‘Học sinh lớp 1, 2 hoàn toàn có thể học online’
Theo chuyên gia Hoài Nga, nếu phụ huynh hỗ trợ con, giáo viên đủ năng lực và học sinh sẵn sàng, việc học online với lớp 1, 2 hoàn toàn khả thi.
Tại talkshow trực tuyến Học sinh tiểu học học online – Thách thức hay cơ hội? do trường Phổ thông liên cấp Olympia tổ chức sáng 28/2, thạc sĩ tâm lý Phương Hoài Nga cho rằng phụ huynh băn khoăn về chất lượng học online với học sinh tiểu học, đặc biệt lớp 1, 2, đến từ việc không có niềm tin sẽ hiệu quả. “Tôi hiểu bố mẹ hoang mang khi con ngồi trước màn hình máy tính lâu, lo lắng về sức khỏe và chất lượng học. Thế nhưng liệu chỉ khi học online, chúng ta mới cần băn khoăn về chất lượng học hay không?”, cô Nga đặt câu hỏi.
Dẫn báo cáo năm 2018 của Ngân hàng Thế giới, cô Nga cho rằng không nên đồng nhất “đến trường” và “học tập” vì hai việc này đôi khi không diễn ra cùng nhau. Ngân hàng Thế giới đưa ra ba khái niệm thường bị dùng lẫn gồm “giáo dục”, “đến trường” và “học tập”. Nếu thầy cô, phụ huynh và học sinh đều không hướng về mục tiêu chung là học tập, ba khái niệm này không đồng nhất.
Thạc sĩ tâm lý Phương Hoài Nga tại tại talkshow trong sáng 28/2. Ảnh chụp màn hình
Với kinh nghiệm trong giáo dục phát triển học sinh phổ thông và đặc biệt tâm lý học đường, cô Nga khẳng định học tập là quá trình tiếp nhận, tạo nên sự thay đổi về nhận thức và hành động, giúp bản thân trưởng thành. Học không chỉ gói gọn trong kiến thức học thuật, đến từ môn học mà còn là kỹ năng mềm cần thiết khác.
Cô Nga mở balo của một học sinh lớp 1, thấy bé biết xếp sách khổ lớn dưới cùng, các quyển nhỏ hơn ở trên, bình nước cá nhân để bên cạnh và các đồ lặt vặt cất riêng ngăn khác. Bé 6 tuổi đã được dạy hoặc quan sát từ người khác, từ đó rút ra cách bày trí của riêng. Đây cũng là quá trình học tập để bản thân hoàn thiện. “Từ khá lâu rồi, chúng ta đã rời xa bản chất này của việc học, nhưng đến khi học online mới nhận ra”, cô Nga nói.
Thứ nhất, cô cho rằng học online là cơ hội đầu tiên giúp bố mẹ được “tham gia” vào lớp cùng con. Trên lớp, học sinh và giáo viên cùng ở không gian tập trung. Khi được yêu cầu làm toán, viết bài, một học sinh không thích hoặc vốn không giỏi hai môn này vẫn chấp hành vì cả lớp đều làm thế, có thể gọi là tâm lý đám đông. Khi đó, phụ huynh chỉ thấy con mình cũng đang học mà không thực sự biết liệu đứa trẻ hiểu, nhận thức và tiếp thu bài ra sao.
Đến khi ngồi cạnh con ở lớp học online, nhiều bố mẹ mới sững sờ khi thấy trẻ làm sai bài hoặc không viết được theo yêu cầu của giáo viên. Từ đó, phụ huynh cho rằng học online không chất lượng, dù bản chất việc trẻ không tập trung hoặc không bắt nhịp được như các bạn vẫn diễn ra ngay trên lớp.
Thứ hai, khi thấy con không học được, phụ huynh sẽ lo lắng nên thường can thiệp vào bài tập. Việc này vô tình biến sản phẩm không còn là của chính học sinh nữa, và những gì các em học được từ chính “sản phẩm lỗi” trước đó lại càng ít hơn.
Ngoài ra, thông thường, phụ huynh kỳ vọng con tiếp thu được kiến thức học thuật mà vô tình quên rằng việc trẻ được dạy, quan sát để phát triển kỹ năng sử dụng thiết bị công nghệ, sắp xếp thời gian, đồ dùng cá nhân (như bé lớp 1 biết xếp balo) cũng là học tập. Việc học online không phải là vấn đề, nó chỉ vô tình khiến chúng ta nhận ra việc học của con cái đang không như mong muốn, cô Nga nói.
Video đang HOT
Chị Trương Lan Anh, mẹ của hai con lớp 1 và lớp 8, chia sẻ quan điểm tại talkshow Học sinh tiểu học học online – Thách thức hay cơ hội?, sáng 28/2. Ảnh chụp màn hình
Chị Trương Thị Lan Anh, mẹ của hai con lớp 1 và 8, chia sẻ khi nhận được thông báo học online của trường, chị khá phân vân với bé lớp 1. Những buổi đầu, con thường vào giờ chậm, quên nhiệm vụ và tương tác trên thiết bị không nhanh.
Chị quyết định tham gia học online cùng con trong vai trò hỗ trợ và nhận ra “học online không như mình nghĩ”. Giáo viên luôn cố gắng tạo ra bài giảng sinh động, sử dụng âm nhạc để dễ tiếp thu và học sinh hứng thú hơn hẳn. Khi đóng vai trò hỗ trợ, chị nhắc nhở mỗi khi con lơ đãng hay quên nhiệm vụ. “Chẳng hạn hôm nay cô giáo giao 4 việc, con mới nhớ được 1-2 thì mình sẽ nhắc làm nốt. Dần dần, con bắt nhịp được”, chị nói.
Đồng tình với quan điểm này, dẫn lại ba chủ thể của việc học là học sinh, phụ huynh và giáo viên, cô Nga cho rằng để việc học online chất lượng, giáo viên cần duy trì tương tác 1-1 với học sinh và sinh động hóa bài giảng. Việc tương tác 1-1 nghe có vẻ vô lý trong một lớp hàng chục học sinh, tuy nhiên thầy cô có thể làm việc này cả trong và ngoài giờ học. Chi khi học sinh và gia đình cảm thấy được quan tâm, động lực học tập mới được duy trì mạnh mẽ.
Bố mẹ nên đóng vai trò hỗ trợ, nhắc nhở và không nhất thiết quá hoang mang. Việc quan trọng là giúp các em thực sự học, làm ra sản phẩm và rút kinh nghiệm từ những điều chưa làm tốt, không chỉ đơn thuần là ngồi ngoan trước màn hình máy tính. Hình thức học nào cũng không đạt chất lượng nếu ba chủ thể học sinh, phụ huynh và giáo viên không cùng “trỏ về” mục tiêu học tập. Học online sẽ là xu thế mới của thế giới, nên thay vì loại bỏ, mỗi gia đình, nhà trường cần bắt nhịp và thích nghi.
“Nếu các bên sẵn sàng, bố mẹ có điều kiện hỗ trợ con cái, thầy cô đủ năng lực chuyển đổi phương pháp học và chính học sinh đã được làm quen, sẵn sàng với hình thức học này, tại sao không học online?”, cô Nga nói.
Để không còn 'rào cản' với dạy học online ở Việt Nam
Trong trường hợp hội tụ đủ các yếu tố: bố mẹ có điều kiện hỗ trợ, thầy cô đủ năng lực chuyển đổi hình thức học và học sinh đã được làm quen với sự tương tác thì hoàn toàn có thể học online.
Thạc sĩ tâm lý Phương Hoài Nga - Trường Phổ thông liên cấp Olympia cho rằng phụ huynh băn khoăn về chất lượng học online do không có niềm tin về hiệu quả của hình thức này.
"Tôi hiểu bố mẹ rất hoang mang khi con ngồi lâu trước màn hình máy tính, có thể ảnh hưởng về sức khoẻ và lo lắng về chất lượng học. Thế nhưng liệu có phải chỉ khi học online, chúng ta mới cần băn khoăn về chất lượng học?", bà Nga đặt vấn đề.
Bà Nga cho rằng, việc trẻ không tập trung hoặc không bắt nhịp được có thể vẫn diễn ra ngay trên lớp. Hình thức học nào cũng thể không đạt hiệu quả nếu ba chủ thể là học sinh, phụ huynh và giáo viên không cùng hướng mục tiêu học tập.
Ảnh: Nguyễn Thảo.
Trong khi đó, học online là xu thế của thế giới, thậm chí trước khi có dịch bệnh Covid-19 thì thị trường học online đã vô cùng sôi động. Do đó cần bắt nhịp và thích nghi, thay vì loại bỏ.
"... bố mẹ có điều kiện trong việc hỗ trợ con, thầy cô có đầy đủ năng lực để chuyển đổi hình thức học, đặc biệt học sinh đã được làm quen với sự tương tác và chỉ là thay đổi giao thức, thì tại sao lại không học online?", cô Nga nói.
Giáo viên cần được đào tạo
PGS.TS Chu Cẩm Thơ, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho rằng, để học online có hiệu quả, học sinh phải có trách nhiệm hơn, tự chủ, tự học hơn. Trong khi đó, giáo viên phải được đào tạo "không chỉ để sử dụng công nghệ mà còn phải thay đổi cách thức tổ chức và cung cấp tài liệu".
Bên cạnh đó, theo bà Thơ, các nghiên cứu khoa học đều khuyến nghị rằng các nội dung dạy học trực tuyến cần được thiết kế theo định hướng chương trình hóa, mà tốt nhất là chương trình phân nhánh, có sự phân hóa tốt đối với khả năng tiếp thu, phong cách học tập của người học, cùng với nền tảng công nghệ phù hợp để tích hợp đa phương tiện. Bên cạnh đó, nội dung trong một liều kiến thức cũng cần có dung lượng phù hợp.
"Không nên quá 15 phút tương tác trên máy đối với một liều và quá 90 phút cho một buổi học trực tuyến. Đối với nội dung dạy học trực tuyến, cần thiết có phần mềm chuyển hóa nội dung từ trực tiếp sang trực tuyến, để đảm bảo rằng không có tình trạng nội dung học trực tuyến giống nội dung học trực tiếp" - PGS.TS Chu Cẩm Thơ cho hay.
Do đó, về chuyên môn, giáo viên cần được tập huấn về dạy học chương trình hóa, phân hóa trong thiết kế nội dung, đồng thời tương thích với phần mềm dạy học, cung cấp, khai thác, tích hợp với tài nguyên trên mạng internet hợp lí.
Về quản lí, cần có phần mềm quản lí hệ thống tích hợp với phần mềm môn học để có thể đánh giá quá trình học tập, quản lí giảng dạy. Giúp việc học có thể được triển khai theo nhiều cấp độ: học với máy, học có hướng dẫn của giáo viên, học trong xã hội học tập, ...
Về kĩ thuật, cần đảm bảo rằng cơ sở vật chất, hạ tầng thiết bị và đường truyền internet, phần mềm học tập được trang bị, hỗ trợ đầy đủ, ổn định.
Chỉ khi có sự chuẩn bị tốt, nội dung dạy học đạt được những yêu cầu thì dạy học trực tuyến mới đảm bảo chất lượng, hiệu quả học tập; đồng thời đó là điều kiện để xác thực, chính thức hóa việc học tập này.
Bộ GD-ĐT: Đã tính giải pháp lâu dài
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết, dạy học trực tuyến áp dụng ở Việt Nam, xuất phát là giải pháp tình thế, song với những ưu điểm vượt trội đã được nghiên cứu, đánh giá, Bộ tính toán để biến nó thành giải pháp lâu dài, vừa bổ trợ dạy học trực tiếp, trong trường hợp cụ thể thì có thể thay thế trực tiếp.
Để tiếp tục triển khai hiệu quả hoạt động dạy học trực tuyến, Thứ trưởng Độ đề nghị các địa phương ưu tiên xây dựng tâm thế sẵn sàng, tạo động lực cho từng cán bộ, giáo viên, học sinh, phụ huynh.
"Phải làm thế nào để mỗi giáo viên, học sinh, phụ huynh hiểu rõ về dạy học trực tuyến, sẵn sàng áp dụng phương thức này và từ động lực trở thành nhu cầu tự thân, nhu cầu thường xuyên với việc học trực tuyến", Thứ trưởng nói.
Bộ GD-ĐT đã tính toán để biến học online thành giải pháp lâu dài. Ảnh minh họa
Theo ông Độ, từng giáo viên, từng nhà trường, địa phương theo đó phải đặc biệt quan tâm kiểm soát chất lượng học tập của học sinh khi áp dụng phương thức này và có giải pháp hỗ trợ hợp lý, kịp thời tới các em gặp khó khăn. Cán bộ, giáo viên phải được tập huấn kỹ lưỡng về phương pháp, kỹ năng, kỹ thuật dạy học trực tuyến, xây dựng bài giảng trực tuyến. Học sinh, phụ huynh cũng cần được hướng dẫn kỹ năng và các quy định cần thực hiện để việc dạy học online đạt hiệu quả cao.
Ông Độ cho biết, Bộ GD-ĐT đang xây dựng, bổ sung hệ thống bài giảng điện tử cho các lớp học/cấp học, để hỗ trợ nhà trường, giáo viên, học sinh sử dụng lâu dài.
Riêng với lớp 1, Bộ GD-ĐT đang phối hợp với VTV hoàn thiện 36 chủ đề về học âm, học vần, chữ cái, bao trọn nội dung kiến thức theo yêu cầu của chương trình Tiếng Việt lớp 1, áp dụng được cho tất cả các cuốn sách giáo khoa.
Dự kiến giữa tháng 3, các chủ đề này sẽ được phát sóng và cập nhật trên nhiều nền tảng số, để học sinh có ôn tập mọi lúc, mọi nơi, lâu dài, tránh "tái mù" kiến thức.
Dừng học online với lớp 1, 2: Dịch bệnh kéo dài thì Hải Phòng tính sao? Câu trả lời của ngành giáo dục Hải Phòng một lần nữa 'được lòng' phụ huynh và học sinh: 'Chúng ta cứ bình tĩnh dạy học, quan trọng là hiệu quả'. Mới đây, Sở GD&ĐT Hải Phòng đã "ghi điểm" với phụ huynh, học sinh khi quyết định cho dừng học trực tuyến với lớp 1, lớp 2 vì không hiệu quả. Trao...