Hỏi đáp vắc xin Covid-19: Vì sao đến điểm tiêm là huyết áp tăng vọt?

Theo dõi VGT trên

Sáng nay tôi đi tiêm vắc xin Covid-19, đã cẩn thận đo huyết áp tại nhà ổn định. Đến điểm tiêm huyết áp cao 168/123 mmHg sau 30 phút tăng lên 174/125.

Suốt cả buổi sáng và 2 lần đo đầu giờ chiều buổi tiêm, huyết áp tôi liên tục “nhảy múa”, đỉnh điểm lần 3 là 180/120mmHg. Đến khi không đủ kiên nhẫn, quyết tâm ngồi nghỉ 20 phút để về. Sau 20 phút ấy đo lại huyết áp tôi lại “đẹp như mơ” đủ điều kiện tiêm chủng. Vì sao có tình trạng này thưa bác sĩ? Huyết áp cao vì sao không đủ điều kiện tiêm phòng?

Hỏi đáp vắc xin Covid-19: Vì sao đến điểm tiêm là huyết áp tăng vọt? - Hình 1

Huyết áp của một người tiêm vắc xin tăng vọt trước khi tiêm.

Bác sĩ Nguyễn Quang Hòa , Chuyên gia Hồi sức tích cực, Bệnh viện Phổi Trung ương trả lời:

Trong quá trình tiêm chủng, rất nhiều người đi tiêm gặp tình trạng như vậy, kể cả ở người trẻ.

Hỏi đáp vắc xin Covid-19: Vì sao đến điểm tiêm là huyết áp tăng vọt? - Hình 2

Nhiều người ở nhà bình thường, đến điểm tiêm là huyết áp tăng vọt.

Khi ở nhà thì huyết áp ổn định, đến điểm tiêm thì huyết áp lại tăng vù vù, phải mất thời gian chờ đợi đo lại huyết áp. Không ít người cả buổi sáng không xuống, khi về nhà, chiều quay lại đo huyết áp lại đủ điều kiện để tiêm phòng.

Hiện tượng này chủ yếu là do tâm lý người đi tiêm lo lắng, người có hội chứng áo choàng trắng, cứ nhìn thấy bác sĩ, kim tiêm là căng thẳng, huyết áp tăng vù vù.

Để hạn chế tình huống này, mọi người cần lưu ý:

- Đọc kỹ các tác dụng của vắc xin, tác dụng phụ và hiểu đúng về nó để không dẫn đến những lo lắng quá mức cũng khiến huyết áp tăng.

- Không nghe những thông tin không chính thống, lo sợ thái quá tác dụng phụ của vắc xin.

- Trước ngày đi tiêm nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, ăn uống đầy đủ. Buổi sáng trước khi đi tiêm ăn uống bình thường, không uống bia rượu, chất kích thích, không bỏ bữa.

Video đang HOT

- Uống thuốc hạ huyết áp hàng ngày nếu đang điều trị cao huyết áp.

- Đến điểm tiêm ngồi nghỉ ngơi một chút, theo hướng dẫn của nhân viên y tế vào khám sàng lọc.

- Tâm lý người đi tiêm rất quan trọng. Hãy nghĩ đơn giản như những lần chúng ta tiêm vắc xin cúm, các loại vắc xin khác, không quá lo lắng, hồi hộp.

Những mẹo trên sẽ giúp người đi tiêm, ổn định tâm lý. Trong trường hợp huyết áp vẫn cao, bác sĩ có thể xử lý tình huống để huyết áp hạ, đủ điều kiện sẽ được tiêm phòng.

Bác sĩ Bùi Văn Thường – Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, nhiều người băn khoăn, huyết áp bao nhiêu thì có thể tiêm được? Hiện tại không có khuyến cáo huyết áp là bao nhiêu thì có thể tiêm vắc xin Covid 19. Không có chống chỉ định tiêm chủng cho bệnh nhân tăng huyết áp. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn nhất khi tiêm chủng, trước khi tiêm, huyết áp nên ở mức giới hạn bình thường (90-140mmHg với huyết áp tâm thu và 60-90mmHg với huyết áp tâm trương).

Mọi người cần lưu ý, khi huyết áp quá cao (kể cả tiêm hay không tiêm vắc xin) cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến cố tim mạch/ đột quỵ. Ngoài ra, huyết áp cao gây khó khăn cho việc theo dõi, đánh giá một số phản ứng sau tiêm, đặc biệt là các trường hợp phản vệ sau tiêm vắc xin. Các trường hợp dù đã tối ưu điều trị tăng huyết áp nhưng huyết áp vẫn cao thì cần được tiêm ở các cơ sở y tế có khả năng theo dõi, xử trí hồi sức tốt.

Người cao huyết áp sau tiêm phòng vẫn cần thực hiện theo dõi sức khỏe như hướng dẫn, tiếp tục duy trì uống thuốc huyết áp mỗi ngày theo đơn thuốc cũ, tuyệt đối không bỏ thuốc.

Thuốc lá thế hệ mới tấn công giới trẻ: Tác hại "kép"

Tin rằng thuốc lá thế hệ mới là sản phẩm thay thế an toàn cho thuốc lá truyền thống, giới trẻ tìm đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng mà không nhận thức được đây là mối nguy hiểm lớn với sức khỏe.

Thuốc lá thế hệ mới tấn công giới trẻ: Tác hại kép - Hình 1

Tăng cường truyền thông về tác hại của thuốc lá thế hệ mới với học sinh, sinh viên.

ThS.BS Vũ Văn Thành - Trưởng khoa Bệnh phổi mạn tính, Bệnh viện Phổi Trung ương:

Chất độc giống thuốc lá truyền thống

Thuốc lá thế hệ mới tấn công giới trẻ: Tác hại kép - Hình 2

ThS Vũ Văn Thành

Bệnh viện Phổi Trung ương đã tiếp nhận thanh niên 16 tuổi viêm phổi tăng bạch cầu cấp tính mức độ nặng sau sử dụng thuốc lá nung nóng 2 tuần, với triệu chứng khó thở nặng dần. Bệnh nhân chuyển đến khoa cấp cứu và được đặt nội khí quản, thở máy, chạy ECMO do suy hô hấp nặng. Bệnh nhân được chẩn đoán viêm phổi cấp tăng bạch cầu ái toan, hình ảnh X quang ngực và tăng bạch cầu ái toan trong đờm.

Về bản chất, thuốc lá điện tử sử dụng pin để làm nóng dung dịch có chứa nicotine và các chất hóa học khác, đựng trong ống, bình bắt mắt, dùng một lần hoặc có thể tái nạp, tạo ra khói để người sử dụng hít vào. Còn thuốc lá nung nóng là sự kết hợp thiết bị và sản phẩm thuốc lá chuyên dùng làm sản sinh ra khí chứa nicotine và hóa chất khác.

Sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng lâu dài, người dùng sẽ đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bệnh phổi, tổn thương phổi, ảnh hưởng đến hệ hô hấp, nguy cơ ung thư, bệnh ngoài hô hấp và tác hại của phơi nhiễm thụ động.

Thuốc lá điện tử còn có thể gây ra những thay đổi có hại cho não đang phát triển của thanh thiếu niên, làm gián đoạn sự phát triển của các mạch não, kiểm soát sự chú ý, tập trung học tập...

Thuốc lá thế hệ mới ảnh hưởng xấu không chỉ đến sức khỏe, môi trường mà còn với lối sống, hành vi của giới trẻ. Bằng chứng cho thấy, việc cho phép bán dù là thuốc lá điện tử hay thuốc lá làm nóng đều mang lại tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng.

ThS Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Y tế:

Chưa có phương pháp cai nghiện riêng

Thuốc lá thế hệ mới tấn công giới trẻ: Tác hại kép - Hình 3

ThS Trần Thị Trang

Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới có chứa chất độc hại, gây bệnh tật, tử vong, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả người hút và người xung quanh, gây ra các tác hại về xã hội, kinh tế, môi trường. Bản chất sản phẩm này vẫn là cung cấp chất gây nghiện nicotine.

Đáng lo ngại, tỷ lệ phụ nữ hút thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng gia tăng kéo theo hệ lụy về chất lượng giống nòi. Các mục tiêu quốc gia liên quan đến giảm tỷ lệ người hút thuốc lá, bảo vệ sức khỏe và chất lượng giống nòi trước tác hại của thuốc lá sẽ không đạt được.

Do đó, Việt Nam cần cấm hoàn toàn dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới này (thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha).

Về chính sách đối với thuốc lá nung nóng, Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và các văn bản liên quan chưa tạo ra hành lang pháp lý để quản lý như sản phẩm thuốc lá thông thường.

Bộ Y tế đề xuất chưa cho phép nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, do đây là sản phẩm gây nghiện và chưa có phương pháp cai nghiện riêng.

ThS Lê Thị Thu - Quản lý Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá và bệnh không lây nhiễm, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam:

Thanh thiếu niên là "thị trường" của công ty thuốc lá

Thuốc lá thế hệ mới tấn công giới trẻ: Tác hại kép - Hình 4

ThS Lê Thị Thu

Vì lợi nhuận nên ngành công nghiệp thuốc lá luôn tìm kiếm đối tượng sử dụng thuốc lá mới để thay thế và đối tượng hàng đầu được nhắm tới chính là giới trẻ.

Thực tế, ngành công nghiệp thuốc lá đã lên một kế hoạch trên phạm vi toàn cầu với chiến lược phát triển sản phẩm nhắm đến giới trẻ như: Thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ... Tiến hành giới thiệu sản phẩm và dùng thử ở các cửa hàng bán lẻ. Sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng, có ảnh hưởng quảng cáo thuốc lá; tận dụng người nổi tiếng trên mạng xã hội để quảng cáo và bán hàng như Facebook, Instagram, Tiktok... Đồng thời, bán thuốc lá qua các trang thương mại điện tử.

Khảo sát nhanh do Hội Y tế công cộng phối hợp với tổ chức HealthBridge thực hiện tại Hà Nội cho thấy, thanh thiếu niên bị tác động bởi thuốc lá điện tử khá đơn giản và cảm tính.

Một bạn nam 21 tuổi cho biết: "Có hai yếu tố. Đầu tiên là hương vị, nó có rất nhiều mùi khiến mình rất thích. Cái thứ hai là nó sạch sẽ, không để lại mùi hôi như thuốc lá truyền thống".

Một bạn nữ 21 tuổi cho rằng: "Em thấy thuốc lá điện tử tiện lợi hơn thuốc lá truyền thống. Ngoài ra, thuốc lá điện tử có kiểu dáng, mẫu mã đẹp, nhìn rất ăn chơi"...

Ngành công nghiệp thuốc lá đã tận dụng tâm lý này của thanh, thiếu niên để tiếp thị hút giới trẻ. Một trong những chiêu thức quảng cáo đáng sợ của thuốc lá điện tử là khiến người hút nghĩ mình sẽ sành điệu hơn - đánh vào tâm lý muốn khẳng định mình của giới trẻ.

Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đều là sản phẩm độc hại mới. Với bản chất hóa hơi, thuốc lá điện tử làm tăng nồng độ các hạt vật chất, nicotine và một số chất độc trong không khí; đồng thời làm tăng nguy cơ gây hại cho người hút và người tiếp xúc với khói thuốc, ngay cả khi hóa hơi này không nhìn thấy rõ. Thói quen hút thuốc lá mới đã làm giảm hoặc cản trở việc cai nghiện thuốc lá ở cấp độ quần thể thông qua việc sử dụng kép (xen kẽ giữa thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử).

Hiện, tỷ lệ đang sử dụng, thuốc lá nung nóng ở Việt Nam chưa cao nhưng có xu hướng gia tăng sử dụng ở Việt Nam và trên các nước.

Do đó, Việt Nam cần khung pháp lý nhằm kiểm soát các sản phẩm này. Cơ quan chức năng cần kiểm soát các hoạt động quảng cáo, buôn bán thuốc lá thế hệ mới khi các sản phẩm này chưa được được phép lưu hành trên thị trường.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Cứ ba người lớn sẽ có một người bị zona
06:02:57 21/11/2024
Thời điểm ăn trứng giúp ngủ ngon, hỗ trợ sức khỏe não bộ
08:34:12 22/11/2024
Nhà khoa học đưa ra độ tuổi nên ngừng uống bia, rượu
06:04:02 21/11/2024
7 dấu hiệu báo động về sức khỏe không nên phớt lờ
09:23:58 21/11/2024
5 lợi ích tuyệt vời khi ăn mật ong hàng ngày vào buổi sáng
18:22:43 21/11/2024
Bất ngờ cách ăn khoai tây để giảm cân ít người biết
08:07:11 21/11/2024
Đứng làm việc nhiều không tốt cho sức khỏe
08:09:21 21/11/2024
Nguy cơ tiềm ẩn từ lạm dụng phụ gia thực phẩm không rõ nguồn gốc
17:21:47 21/11/2024

Tin đang nóng

Bắt đối tượng tẩm xăng thiêu chết bố mẹ ở Hà Giang
14:38:34 22/11/2024
Lindsay Lohan hiện tại: Lấy lại nhan sắc "nữ thần", hạnh phúc bên chồng con
14:03:02 22/11/2024
Kiểm tra cặp của con sau khi đi học về, phụ huynh TP.HCM bàng hoàng phát hiện ra thứ bên trong: Sao lại có thể như thế?
15:33:19 22/11/2024
Chàng trai Pháp gốc Việt tìm mẹ ở Bắc Kạn, ít giờ sau đã có tin, cha dượng lên tiếng khiến tất cả lặng đi
14:36:54 22/11/2024
Cảnh tượng khiến "tiên nữ đồng quê" Lý Tử Thất bị tố giả tạo
14:45:13 22/11/2024
Mỹ nhân Hàn tan sự nghiệp vì "phông bạt": Cái giá chạy theo sự hào nhoáng
14:05:58 22/11/2024
Lộ vóc dáng Yến Xuân khi mang bầu, một khoảnh khắc hé lộ luôn tình cảm của Đặng Văn Lâm dành cho vợ
13:14:17 22/11/2024
Như Quỳnh: "Tôi hối hận vì đã làm điều đó với Hiền Thục"
16:45:29 22/11/2024

Tin mới nhất

'Vấn đề kháng kháng sinh có thể dẫn đến bẫy đói nghèo ở Việt Nam'

18:18:06 22/11/2024
Các quốc gia thu nhập thấp và trung bình như Việt Nam với nền kinh tế phụ thuộc rất nhiều về vấn đề nông nghiệp, xuất khẩu thì vấn đề kháng kháng sinh cũng tạo ra gánh nặng cho người dân.

1 phụ nữ suýt tử vong vì ngộ độc thuốc tê khi nhổ răng khôn

18:00:38 22/11/2024
Người nhà bệnh nhân cho biết, trước đó chị M có đến một phòng khám nha tư nhân để nhổ răng khôn. Sau khi chích thuốc tê được 20 phút thì bệnh nhân cảm thấy rất mệt, tức ngực nên được chuyển đến Trung tâm Y tế huyện Xuân Lộc.

Việt Nam có loại gia vị ăn vài lát mỗi ngày cũng có thể ngừa hầu hết các bệnh

09:41:31 22/11/2024
Một nghiên cứu cụ thể cho thấy nghệ có hiệu quả như ibuprofen - một loại thuốc chống viêm đối với những người bị viêm khớp. Nghệ được biết đến với lợi ích chống oxy hóa và chống viêm, có thể hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh.

Chế độ đi bộ 6-6-6 là gì, có lợi cho sức khỏe như thế nào?

09:33:35 22/11/2024
Các số liệu thống kê cho thấy đi bộ sau bữa ăn vào buổi tối làm giảm lượng đường trong máu nhiều hơn so với đi bộ trước bữa ăn. Thêm vào đó, đi bộ buổi tối có thể là biện pháp thư giãn hiệu quả, giúp suy nghĩ và tâm trí mạch lạc hơn.

Phòng ngừa lão thị sớm bằng các bài tập thể dục cho mắt mỗi ngày

09:27:03 22/11/2024
Thói quen dụi mắt có thể gây kích ứng, khiến các mạch máu dưới da bị tổn thương và dẫn đến quầng thâm. Hành động này kéo dài còn có thể gây ra giác mạc hình chóp, hội chứng khô mắt và bong võng mạc.

Coi chừng ngừng tim, đột quỵ khi chạy bộ

08:19:52 22/11/2024
Nâng cao sức khỏe tinh thần và giảm căng thẳng. Lúc này, cơ thể cũng tiết ra các hormone dopamine giúp tinh thần trở nên phấn chấn hơn và cảm thấy hạnh phúc cũng như nâng cao sức khỏe toàn diện.

Cách ăn chay tốt cho sức khỏe tim mạch

08:13:08 22/11/2024
Theo Quỹ Tim mạch và Đột quỵ Canada, chế độ ăn chay có thể giúp giảm huyết áp, cải thiện mức cholesterol, cân nặng khỏe mạnh hơn và ít mắc bệnh đái tháo đường type 2 hơn, tất cả đều có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Cách tập thể dục an toàn khi ở ngoài trời

07:31:27 22/11/2024
Nguyên nhân là do việc vận động làm gia tăng lưu lượng máu đến vỏ não trước trán (phần trước của thùy trán ảnh hưởng đến khả năng giải quyết vấn đề và cảm xúc). Lưu lượng máu được tăng cường trong quá trình tập thể dục, có thể giúp tăng...

Ngộ độc củ ấu tàu do chế biến sai cách

07:28:59 22/11/2024
Hay tại Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội) cũng vừa tiếp nhận 2 bệnh nhân cùng một gia đình vào viện trong tình trạng tụt huyết áp, rối loạn nhịp thất phức tạp do ngộ độc aconitin sau uống 100ml rượu ngâm củ ấu tàu.

Hai thực phẩm vàng phòng chống ung thư, giảm cân cho bữa sáng

07:25:35 22/11/2024
Bên cạnh đó, khoai lang chứa calo thấp hơn nhiều so với cơm nên sau khi ăn sẽ không gây tăng cân. Khoai lang còn chứa một chất giống estrogen, có tác dụng bảo dưỡng làn da, trì hoãn lão hóa.

Ăn nấm rừng, 8 người bị ngộ độc

07:23:08 22/11/2024
Khoảng 14 giờ 30 phút cùng ngày, họ nấu nấm cho 8 người cùng ăn. Sau khi ăn khoảng 1 tiếng, cả 8 người đều có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, mất ý thức, buồn nôn, đau bụng.

Những thực phẩm không ăn cùng với cá kẻo tự 'rước họa vào thân'

09:50:58 21/11/2024
Tránh kết hợp cá với các món ăn nhiều tinh bột như khoai tây, mì ống. Việc kết hợp này không chỉ khiến lượng calo và carbohydrate nạp vào quá cao mà còn làm giảm chỉ số đường huyết của bữa ăn, khiến bạn nhanh đói và tăng cảm giác thèm ă...

Có thể bạn quan tâm

Tình cảnh trái ngược của Son Heung-min

Sao thể thao

18:21:30 22/11/2024
Đội trưởng tuyển Hàn Quốc tỏa sáng khi ghi bàn trong hai trận đấu tại vòng loại World Cup 2026 gặp Kuwait và Palestine. Thành tích này giúp anh vượt mốc 50 bàn thắng cho tuyển quốc gia.

Thợ trang điểm bật khóc nức nở khi bị gia đình chú rể lục soát vali, yêu cầu cởi đồ để kiểm tra sau khi bị mất 20 triệu đồng trong đám cưới

Netizen

18:19:26 22/11/2024
Sau khi phát hiện mất 20 triệu đồng trong đám cưới, gia đình chú rể đã giữ 2 thợ trang điểm lại nhà và yêu cầu được kiểm tra toàn bộ đồ đạc.

Gã đàn ông nửa đêm tưới xăng đốt nhà người khác ở Hà Nội

Pháp luật

18:15:20 22/11/2024
Ngày 22/11, TAND TP Hà Nội tuyên phạt bị cáo Nguyễn Văn Đoan (SN 1986, trú tại huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định) mức án 19 năm tù về tội Giết người.

Tỉnh Hải Nam/Trung Quốc cam kết giảm đau cho phụ nữ khi sinh con để tăng tỷ lệ sinh

Uncat

18:00:40 22/11/2024
Theo truyền thống, nhiều phụ nữ thường không lựa chọn điều trị giảm đau trong quá trình sinh con tự nhiện vì lo ngại về tác dụng phụ. Nếu sử dụng dịch vụ này, toàn bộ chi phí thường do bệnh nhân chi trả.

Lý do Nga sử dụng tên lửa IRBM đáp trả việc Ukraine tấn công bằng tên lửa tầm xa

Thế giới

18:00:35 22/11/2024
Trong khi đó, tên lửa đạn đạo tầm trung (IRBM) và tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) lớn hơn nhiều, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân và được thiết kế để tấn công các mục tiêu ở khoảng cách xa hơn rất nhiều.

Bộ đôi APT. vừa xuất hiện đã náo loạn MAMA: Bruno Mars một mình một kiểu giữa rừng sao, Rosé nói gì mà vui thế?

Sao châu á

17:54:02 22/11/2024
Dù không đi thảm đỏ nhưng Bruno Mars - Rosé vẫn trở thành nhân vật nhận được nhiều sự chú ý nhất lễ trao giải MAMA 2024.

Hoa sữa về trong gió - Tập cuối: Ông Tùng gặp lại con trai bất hiếu

Phim việt

17:44:36 22/11/2024
Ông Tùng từ quê lên Hà Nội gấp và bất ngờ khi thấy con trai của mình đã chờ sẵn ở bến xe khách. Từ khi về quê ở, ông không còn liên lạc với con trai của mình nữa.

Sao Việt 22/11: Hoa hậu Ý Nhi về nước, Trương Ngọc Ánh hội ngộ chồng cũ

Sao việt

17:07:18 22/11/2024
Hoa hậu Ý Nhi về Việt Nam thăm gia đình, Trương Ngọc Ánh và Trần Bảo Sơn vui vẻ gặp gỡ trong tiệc sinh nhật con gái.

Không phải em út BTS, đây mới là người mà Rosé viết hẳn 1 ca khúc kể tội thao túng, chiếm hữu, tệ bạc?

Nhạc quốc tế

17:01:12 22/11/2024
Rosé thừa nhận nhân vật từng khiến cô trải qua mối quan hệ độc hại là nguồn cảm hứng rất lớn khi sáng tác những ca khúc cho album lần này khiến các fan càng thêm tò mò người này là ai

Chị Đẹp "máu chiến" nhất kiệt sức đến mức không còn muốn cạnh tranh

Tv show

16:52:12 22/11/2024
Từ Vòng solo đến Công diễn 1, giọng ca Em Không Là Duy Nhất thể hiện phong độ vượt trội với 2 màn trình diễn Mashup 3 Nàng và HOT.

Món ngon mùa Đông bổ, rẻ: Loại trứng nhỏ xíu chỉ hơn 1000k/quả nhưng bổ hơn trứng gà, ngày lạnh làm những món này ngon tuyệt lại dễ làm

Ẩm thực

16:41:44 22/11/2024
Ngày lạnh, bạn có thể tham khảo cách chế biến món ngon dưới đây, tạo nên các món ăn tốt cho bệnh mất ngủ hay quên, cao huyết áp...