Maroc: Những rào cản khiến sinh viên khó tìm việc làm

Bộ trưởng Bộ Truyền thông Maroc, ông Mustapha El Khalfi cho biết, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đại học thất nghiệp ở nước này là hơn 22%.

Sinh viên Maroc trong ngày tốt nghiệp.

Con số này tăng gấp 2 trong vòng 5 năm qua và dự kiến sẽ tiếp tục tăng 50% trong những năm tới. Đâu là nguyên nhân của vấn đề này?

Làm việc trái ngành đào tạo

Ngày nay, kết quả giáo dục đại học Maroc thường được coi là không đạt tiêu chuẩn. Nhiều trường cao đẳng và đại học không giúp sinh viên có các kỹ năng cần thiết để cạnh tranh nhằm có được công việc được trả lương cao.

Có quá nhiều sinh viên tốt nghiệp có bằng cấp danh giá nhưng không có mối liên hệ trực tiếp với công việc. Họ thường thiếu kỹ năng học tập phù hợp nhất và các kỹ năng nghề nghiệp để có được công việc tốt. Ví dụ, mặc dù một số sinh viên có thể lấy bằng tốt nghiệp luật nhưng lại làm việc ở một trung tâm chăm sóc khách hàng.

Sinh viên hàng đầu

Hệ thống giáo dục công lập Maroc chủ yếu tập trung vào số ít học sinh giỏi. Chính phủ nhận họ vào các trường đại học danh tiếng và cung cấp một nền giáo dục đáng tin cậy. Trong khi một số lượng lớn học sinh bình thường khác thấy mình bị lãng quên và đa phần họ vào các trường đại học bình thường.

Vấn đề nan giải là hầu hết những sinh viên tiên tiến trên đều di cư và không bao giờ quay trở lại để giúp đất nước mình. Một số người thích tìm kiếm tương lai tươi sáng hơn ở châu Âu và họ quên rằng, tương lai của họ có thể nằm ở châu Phi phát triển và thịnh vượng hơn.

Trường công đánh mất sự sáng tạo

Trong trường học Maroc, học sinh được yêu cầu chăm chỉ học tập để tuân thủ các quy tắc. Điều này cũng xảy ra trong công việc với câu “thần chú”: “Hãy phục tùng, hãy làm việc của bạn và bạn sẽ được trả tiền”. Hầu hết chúng ta đều có định hướng nghề nghiệp và muốn có việc làm sau khi học xong.

Tuy nhiên, điều này hoàn toàn mâu thuẫn với thực tế là nhiều ngành nghề như thiết kế, kiến trúc, quảng cáo và tiếp thị đòi hỏi sự sáng tạo. Trong khi đó, nhiều cơ sở công lập không cung cấp bất kỳ hình thức sáng tạo nào, ngay cả các bài học nghệ thuật.

Nghệ thuật, thể thao, âm nhạc, khiêu vũ, sân khấu và ngôn ngữ là các lĩnh vực mà học sinh có thể phát triển mạnh, phát triển nhân cách và giải phóng trí óc để sáng tạo, linh hoạt hơn. Tuy nhiên, những môn này không được cho là một phần của hệ thống chấm điểm và người học được cho là phải yêu thích các môn học này và không cảm thấy bị buộc phải học. Do đó, cần có sự sáng tạo và hiểu biết ở đây thay vì học vẹt.

Al Akhawayn là trường đại học danh tiếng ở Maroc.

Hệ thống giáo dục nặng về lý thuyết

Hệ thống giáo dục Maroc nên được sửa đổi để phù hợp với thực tiễn hơn là chỉ mang tính lý thuyết. Tại sao học sinh phải học rất nhiều về thuật toán và giải tích mà sau đó không bao giờ sử dụng trong cuộc sống? Nhiều người chỉ tiếp thu kiến thức lý thuyết và không được trang bị đúng cách cho thực tế làm việc.

Cần có sự kết hợp giữa thực hành và lý thuyết, đặc biệt là trong một số lĩnh vực như toán học, vật lý và khoa học đời sống. Ngoài ra, sinh viên nên được tiếp cận thường xuyên với một cơ sở thực tập được thiết kế sẵn.

Hầu hết các trường đại học tư đều chủ trương cho sinh viên của họ được đi thực tập, ít nhất là vào mùa hè và bắt buộc phải làm báo cáo thực tập. Tuy nhiên, điều này không xảy ra ở các trường đại học công lập, nơi hầu hết sinh viên không có cơ hội thực tập hoặc chỉ được thực tập một lần vào năm cuối. Do vậy, nhiều sinh viên không tìm được việc làm.

Không có kinh nghiệm, không có ai thuê nên sinh viên phải làm lại từ đầu và làm thêm một năm thực tập để điền thông tin vào hồ sơ. Nếu may mắn, họ có thể tìm được việc làm sau đó. Trong khi đó, những người đã học tại các trường đại học danh tiếng như Đại học Al Akhawayne được lĩnh hội nhiều chương trình thực tế hơn. Điều này giúp sinh viên ở đây có được công việc rất tốt sau khi tốt nghiệp.

Rào cản ngôn ngữ

Tiếng Pháp là một rào cản khác đối với nhiều sinh viên ở Maroc trong việc tìm được một công việc tốt. Hầu hết học sinh đều có thể hiểu tốt tiếng Pháp nhưng thấy khó khăn khi giao tiếp bằng ngôn ngữ này.

Tiếng Pháp thường được dùng cho kinh doanh, ngoại giao và công việc trong chính phủ, điều này khiến nó trở thành một ngôn ngữ bắt buộc để tìm việc làm. Ngay cả khi sinh viên có thể nói tốt tiếng Anh hoặc tiếng Tây Ban Nha thì vẫn chưa đủ, vì thông thạo tiếng Pháp là điều kiện bắt buộc để được phỏng vấn.

Vấn đề nữa đối với hệ thống giáo dục công lập khi nói tới ngôn ngữ là nhiều giáo viên tiểu học không đủ trình độ để dạy học. Mặt khác, giáo viên ở trường tư thục được đầu tư tốt hơn, giúp nâng cao chất lượng giáo dục và giúp học sinh tiếp thu ngôn ngữ nhanh chóng từ khi còn nhỏ.

Do vậy, các nhà hoạch định chính sách cần đầu tư thêm cho giáo dục công lập và bảo đảm giáo dục hướng đến những người bị thiệt thòi nhất để mọi trẻ em đều được học những điều cơ bản.

Kỹ năng mềm

Một vấn đề quan trọng là hệ thống giáo dục Maroc không cung cấp cho thanh niên những kỹ năng phù hợp. Chính phủ không tập trung vào việc dạy sinh viên những kỹ năng mà nhà tuyển dụng yêu cầu như làm việc theo nhóm, giao tiếp, kỹ năng lãnh đạo và quản lý thời gian.

Điều này một phần là do Bộ Lao động giải quyết lực lượng lao động trong khi Bộ Giáo dục xử lý các vấn đề liên quan đến giáo dục và 2 bên thường không làm việc cùng nhau.

Nếu trẻ em và thanh niên không có các kỹ năng cơ bản, cơ hội việc làm của họ và sự tăng trưởng kinh tế của đất nước sẽ bị ảnh hưởng. Điều đó tác động đến thế hệ sau vì sẽ không đủ kinh phí để xây dựng các nguồn lực. Hệ thống giáo dục cần vượt ra ngoài việc cung cấp các kỹ năng cơ bản và cung cấp các kỹ năng để có thể chuyển giao.

Như nhà hoạt động vì quyền trẻ em của Mỹ là Marian Wright Edelman từng nói, “giáo dục là để cải thiện cuộc sống của người khác và giúp cộng đồng, thế giới của bạn tốt đẹp hơn những gì bạn tìm thấy”. Nếu muốn một cuộc sống và đất nước tốt đẹp hơn, Maroc cần cải thiện hệ thống giáo dục của mình.