Khi dây rốn “nổi loạn”
Dây rốn là phần phụ quan trọng trong một bào thai, có thể bất ngờ xuất hiện những vấn đề nguy hiểm
Mới đây, Bệnh viện (BV) Hùng Vương (TP HCM) đã mổ sinh thành công cho một cháu bé bị dây rốn quấn chặt nhiều vòng quanh cổ, chéo từ vai xuống eo, quấn thêm 1 vòng quanh eo. Rất may tình trạng của dây rốn không gây tổn hại gì cho bé và người mẹ cũng “vượt cạn” thuận lợi nhờ sự trợ giúp của ê-kíp phẫu thuật.
Đủ kiểu, đủ dạng
Năm ngoái, BV Từ Dũ TP HCM cũng cứu sống một bé gái gặp tình trạng nguy hiểm không kém: dây rốn quấn cổ đến 5 vòng. May mắn em bé đã có thể ra đời theo ngả tự nhiên, nhờ các thiết bị theo dõi hiện đại.
Vài tháng sau đó, BV này gặp trường hợp em bé bị dây rốn thắt tới 2 nút, tình trạng này có thể gây đột tử. Bé trai này may mắn thoát hiểm sau ca mổ lấy thai khẩn cấp. Tuy nhiên, sau đó ít lâu, một em bé khác đã mất trong lúc chuyển dạ vì 1 nút thắt dây rốn.
Bác sĩ (BS) Nguyễn Ngọc Thông, chuyên khoa sản phụ, Phòng khám Đa khoa – chuyên khoa, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP HCM, kể lại một ca hy hữu và nguy hiểm ở Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản TP HCM (thời điểm trước khi sáp nhập). Đó là một thai phụ đến khám thai trông hết sức bình thường nhưng khi một nữ hộ sinh dày dạn kinh nghiệm thăm khám đã phát hiện thai phụ bị sa dây rốn – một biến chứng nguy hiểm có thể khiến em bé mất mạng ngay lập tức. Nữ hộ sinh này đã nhanh trí xử lý, bà đặt nguyên bàn tay trong âm đạo sản phụ để giữ cho dây rốn không bị sa xuống thấp và theo xe cấp cứu chuyển bệnh nhân lên BV tuyến trên. Cháu bé sau đó đã được cứu sống.
Một ca khám thai tại Bệnh viện Hùng Vương. (Ảnh chỉ có tính minh họa) Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Nguy hiểm tùy mức độ
BS chuyên khoa II Trần Ngọc Hải, Phó Giám đốc BV Từ Dũ (TP HCM), cho biết mối lo lớn nhất khi có bất thường ở dây rốn là làm dây rốn bị chèn ép, làm suy giảm hoặc cắt đứt nguồn cung cấp máu cho mẹ và con. Trong các hiện tượng trên, dây rốn quấn cổ nhìn có vẻ đáng sợ nhất nhưng lại ít nguy hiểm nhất.
Video đang HOT
“Việc em bé có dây rốn quấn quanh cổ 1-2 vòng trong thai kỳ không phải là hiếm, hầu hết vòng quấn sẽ tự tháo ra khi bé tiếp tục di chuyển, xoay trong bụng mẹ. Dây rốn quấn cổ không phải chỉ định mổ lấy thai, cho dù đến khi ra đời em bé vẫn còn 1-2 vòng dây rốn trên cổ. Đó là lý do vì sao một số em bé dây rốn quấn cổ vẫn ra đời sau cuộc sinh thường. BS sẽ cân nhắc nhiều yếu tố khi xử lý tình trạng dây rốn “nổi loạn” này” – BS Hải cho biết.
Cũng theo BS Hải, một số trường hợp dây rốn quấn cổ gây nguy hiểm, cần can thiệp đặc biệt là khi dây rốn bị siết quá chặt, quấn phức tạp nhiều vòng, dẫn đến bản thân dây rốn bị chèn ép, hạn chế lưu lượng máu từ mẹ sang con, có thể dẫn đến suy thai. Tuy nhiên, tình huống này hiếm gặp.
Hai vấn đề thực sự gây nguy hiểm là dây rốn thắt nút và sa dây rốn, có thể dẫn đến suy và ngưng tim thai đột ngột do nguồn cấp máu bị cắt đứt. Nguy hiểm nhất là trong quá trình chuyển dạ: nút thắt dây rốn dễ bị siết chặt đột ngột khi em bé dần ra khỏi bụng mẹ; hoặc dây rốn bị chèn ép giữa ngôi và thành chậu khi bị sa.
Một số trường hợp có thể được phát hiện trong quá trình khám thai hoặc thăm khám trực tiếp khi nhập viện. Người mẹ thường được yêu cầu sinh mổ nếu dây rốn thắt nút được phát hiện sớm. Còn sa dây rốn là một tình huống cấp cứu sản khoa.
Một vấn đề nữa mà nhiều bà mẹ lo lắng là tình trạng dây rốn bị vôi hóa, có thể gặp trong một số bào thai quá ngày. Cách đề phòng là nếu đến ngày dự sinh mà chưa có dấu hiệu gì, thai phụ nên đến bệnh viện kiểm tra, tùy vào tình hình sẽ được chỉ định áp dụng các biện pháp kích thích chuyển dạ hay sinh mổ.
BS Nguyễn Ngọc Thông tư vấn tuy không thể phát hiện hết 100% nhưng các biện pháp khám thai thông thường, siêu âm vẫn có thể giúp tìm ra sớm một số bất thường ở dây rốn. Tùy mức độ mà BS sẽ có hướng dẫn riêng cho thai phụ, ví dụ nếu có nguy hiểm thì cần khám thai thường xuyên hơn, khám và chuẩn bị sinh ở BV tuyến trên, BV chuyên khoa sản, cách theo dõi hiện tượng thai máy…
Theo các chuyên gia, tuy một số bất thường như dây rốn thắt nút, sa dây rốn, vôi hóa dây rốn… là nguy hiểm nhưng chúng đều hiếm gặp, vì vậy các thai phụ không nên quá lo lắng.
Mẹ trẻ kể lại giây phút hoảng loạn khi hàng chục bác sĩ vây quanh: "Rạch đi, phải cứu lấy đứa bé!"
Vài ngày sau khi sinh, đến giờ bà mẹ trẻ vẫn thấy quá may mắn khi ca sinh mổ diễn ra thần tốc để con được chào đời an toàn.
Sinh nở được vẹn toàn, "mẹ tròn con vuông", ấy là mong mỏi của mọi bà mẹ, bởi lẽ dù mang thai khỏe mạnh, vẫn có những rắc rối có thể xảy ra trong quá trình chuyển dạ khiến các bà bầu hết sức lo lắng.
Cả khoa sản chấn động vì sản phụ bị sa dây rốn
Dù đã trải qua 1 lần sinh nở hoàn toàn bình thường nhưng khi sinh con lần 2, bà mẹ trẻ Nguyễn Ưu Tú (sinh năm 1996, ở Đức Hòa, Long An) vẫn không ngờ có ngày con mình lại đối mặt với ranh giới mỏng manh giữa sinh và tử trong quá trình chị chuyển dạ.
Ngày 28/5 vừa qua, chị Tú đến Bệnh viện Hùng Vương (TP Hồ Chí Minh) thăm khám, siêu âm. Vì thai đã quá ngày dự sinh (40 tuần 5 ngày) nên bác sĩ cho nhập viện luôn. Đến sáng hôm sau, sau khi ăn sáng ở căng tin của bệnh viện, chị cảm giác có cơn đau nhẹ, đi vệ sinh thì phát hiện có 1 chút máu sẫm màu. Sau khi hỏi bác sĩ, chị được biết đó là dấu hiệu sắp sinh. Bác sĩ cho đo máy kiểm tra các cơn gò, thông báo cổ tử cung đã mở 2 phân.
Chưa bao giờ chị Tú nghe đến từ "sa dây rốn", cho đến khi chính mình phải trải qua.
2h30 chiều hôm đó, bà mẹ trẻ được truyền thuốc và đo tim thai và độ gò tử cung. 4h5 phút, các cơn gò nhiều hơn. Khi kiểm tra biểu đồ các cơn gò, y tá phát hiện thai nhi có vấn đề, một bác sĩ khác vào khám trong, lại thấy bất thường nên mời một người chuyên môn cao hơn vào kiểm tra giúp. Vừa khám, bác sĩ đã hét lên: " Sa dây rốn rồi, đưa băng ca vào nhanh lên".
" Lúc đó, mình nằm trên băng ca nhưng không hề biết mình và con đang nguy cấp đến mức nào vì chưa bao giờ nghe đến từ "sa dây rốn". Cả khoa sản như chấn động. Người đẩy, người kéo, người giữ nhau của con, người trấn tĩnh mẹ... Mình không đếm được biết bao nhiêu người nữa. Họ đẩy mình đi rất nhanh, hô hoán cấp cứu rất to.
Bác sĩ khám trong cho mình lúc trước vẫn giữ nguyên tay trong âm đạo của mình để giữ nhau của con. Vừa giữ, bác sĩ vừa động viên mình phải thật bình tĩnh", chị Ưu Tú vẫn nguyên cảm giác hồi hộp, lo lắng khi nhớ lại.
Khi phát hiện sản phụ mắc sa dây rốn, cần được cấp cứu kịp thời trong vòng 30 phút thì may ra mới cứu được trẻ (Ảnh minh họa)
5 phút là thời gian sinh tử mong manh
Tiếp đó, chị Tú đã được đẩy vào phòng phẫu thuật. Những người trong phòng quay ra hỏi " Ca nào đây, chưa chuẩn bị gì hết mà". Lại chính bác sĩ khám trong lúc nãy hô hoán lên: " Mổ cấp cứu, sa dây rốn rồi, nhanh lên, phải cứu đứa bé!". Đến tận lúc này, chị Tú mới biết mình suýt mất con.
Chị nhanh chóng được đưa lên bàn mổ. Người cắt áo, người trói tay, người thoa thuốc khử trùng, người tiêm thuốc mê, người chụp oxi, người lấy dụng cụ... " Mình nghe ai đó nói rạch đi, rạch nhanh lên. Lúc đó, mình vẫn chưa mê nên bắt đầu hoảng, vội hét lên 'Thuốc mê chưa ngấm mà". Bác sĩ quay sang bảo "Em cố gắng đi, sắp không kịp rồi". Nhát dao đầu tiên, mình cảm nhận rõ: Đau, rất đau. Nhưng nhìn bác sĩ đang vội vã như vậy, mình cắn răng chịu đựng và bắt đầu đi vào cơn mê".
Em bé chào đời an toàn, khỏe mạnh, nặng 3660g.
May mắn thay, nguy hiểm đã qua đi khi ca mổ bắt con diễn ra thần tốc, kể từ lúc phát hiện dấu hiệu bất thường đến khi em bé chào đời diễn ra vỏn vẹn trong 5 phút. 5 phút đúng là thời gian sinh tử mong manh!
Đến khi tỉnh lại, bà mẹ trẻ vẫn vô cùng hoảng loạn, la hét trong mê man. Chị sờ tay lên bụng, quay sang hỏi y tá " Con em đâu?", y tá trả lời: " Chị hãy yên tâm, bé an toàn rồi, con đang ở cùng ngoại. Là bé trai, nặng 3660g". Khi đó chị mới yên tâm thiếp đi 1 lúc nữa.
Trải qua cuộc vượt cạn thập tử nhất sinh, chị Tú tâm sự: " Chắc là mình sẽ không bao giờ quên được ngày con đã vượt giông bão như thế nào để đến bên mẹ và gia đình mình. Tạ ơn trời phật, cảm ơn đội ngũ bác sĩ khoa sản Bệnh viện Hùng Vương đã giúp con chào đời trong thời khắc nguy hiểm nhất".
Sa dây rốn là một tai biến rất nguy hiểm thường gặp xảy ra vào giai đoạn cuối của thai kỳ. Hiện tượng này dễ gây suy thai cấp khi mẹ chuyển dạ. Vì thế, khi phát hiện sản phụ mắc sa dây rốn, cần được cấp cứu kịp thời trong vòng 30 phút thì may ra mới cứu được trẻ.
Sa dây rốn sẽ gây suy thai cấp do cuống rốn bị chèn ép giữa ngôi và thành chậu hông hoặc khi sa dây rốn ra ngoài âm đạo, việc cung cấp máu của dây rốn cho thai bị đình trệ do co thắt của các mạch máu dây rốn. Nếu không được cấp cứu kịp thời tình trạng sa dây rốn có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và con.
Nguyên nhân dẫn đến sa dây rốn khi chuyển dạ: sinh đẻ nhiều lần; ngôi thai bất thường; đa ối; bấm ối khi ngôi còn cao lỏng...
Cho đến nay, chưa có biện pháp cụ thể nào để ngăn ngừa hiện tượng sa dây rốn. Vì vậy, điều quan trọng nhất để tránh tai biến này, các thai phụ cần đi khám thai định kỳ, bác sĩ có thể phát hiện yếu tố nguy cơ để cảnh báo cũng như tư vấn chọn nơi đẻ an toàn.
Cứu sống thai nhi có 6 vòng dây rốn quấn từ cổ xuống bụng Ca phẫu thuật được tiến hành thành công lúc 17h30 ngày 22-5 tại Bệnh viện Hùng Vương, thành phố Hồ Chí Minh. Bé trai nặng 2,12kg, là con đầu của sản phụ P.V.A.T (30 tuổi), có thể được xem là một trường hợp rất may mắn. Bé chào đời mang theo đến 6 vòng dây rốn quấn cổ, quấn bụng và quấn chéo...