Mô hình bồi dưỡng giáo viên mới: Nhiều điểm khác biệt
Xây dựng bài bản, sự phong phú các hình thức thể hiện của tài liệu tập huấn GV và tài liệu tập huấn được số hóa được cho là một trong những điểm mới quan trọng, tạo nên hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng, tập huấn.
Tập huấn giáo viên theo Chương trình ETEP tại Quảng Ngãi.
Hoàn thiện toàn bộ tài liệu, học liệu bồi dưỡng
TS Đặng Văn Huấn, Phó Giám đốc Ban quản lí Chương trình Phát triển các trường sư phạm để nâng cao năng lực đội ngũ GV và cán bộ quản lí (CBQL) cơ sở giáo dục phổ thông (Chương trình ETEP) cho biết: Ngày 4/12/2019, Quyết định số 4660/QĐ-BGDĐT của Bộ GD&ĐT ban hành 54 mô-đun bồi dưỡng GV, CBQL cơ sở GDPT triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Các mô-đun bồi dưỡng dành cho 3 cấp học phổ thông, mỗi cấp học gồm 2 đối tượng (GV, CBQL cơ sở GDPT), mỗi đối tượng 9 mô-đun.
Thực hiện Quyết định trên, Ban quản lí Chương trình ETEP đã giao cho 7 trường ĐH sư phạm, Học viện Quản lí giáo dục tổ chức biên soạn các mô-đun, bảo đảm yêu cầu thực tiễn, khoa học và theo định hướng của Bộ GD&ĐT để phục vụ bồi dưỡng đội ngũ cốt cán, đại trà trên toàn quốc.
Cũng theo TS Đặng Văn Huấn, nhằm bảo đảm sự thống nhất, chất lượng của tài liệu, học liệu, Ban Quản lí Chương trình ETEP đã xây dựng quy trình phát triển tài liệu bồi dưỡng, cùng hướng dẫn chi tiết về nội dung, hình thức và kịch bản sư phạm cho mỗi mô-đun.
Quy trình bao gồm các bước như: Thành lập Ban biên soạn, tổ chức hội thảo – tập huấn định hướng phát triển tài liệu; xây dựng đề cương và bản thảo với việc tham vấn các bên liên quan bao gồm cục/vụ thuộc Bộ GD&ĐT, chuyên gia độc lập, chuyên gia tư vấn quốc tế, Ngân hàng Thế giới, đại diện trường ĐH sư phạm/Học viện tham gia ETEP và GV phổ thông, CBQL cơ sở GD phổ thông – đối tượng thụ hưởng tài liệu; thử nghiệm tài liệu; thẩm định cấp trường và nghiệm thu cấp Bộ. Nhờ thực hiện theo quy trình, các tài liệu, học liệu được rà soát, góp ý nhiều vòng nhằm đảm bảo chất lượng, bám sát hướng dẫn, qui định của Bộ GD&ĐT, đáp ứng công việc thực tế của GV, CBQL cơ sở GDPT.
“Chương trình ETEP đã phối hợp với dự án RGEP, các trường ĐH sư phạm xây dựng được toàn bộ tài liệu, học liệu. Sản phẩm của các mô-đun bồi dưỡng được thiết kế đa dạng: Tài liệu dạng in (tài liệu nội dung cốt lõi), infographic, video, ngân hàng câu hỏi kiểm tra đánh giá quá trình, kết quả học tập và bài thực hành cuối khóa.
Các tài liệu được thiết kế, đưa lên hệ thống học trực tuyến LMS thành khóa học qua mạng (e-course) theo kịch bản phù hợp, đáp ứng mô hình bồi dưỡng (5-3-7 hoặc 7-2-7) cho đội ngũ cốt cán và mô hình bồi dưỡng thường xuyên, liên tục tại chỗ (qua mạng) của đội ngũ đại trà (có sự hỗ trợ của đội ngũ cốt cán). Sau mỗi khóa bồi dưỡng, Ban Quản lí Chương trình và các trường ĐH sư phạm/Học viện Quản lý giáo dục tiến hành khảo sát, lấy ý kiến của giảng viên và học viên tham gia bồi dưỡng nhằm chỉnh sửa, bổ sung và cập nhật tài liệu” – TS Đặng Văn Huấn cho hay.
Video đang HOT
Giáo viên có thể tự bồi dưỡng thông qua tài liệu được số hóa. Ảnh minh họa.
Biến quá trình bồi dưỡng thành tự bồi dưỡng
Thầy Nguyễn Tiến Dũng, Hiệu trưởng Trường THCS Thụy Liên, Thái Thụy, Thái Bình, cho biết: Những năm 2005 – 2007, GV, CBQL tham gia tập huấn Chương trình GDPT 2006 chủ yếu là trực tiếp. GV dạy môn nào thì tập huấn tập trung môn đó. GV cốt cán (báo cáo viên) truyền đạt trực tiếp trên hội trường. Học viên nghiên cứu tài liệu, thảo luận, cử GV dạy thực nghiệm để các học viên dự và rút kinh nghiệm.
Ngày đó tài liệu tập huấn có thể nói chưa đầy đủ và phong phú để học viên có thể tự đọc, tự nghiên cứu như bây giờ; học viên chủ yếu bám sát sách GV và sách giáo khoa. Còn hiện nay, tài liệu tập huấn rất đa dạng, phong phú với file tài liệu, video giảng viên tập huấn trực tiếp, video bài dạy minh họa rất sinh động, học viên có thể xem đi xem lại những nội dung cần quan tâm.
Học viên được chủ động về thời gian: Ngày đi làm, tối vẫn tranh thủ tự học được; làm các bài tập để nắm chắc, hiểu sâu… Ngoài ra còn nguồn tư liệu khổng lồ trên Internet, tuy nhiên các học viên khi trao đổi, chia sẻ cần tiếp thu có chọn lọc. Bên cạnh nguồn tài liệu mở, phần liên hệ vận dụng bám sát thực tiễn, các tác giả cũng luôn lắng nghe, tương tác với học viên để nguồn học liệu hoàn thiện hơn. “Tóm lại, sự phong phú, cụ thể của tài liệu tạo nên sự khác biệt, sự hiệu quả so với các chương trình tập huấn trước đây” – thầy Nguyễn Tiến Dũng nhận định.
Từ trải nghiệm thực tế, cô Trần Thị Nguyên, giáo viên Trường THCS Trường Chinh, Phú Thiện, Gia Lai nhận định: Các tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 vừa phù hợp với thực tế giáo dục phổ thông, đồng thời bắt nhịp với xu hướng mới trong bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục phổ thông.
Tất cả giáo viên được tiếp cận tài liệu gốc, hỗ trợ hiệu quả quá trình tự bồi dưỡng, bồi dưỡng thường xuyên, liên tục, tại chỗ và có chất lượng. Giáo viên chủ động về thời gian học, tùy tình hình công việc để sắp xếp thời gian tự nghiên cứu. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh khó có thể tổ chức tập huấn trực tiếp, với các tài liệu được số hóa, giáo viên tăng cường nghiên cứu, tự bồi dưỡng online. Ngoài xem lại nội dung đã được bồi dưỡng, thầy cô tìm kiếm, tải tài liệu về, đối chiếu so sánh với video, tài liệu được học và rút kinh nghiệm, tìm phương pháp phù hợp.
“Chúng tôi đã cùng nhau chia sẻ chương trình bồi dưỡng, đồng thời mong muốn tiếp tục trao đổi những băn khoăn, vướng mắc trong quá trình giảng dạy; có cơ hội chia sẻ, trao đổi, thảo luận với đồng nghiệp trên cả nước. Việc bồi dưỡng không chỉ là “trách nhiệm” mà là nhu cầu tự thân, cần được thực hiện thường xuyên, liên tục” – cô Trần Thị Nguyên chia sẻ.
Dạy chương trình mới, giáo viên phải học cách thoát ly "lối mòn"
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đang đặt ra cho các giáo viên thách thức về thay đổi phương pháp giảng dạy, tự làm mới mình, thoát khỏi những cách dạy truyền thống, truyền đạt kiến thức một chiều để áp dụng phương pháp giáo dục tích cực, giúp học sinh phát triển toàn diện hơn.
Để chuẩn bị cho Chương trình giáo dục phổ thông 2018, hiện nay giáo viên trên cả nước đang tham gia bồi dưỡng theo Chương trình ETEP của Bộ GD-ĐT.
"Không tự nâng cao năng lực là tự đào thải"
Trực tiếp tham gia chương trình bồi dưỡng, cô Nguyễn Thị Minh Thúy, Hiệu trưởng Trường Nguyễn Siêu (Hà Nội) cho rằng, khi bước vào chương trình Giáo dục phổ thông 2018, thách thức lớn nhất của giáo viên là cần thay đổi quan điểm về giáo dục, gần như phải thay đổi toàn bộ thói quen dạy học trước đây sang phương thức mới.
Các thầy cô chủ động tự học để chuẩn bị cho chương trình GDPT mới.
Nếu như trước đây chủ yếu thiên về kiến thức, thì trong chương trình mới, giáo viên cần biết cách biến những kiến thức thành năng lực sử dụng được trong cuộc sống hàng ngày cho học sinh. Năng lực ấy bao gồm cả kiến thức, kỹ năng, thái độ để tạo thành năng lực, phẩm chất. Trước đây, quá trình học tập chú trọng nhiều vào kết quả thì nay lại chú trọng đến quá trình, như vậy khi mục tiêu giáo dục thay đổi, cách thức giảng dạy của giáo viên cũng cần thay đổi.
Cô Nguyễn Thị Minh Thúy cho biết, bản thân được học hỏi nhiều kinh nghiệm quản lý từ các chuyên gia cũng như những đồng nghiệp khi tham gia tập huấn. Bên cạnh đó, việc kết hợp giữa tập huấn trực tiếp và tập huấn online cũng góp phần phát huy tinh thần tự học của cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên.
"Chúng tôi nhận ra rằng, khi tham gia chương trình mới, nếu không tự nâng cao năng lực, tức đang tự đào thải chính mình. Cách tập huấn mới giúp giáo viên tăng cường khả năng tự học, sáng tạo của bản thân", cô Thúy nói.
Cũng theo Hiệu trưởng trường Nguyễn Siêu, hiện nay các tình huống tập huấn chủ yếu là giả định, do đó các giáo viên cần hiểu đây là ví dụ, thay vì áp dụng "cứng" như những bài mẫu khi vào dạy thực tế.
Sau khi học xong 2 mô đun, cô Tại Thị Sim, giáo viên Trường THPT Tây Tiền Hải, Thái Bình đã thấm dần Chương trình GDPT 2018 từ mục tiêu, nội dung đến phương pháp. "Hiện tôi đang áp dụng vào giảng dạy, sắp tới chuẩn bị cho thao giảng, tôi sẽ áp dụng kĩ thuật mới vào bài dạy. Áp dụng dần dần, chúng tôi sẽ không bỡ ngỡ khi triển khai".
Thầy Đinh Mạnh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cự Đồng, thuộc huyện miền núi Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ chia sẻ, nếu như trước đây, để tập huấn, các cán bộ và giáo viên phải dành nhiều thời gian học tập trung hàng trăm người, thì nay lại được chủ động hơn về thời gian khi kết hợp trực tiếp và online.
Thầy Tuấn cho biết, ở giai đoạn đầu khi tập huấn mô đun 1, giáo viên cũng như các cán bộ quản lý còn gặp một số khó khăn do chưa quen cách học, đường truyền kém ổn định, nhưng nay đã quen với phương pháp tập huấn, thầy Tuấn cũng như nhiều thầy cô khác trong trường lại rất hào hứng học tập.
Là một cán bộ quản lý, thầy Đinh Mạnh Tuấn cho biết, bản thân biết thêm nhiều cách làm hay trong việc xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ, phát triển nhà trường khi áp dụng chương trình phổ thông mới...
"Nếu như trước đây, các trường chủ yếu chỉ kêu thừa, hay thiếu giáo viên, trên phân công bao nhiêu nhân sự chúng tôi nhận từng ấy, nhưng giờ cần tính toán cân đối ngay các môn trong trường, một số môn đặc thù có thể kiến nghị xin hỗ trợ từ giáo viên cấp 2 xuống hoặc kiến nghị để huyện cân đối giữa các trường. Hay chỉ đơn giản như câu hỏi, làm thế nào để khích lệ động viên giáo viên trong giảng dạy. Câu hỏi có nhiều đáp án, tất cả đều đúng, nhưng chúng tôi cần tìm qua đáp án đúng nhất, quá trình thảo luận, chia sẻ với đồng nghiệp giúp chúng tôi có thêm những câu chuyện, tình huống thực tế để áp dụng vào chính trường mình", thầy Tuấn chia sẻ.
Giáo viên phải nâng cao tinh thần tự học
Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cự Đồng cho biết, điều quan trọng nhất khi tập huấn cho chương trình mới là giáo viên phải thay đổi tư duy, có tinh thần tự học một cách chủ động nhất.
Quá trình bồi dưỡng giáo viên giúp thầy cô có thêm những kỹ thuật dạy học mới như cách tổ chức học nhóm, các trò chơi, cách quan sát học sinh...
"Trước đây, tham gia tập huấn, nhiều thầy cố có tư tưởng chỉ cần được 5 điểm cho qua, học lấy lệ, nhưng đến nay, mỗi người có 1 tài khoản riêng, có sự giám sát và chấm bài rất gắt gao. Nếu không hoàn thành những yêu cầu đặt ra thì sẽ bị đánh trượt. Do đó, quá trình tập huấn này cũng giúp thầy cô tạo ra thói quen tự học, tìm tòi, nghiên cứu", Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cự Đồng nói.
Thầy Nguyễn Mạnh Cường, giáo viên cốt cán môn Âm nhạc tại Trường Tiểu học Cự Đồng (Thanh Sơn, Phú Thọ) cũng cho biết, là môn đặc thù trong trường phổ thông, do đó cách tập huấn trực tiếp hiệu quả hơn với môn học này. Qua quá trình tập huấn cùng các giảng viên từ các trường ĐH Sư phạm, thầy Cường chia sẻ bản thân đã thay đổi nhiều về phương pháp giảng dạy, chuẩn bị tốt hơn cho mỗi giờ lên lớp.
"Khi tập huấn, giáo viên được hướng dẫn rất nhiều kỹ năng sư phạm, các phương pháp dạy học mới.Ví dụ, trước đây dù học hát nhạc, nhưng việc nghe âm thanh của học sinh lại rất hạn chế, chủ yếu vận động tại chỗ, còn theo hướng dẫn cách dạy mới, các thầy cô có thể sử dụng các video, các đoạn nhạc, bài hát, trình chiếu và phát để học sinh nghe và làm theo. Hoặc giáo viên có thể tổ chức các trò chơi, các hoạt động nhóm, có các cách để khuấy động tinh thần sôi nổi trong lớp học. Sau khi tập huấn, bản thân tôi đã áp dụng với các lớp học hiện nay và nhận thấy học sinh hứng thú hơn rất nhiều", thầy Cường cho hay.
Còn theo thầy Trần Vũ Định, giáo viên môn Khoa học tự nhiên Trường THCS Đắk Bu'k So, huyện Tuy Đức, Đắk Nông, việc tập huấn giáo viên là rất cần thiết, giúp trau dồi thêm kỹ năng, kiến thức cho bản thân để sẵn sàng đáp ứng những yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông mới. Việc tập huấn cũng giúp giáo viên thoát khỏi những "lối mòn" trong phướng pháp giảng dạy để học thêm những cách làm sáng tạo hơn, giúp học sinh không chỉ có kiến thức mà còn có thêm những kỹ năng cần thiết, phát triển toàn diện.
"Để dạy học sinh, trước tiên thầy cô cũng cần học và đặc biệt là tự học. Nhưng thực tế, giáo viên phổ thông không có nhiều cơ hội được trao đổi, học hỏi trực tiếp từ giảng viên các Trường ĐH Sư phạm. Quá trình tập huấn giúp chúng tôi có thêm những kỹ thuật dạy học mới như cách tổ chức học nhóm, các trò chơi, cách quan sát học sinh hay cả những phương pháp kiểm tra đánh giá mới", thầy Định chia sẻ./.
Gần hết học kỳ I, giáo viên vẫn rối bời, khổ sở với các môn tích hợp mới Đáng lẽ ra, khi thay đổi chương trình mới thì việc đầu tiên là phải bồi dưỡng giáo viên xong xuôi mới áp dụng nhưng chúng ta đang thấy một quy trình ngược. Trước khi tổ chức kiểm tra giữa kỳ I, chúng tôi được tham dự buổi họp giao ban trực tuyến của Sở Giáo dục và Đào tạo với tất cả...