Hương vị quê hương: Sách bò chấm mắm nêm Sa Huỳnh

Sách bò có thể chế biến nhiều món ngon: xào, nấu lẩu, trộn gỏi… Chưa thỏa ư? Hãy thử món sách bò luộc chấm mắm nêm Sa Huỳnh!

Món sách bò luộc chấm mắm nêm ẢNH: TRANG THY

Sách bò chẳng có gì lạ nhưng dạ sẽ ngẩn ngơ khi luộc rồi chấm mắm nêm Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) với hương vị đặc trưng. Mắm nêm nơi đây đậm đà đã có tự bao đời, nồng nàn mùi biển cả. Vùng biển này không có sông hòa vào đại dương nên nước trong xanh và bờ cát vàng mịn màng bước chân qua. Cá cơm bơi lượn trong nước với thân hình thon nhỏ nhưng thịt săn chắc và thơm ngon khi chế biến. Thuyền vào bờ, bến cá rộn rã tiếng nói cười, ngã giá bán mua. Nhiều người mua cá cơm mang về kho, nấu canh, nấu cháo, phơi khô, muối mắm…

Để có mắm, không chỉ cá mà còn cần đến muối. Muối Sa Huỳnh vị đặc trưng, mặn nhưng không chát nên muối mắm rất ngon. Nước biển trong xanh được dẫn vào cánh đồng rộng hàng trăm mẫu tạo thành những hạt muối trắng tinh, lung linh trong nắng. Trộn muối và cá rồi cho vào vò sành tráng men bóng láng. Rắc lớp muối mỏng lên bề mặt, dùng vỉ tre cùng vật nặng chèn bên trên rồi đậy kín nắp.

Gần năm sau, mắm dậy mùi thơm phức khi mở nắp vò. Lấy vỉ và vật nặng chèn bên trên ra ngoài rồi dùng thanh tre vót láng khuấy đều, cá và muối tan thành nước mắm màu nâu đậm. Múc mắm ra chén, vắt tí nước cốt chanh, pha với ít đường và ớt xắt mỏng cùng tỏi băm nhỏ. Dùng đũa đánh cho mắm dậy mùi là đã có chén nước chấm tuyệt hảo.

Sách bò mua về rửa sạch rồi cho vào nồi luộc cùng dăm nhánh sả và ít gừng đập dập. Khi sách vừa chín thì vớt ra rổ cho ráo nước trước khi xắt thành miếng nhỏ. Dạo quanh vườn hái dăm trái khế gần chín, ngắt mớ rau húng rồi mang vào rửa sạch. Khế xắt lát mỏng cùng rau húng lặt lấy lá xếp quanh đĩa. Cho sách bò luộc vào trong, rắc ít gừng xắt sợi cùng ớt xắt mỏng lên trên trông thật mát mắt.

Gắp miếng sách cùng khế và lá rau húng chấm vào chén mắm nêm rồi đưa vào miệng nhai chậm rãi, khoái khẩu vô cùng. Sách mềm và dai lại giòn như chẳng muốn rời răng. Khế gần chín chua dịu, ẩn vị ngọt trong màu vàng nhạt như nắng thu phai nơi cuối trời. Nước chấm với vị ngọt của đường lẫn cay của ớt quyện hương nồng từ tỏi hòa cùng mắm mặn mà vị biển. Rau húng với hương thơm đặc trưng thấm vào từng tế bào khứu giác. Tổng hòa những hương vị ấy làm mê hoặc lòng người, đọng lại dư vị khó phai.