Nhận biết các bệnh nguy hiểm qua bất thường ở móng tay
Không phải tất cả dấu hiệu bất thường đều chứng tỏ bạn đã mắc bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, chúng ta nên quan tâm đến các biểu hiện này để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Móng tay được cấu tạo từ keratin. Nhờ thành phần này mà móng tay, móng chân, răng, xương thường được xem là những bộ phận rắn chắc nhất trong cơ thể. Từ thời cổ đại, nó đã được các y, bác sĩ, thầy thuốc sử dụng để quan sát, chẩn đoán bước đầu về nhiều bệnh lý.
Móng tay như thế nào là bình thường?
Thông thường, ở người khỏe mạnh, móng tay có màu da vàng nhạt, sáng bóng và mịn. Phần bán nguyệt gần gốc móng thường có màu trắng, trơn, không gờ rãnh hay đổi màu khác lạ. Da xung quanh móng cũng phẳng, mịn, màu hồng hào. Trung bình, mỗi tuần móng tay dài ra từ 0,5 đến 1,2mm tùy theo mùa, giới tính, tuổi tác và tình trạng sức khỏe.
Khi bạn già đi hoặc thường xuyên hút thuốc, móng tay có thể xuất hiện các gờ dọc hoặc chúng trở nên giòn hơn, dễ gãy, ngả vàng. Điều này là hoàn toàn bình thường.
Đối với nhiều trường hợp, sự thay đổi của móng tay đi kèm những bệnh lý nguy hiểm. Những bất thường này có thể do chấn thương hoặc mụn cóc, virus, nhiễm trùng, ảnh hưởng khi dùng thuốc, hóa trị.
Những dấu hiệu bất thường ở móng tay
Móng tay dùi trống: Theo HuffPost, dấu hiệu này trên ngón trỏ thường được sử dụng để tự kiểm tra bệnh ung thư. Bởi hình dạng của móng tay ngón trỏ có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý liên quan đến phổi, tim mạch, hô hấp và gan.
Chúng ta sẽ đặt hai tay song song trước mặt. Sau đó, bạn chạm đầu móng tay trỏ vào nhau. Nếu có khoảng trống hình viên kim cương (hay cửa sổ), bạn có thể không gặp vấn đề gì bất thường.
Nếu móng tay của bạn không tạo ra hình này mà quặp xuống, nó báo hiệu lượng oxy lưu thông trong máu không đủ. Đây là dấu hiệu sớm của các bệnh tim mạch như suy tim, động mạch vành hoặc ung thư phổi. Trong một số trường hợp, bệnh nhân xơ gan, viêm đường ruột cũng có dấu hiệu này. Theo Cancer Research UK, ngón tay Schamroth xuất hiện tùy theo tình hình sức khỏe. Trong một số trường hợp, bệnh nhân xơ gan, viêm đường ruột cũng có dấu hiệu này.
Cách tự kiểm tra ung thư phổi và các vấn đề về tim tại nhà. Ảnh: Newsweek.
Móng tay hình chiếc thìa: Tình trạng này còn gọi là móng koilonychia với đặc trưng là đường gồ lên, vểnh ra ngoài như chiếc thìa. Đôi khi, bên trong móng là lớp chất lỏng, trắng như mủ. Đây là dấu hiệu của bệnh thiếu máu, tim, rối loạn gan khiến nó hấp thu quá nhiều sắt từ thức ăn (hemochromatosis), lupus ban đỏ, suy giáp, bệnh raynaud (hạn chế lưu thông máu)…
Video đang HOT
Móng tay trắng bệch: Bác sĩ da liễu Debra Jaliman, ở Manhattan, Mỹ, tiết lộ với WebMD, móng tay trắng là dấu hiệu của sự lão hóa, thiếu máu hoặc một số vấn đề về gan như viêm, xơ gan…
Móng tay vàng: Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây vàng móng tay là nhiễm nấm. Nếu bệnh nhiễm trùng nặng hơn, lớp móng có thể sần sùi lên và gãy, vỡ. Trong một số trường hợp hiếm, móng tay vàng có thể là dấu hiệu bệnh tuyến giáp, phổi, tiều đường, vảy nến.
Móng tay màu xanh lam hoặc tím đen: Đây là lúc cơ thể không được nhận đủ oxy. Dấu hiệu này chứng tỏ phổi của bạn đang gặp vấn đề với một số tình trạng như khí phế thũng hay bệnh về tim.
Móng tay gãy, nứt đôi có thể là dấu hiệu của bệnh về tuyến giáp. Ảnh: WebMD.
Móng tay gợn sóng: Nếu bề mặt móng có gợn sóng hoặc rỗ, triệu chứng này cảnh báo sớm bệnh vẩy nến, viêm khớp. Cùng đó, da dưới móng có thể là màu đỏ nâu.
Nứt, tách đôi móng: Móng tay khô, giòn, thường xuyên bị nứt, tách đôi liên quan bệnh tuyến giáp. Tình trạng này đi kèm màu móng đổi vàng có thể do nhiễm nấm.
Da xung quanh móng đỏ, sưng: Tình trạng này còn gọi là chín mé hay viêm nếp gấp móng. Nó là kết quả của bệnh lupus ban đỏ hoặc rối loạn mô liên kết.
Đường chỉ đen, sọc bên dưới móng: Những đường sẫm màu bên dưới móng tay nên được điều tra càng sớm càng tốt. Đôi khi, chúng là đến từ nguyên nhân là các khối u ác tính, ung thư da. Nó cũng có thể là dấu hiệu của việc bạn bị stress, thận cấp tính…
Móng tay nham nhở do thường xuyên cắn: Thói quen cắn móng tay tưởng chừng không đáng lo nhưng lại là vấn đề nguy hiểm tiềm ẩn. Cắn móng tay là dấu hiệu của sự lo lắng, liên quan chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Nếu không thể ngừng cắn móng tay, bạn nên tới gặp bác sĩ bởi đây là bộ phận chứa nhiều vi khuẩn. Cắn móng tay dễ khiến virus, vi khuẩn xâm nhập cơ thể, gây nhiều bệnh nguy hiểm.
Cách tự kiểm tra, phát hiện sớm ung thư tại nhà
Ung thư là bệnh có thể chữa khỏi. Tuy nhiên, yếu tố sống còn của bệnh nhân ung thư là phát hiện và điều trị sớm.
Ung thư vẫn là mối lo của nhiều người, nhiều quốc gia. Tuy nhiên, người mắc ung thư không phải nhận án tử. Đa phần bệnh ung thư đều có thể chữa khỏi ở giai đoạn sớm. Do đó, việc lắng nghe cơ thể, phát hiện những bất thường là điều rất quan trọng.
Dưới đây là một số cách phát hiện sớm ung thư tại nhà. Tuy nhiên, gặp những vấn đề này không có nghĩa 100% bạn bị ung thư. Nếu nghi ngờ, bạn nên tới các bệnh viện uy tín để tầm soát và làm các xét nghiệm khẳng định, cho kết quả chính xác nhất.
Ung thư vú
Năm 2020, theo Tổ chức Y tế Thế giới, ung thư vú đã vượt qua ung thư phổi, trở thành bệnh phổ biến nhất và chiếm gần 12% số ca mắc mới mỗi năm trên toàn cầu.
Ung thư vú không phải bệnh của riêng nữ giới. Nam giới cũng có nguy cơ mắc ung thư vú. Thậm chí nam giới thường bỏ qua các khối u trên vú, ngực. Theo tiến sĩ, bác sĩ Marleen Meyers, Trung tâm Ung thư Perlmutter NYU, Mỹ, đây chính là lý do phái mạnh dễ phát hiện mắc ung thư vú ở giai đoạn muộn.
Tự kiểm tra các khối u bất thường ở vú có thể giúp phát hiện sớm ung thư. Ảnh: Getty Images.
Tài liệu của Thư viện Quốc gia Mỹ đưa ra hướng dẫn tự kiểm tra khối u bất thường tại nhà, cảnh báo ung thư vú ở phụ nữ như sau:
- Đầu tiên, bạn nằm ngửa, đặt tay phải ở sau đầu. Cùng lúc, ngón giữa của tay trái ấn nhẹ nhàng nhưng dứt khoát theo chuyển động nhỏ để kiểm tra toàn bộ vú bên phải.
- Tiếp theo, bạn ngồi hoặc đứng và cảm nhận vùng nách. Đây là khu vực mô vú đi vào.
- Nắn nhẹ đầu ngực và kiểm tra có bị tiết dịch không.
- Lặp lại động tác với ngực trái.
Bạn cũng nên dành thời gian quan sát ngực để phát hiện những thay đổi trong kết cấu da như lõm, nhăn nheo, sần vỏ cam hoặc tụt vào trong.
Ngoài ra, bệnh nhân ung thư vú còn gặp phải các triệu chứng như dày hoặc sưng một phần vú; kích ứng hoặc bị lõm da vú; đỏ, bong tróc vùng núm vú, ngực; tụt núm, đau đầu ngực; núm vú tiết dịch trắng hoặc hồng, đỏ như máu; thay đổi về kích thước hoặc hình dạng bầu ngực; đau tức bất kỳ vùng nào trên ngực.
Ung thư phổi
Ung thư phổi chia làm 2 nhóm: Ung thư phổi tế bào nhỏ và ung thư phổi không tế bào nhỏ. Trong đó, 80-85% là ung thư phổi không tế bào nhỏ. Đa số bệnh nhân được chẩn đoán ung thư phổi ở giai đoạn tiến triển, vì vậy tiên lượng còn xấu.
Theo Emma Norton, Cố vấn chuyên khoa Ung thư tại Trung tâm Chăm sóc sức khỏe Bupa (Anh), chúng ta nên chú ý tới hình dạng của ngón tay trỏ để phát hiện sớm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến phổi.
Huffington Post dẫn lại bài kiểm tra mà bà Emma đưa ra như sau: Đặt hai tay song song trước mặt, sau đó, chạm đầu móng tay trỏ vào nhau (như hình bên dưới). Bình thường, bạn sẽ thấy hình ảnh khoảng trống (cửa sổ) dạng viên kim cương Schamroth.
Ngón tay dùi trống là triệu chứng cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm, trong đó có ung thư phổi. Ảnh: Huffington Post.
Nếu móng tay của bạn không tạo ra hình này, nó báo hiệu lượng oxy lưu thông trong máu không đủ. Đây là dấu hiệu sớm của các bệnh tim mạch như suy tim, động vạch mach vành hoặc ung thư phổi. Trong một số trường hợp, bệnh nhân xơ gan, viêm đường ruột cũng có dấu hiệu này.
Hình dạng ngón tay Schamroth như Emma miêu tả thường được gọi là ngón tay dùi trống hay dùi đục. Ngón tay Schamroth lần đầu tiên được phát hiện bởi Hippocrates. Trong đó, các ngón tay hoặc ngón chân mang hình dạng thìa úp ngược. Tình trạng này xảy ra do tích tụ mô ở phần xa ngón tay, khiến đầu móng tay bị to ra và cong xuống.
Theo Cancer Research UK, ngón tay Schamroth xuất hiện tùy theo tình hình sức khỏe. Bác sĩ Richard Roope, Trưởng khoa lâm sàng Ung thư của Đại học Hoàng gia Đa khoa khuyến cáo những người trên 40 tuổi nên thường xuyên kiểm tra tình trạng của móng tay, đặc biệt là chụp X-quang ngón út.
Ung thư có thể chữa khỏi nếu chúng ta phát hiện và điều trị sớm. Ảnh: Freepik.
Ngoài dấu hiệu của ngón tay dùi trống, chúng ta nên chú ý tới những cảnh báo của ung thư phổi như ho kéo dài, ho ra máu, mệt mỏi, thiếu năng lượng thường xuyên, đau, co thắt ngực khi thở hoặc ho, biếng ăn, giảm cân bất thường, đau ngực và vai dai dẳng...
Theo tiến sĩ Eric Presser, bác sĩ phẫu thuật, thành viên của First California Physician Partners, nguyên nhân của hiện tượng trên chưa được tìm ra. Các chuyên gia đặt giả thuyết có thể một số bệnh mạn tính khiến các mạch máu ở móng tay giãn ra và kích hoạt trạng thái cong của nó.
Ngoài cách tự kiểm tra hai bệnh ung thư trên, tài liệu của Johns Hopkins Medicine, chúng ta cũng cần lưu ý 5 triệu chứng cảnh báo sớm như: Giảm cân đột ngột không rõ nguyên nhân; mệt mỏi kéo dài; sốt cao nhiều ngày không tìm ra lý do; đau đớn dài ngày; sắc tố, làn da thay đổi.
Nếu ung thư chuyển sang giai đoạn cuối (di căn), các khối u đã xâm lấn những bộ phận lân cận, gây nhiều tổn thương. Lúc này, việc điều trị là rất khó khăn và khó chữa khỏi dứt điểm, bệnh dễ tái phát. Do đó, ngay khi thấy cơ thể có những dấu hiệu trên, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám, tư vấn cụ thể, phòng chống, ngăn ngừa.
Xử trí khi bị chín mé Chín mé là bệnh nhiễm trùng sinh mủ hay áp-xe ở đầu múp của ngón tay, ngón chân, có tên khoa học là Panaris. Đây là một bệnh ngoài da thường gặp, nếu không biết cách chữa trị, giữ vệ sinh thì bệnh sẽ diễn biến dai dẳng, dễ tái phát. Nguyên nhân gây chín mé thường gặp là do tụ cầu vàng,...