Những lý do bất ngờ khiến bạn tăng cân dù ăn uống bình thường

Không phải lúc nào việc tăng cân cũng xuất phát từ việc ăn nhiều hay ít vận động. Hormone thay đổi, thiếu ngủ, căng thẳng hay một số loại thuốc bạn sử dụng cũng có thể khiến cơ thể âm thầm tích mỡ.

(Ảnh: iStock)

Nếu bạn bắt đầu ăn nhiều hơn hoặc ít vận động, việc tăng cân không có gì khó hiểu. Nhưng đôi khi, ngay cả khi bạn vẫn duy trì thói quen sinh hoạt cũ mà kim cân vẫn nhích lên, nguyên nhân có thể đến từ những yếu tố ít ngờ tới hơn.

Dưới đây là những “thủ phạm” thầm lặng khiến cơ thể tích mỡ mà bạn không hề hay biết.

Thiếu ngủ

Một đêm mất ngủ không chỉ khiến đôi mắt thâm quầng mà còn làm rối loạn cảm giác đói – no. Khi ngủ ít, cơ thể tăng sản sinh ghrelin – hormone kích thích thèm ăn – và giảm leptin – hormone tạo cảm giác no. Kết quả là bạn ăn nhiều hơn, nhất là đồ ngọt hoặc đồ ăn nhanh vào ban đêm.

Ngoài ra, người thức khuya thường dễ “khám phá tủ lạnh” hơn, khiến lượng calo nạp vào tăng vượt mức cần thiết.

Căng thẳng (stress)

Áp lực công việc hay cuộc sống khiến cơ thể tiết ra cortisol – “hormone căng thẳng” – làm tăng cảm giác thèm ăn và khiến bạn tìm đến những món ăn giàu năng lượng để “xoa dịu” tinh thần. Cơ thể khi đó ưu tiên tích trữ mỡ, đặc biệt là vùng bụng, như một cách dự trữ năng lượng khi đối mặt với stress kéo dài.

Thuốc chống trầm cảm

Một số thuốc điều trị trầm cảm có thể gây tăng cân như tác dụng phụ không mong muốn. Đôi khi, việc cảm thấy khỏe hơn sau điều trị khiến người bệnh ăn ngon miệng hơn – cũng là lý do cân nặng tăng lên.

(Ảnh: iStock)

Nếu bạn nghi ngờ thuốc là nguyên nhân, hãy trao đổi với bác sỹ để được điều chỉnh phác đồ phù hợp, tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc vì có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Thuốc chống viêm chứa steroid

Thuốc steroid chống viêm (như prednisone) nổi tiếng gây tăng cân do giữ nước và kích thích cảm giác thèm ăn. Người dùng lâu dài có thể thấy mỡ tích tụ nhiều hơn ở mặt, bụng hoặc gáy.

Tuy nhiên, không nên ngừng thuốc đột ngột nếu đã dùng quá một tuần – việc này có thể gây rối loạn nghiêm trọng. Hãy hỏi ý kiến bác sỹ để giảm liều an toàn.

Một số thuốc kê đơn khác

Ngoài thuốc chống trầm cảm và steroid, một loạt thuốc điều trị khác cũng có thể ảnh hưởng đến cân nặng: thuốc chống loạn thần, thuốc trị đau nửa đầu, co giật, huyết áp cao hay tiểu đường. Khi được kê đơn, bạn nên hỏi bác sỹ về khả năng gây tăng cân và hướng điều chỉnh phù hợp để giảm tác dụng phụ.

Thuốc tránh thai: Đừng vội đổ lỗi

Nhiều người tin rằng thuốc tránh thai làm tăng cân, nhưng nghiên cứu cho thấy thuốc tránh thai kết hợp (estrogen và progestin) không gây tăng cân lâu dài. Một số phụ nữ có thể giữ nước nhẹ trong thời gian đầu, khiến cân nặng dao động tạm thời. Nếu lo lắng, hãy trao đổi với bác sỹ để chọn loại thuốc phù hợp cơ địa.

(Ảnh: iStock)

Suy giáp

Tuyến giáp hoạt động kém khiến quá trình trao đổi chất chậm lại, làm bạn dễ tăng cân dù ăn không nhiều. Biểu hiện kèm theo có thể là mệt mỏi, lạnh, da khô hoặc rụng tóc. Tin tốt là việc điều trị bằng hormone tuyến giáp có thể giúp cân bằng lại cơ thể và cải thiện tình trạng tăng cân.

Thời kỳ mãn kinh

Phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh thường thấy cân nặng tăng nhẹ. Sự sụt giảm estrogen làm chậm trao đổi chất và khiến khối lượng cơ giảm, mỡ tích tụ nhiều hơn quanh eo. Ngoài ra, giấc ngủ kém và ít vận động càng khiến quá trình này rõ rệt hơn. Tuy nhiên, tập luyện đều đặn và duy trì chế độ ăn cân bằng có thể giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả.

Hội chứng Cushing

Đây là tình trạng cơ thể tiếp xúc quá mức với hormone cortisol, dẫn đến tăng cân nhanh, đặc biệt ở vùng mặt, cổ, lưng trên và eo. Hội chứng có thể xuất hiện khi dùng thuốc steroid dài ngày hoặc do tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều cortisol. Nếu bạn thấy mỡ tích tụ bất thường kèm yếu cơ, mệt mỏi, hãy đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác.

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

PCOS là rối loạn nội tiết phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, khiến hormone mất cân bằng, chu kỳ kinh nguyệt rối loạn, nổi mụn và kháng insulin – nguyên nhân chính gây tăng cân. Mỡ thường tích tụ quanh vùng bụng, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường. Việc kiểm soát cân nặng, ăn ít tinh bột và duy trì vận động là chìa khóa để cải thiện tình trạng này.

Bỏ thuốc lá

Bỏ thuốc lá là một quyết định đúng đắn, dù đôi khi có thể đi kèm vài kilogram tăng lên. Nicotine giúp ức chế cảm giác thèm ăn, nên khi ngừng, bạn sẽ muốn ăn nhiều hơn trong vài tuần đầu. Tuy nhiên, tăng cân này thường chỉ ở mức dưới 4-5kg và sẽ giảm dần khi cơ thể ổn định lại. Cái lợi cho sức khỏe tim phổi luôn vượt xa chút thay đổi cân nặng tạm thời.

Tóm lại, cân nặng tăng không chỉ đến từ việc ăn nhiều hay ít vận động. Cơ thể là một hệ thống phức tạp, nơi hormone, thuốc men, giấc ngủ và cảm xúc đều có thể tác động. Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn điều chỉnh lối sống, tìm ra hướng cân bằng phù hợp – thay vì quan tâm quá nhiều đến con số trên chiếc cân./.