lan của bệnh qua hệ thần kinh trung ương. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng một loại tế bào thần kinh đệm đặc biệt gọi là tế bào hình sao dường như cản trở hoạt động của các tế bào thần kinh vận động, sau đó dần dần gây rối loạn chức năng.

Giáo sư Gareth Miles kết luận, rõ ràng các tế bào thần kinh đệm là những yếu tố chủ chốt trong căn bệnh tàn khốc này. Thật thú vị, ảnh hưởng tiêu cực của các tế bào thần kinh đệm dường như ngăn chặn các tế bào thần kinh vận động hoàn thành vai trò bình thường của chúng. Chúng tôi hy vọng rằng thông tin mới này nêu bật các mục tiêu để phát triển các phương pháp điều trị rất cần thiết và cuối cùng là phương pháp chữa trị bệnh xơ cứng teo cơ một bên.

Vũ Trung Hương

Theo motthegioi