Dạy học trực tuyến: Nhà trường định hướng, giáo viên chủ động

Để nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến (DHTT) đòi hỏi nhà trường, thầy cô tìm ra và triển khai nhiều giải pháp và không ngừng trau dồi kiến thức, nâng cao kỹ năng dạy học…

Học sinh lớp 1 Trường Tiểu học Hồng Hà, Hoàn Kiếm – Hà Nội học trực tuyến. Ảnh: NTCC

Thích nghi

Chuyển sang triển khai DHTT với học sinh (HS) lớp 1 từ đầu năm học là một thách thức không nhỏ bởi điều giáo viên (GV) thiếu nhiều hơn cả là kỹ năng. Cô Nguyễn Thị Lan Phương, Trường Tiểu học Hồng Hà (Hoàn Kiếm, Hà Nội) chia sẻ: Ngoài học hỏi đồng nghiệp, tự học về kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), giáo viên đồng thời nghiên cứu chương trình, bài dạy để chọn tích hợp nội dung tương tự thành một chủ đề để giảng dạy; soạn lại giáo án, cách sử dụng ngôn từ trong bài giảng cũng chuyển đổi để phù hợp với DHTT.

Mặt khác, HS ở lứa tuổi mầm non lên tiểu học, tập trung kém, thích hoạt động hơn ngồi một chỗ… nếu GV không “đánh thức”, khơi dậy hứng thú học tập, DHTT sẽ là áp lực và khó khăn với HS. Do đó cô đã tăng cường các trò chơi mà học trong hầu hết các bài giảng, tiết học để HS hứng thú học. Cách học này cũng đồng thời giúp HS được ôn luyện, tăng cường khả năng đọc, viết.

Đặc biệt, cô Phương còn chuẩn bị kỹ khâu soạn giáo án để quá trình dạy học phải phát huy tối đa 2/3 thời gian HS nhìn vào sách giáo khoa, hạn chế nhìn máy tính, tránh ảnh hưởng tới mắt. Thay đổi hình thức học tập đồng nghĩa hàng loạt quy tắc dạy học được thiết lập mới và triển khai…

DHTT đối với HS khối 2 bước sang năm thứ 2 tại Trường Tiểu học Thanh Mỹ (Sơn Tây, Hà Nội) được cô Khuất Thị Nga – Hiệu trưởng cho biết còn nhiều khó khăn trong tuần đầu tiên bởi GV và HS đều chưa thích ứng. Hơn thế, HS chưa đủ SGK, thiết bị học… khiến DHTT chưa đạt hiệu quả mong muốn.

Theo cô Khuất Thị Nga, khả năng ứng dụng CNTT và kỹ năng DHTT còn hạn chế. Vì vậy Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, Tổ trưởng khối 2 và GV bộ môn cùng triển khai dạy thực nghiệm trên Zoom, lấy GV làm HS để đưa ra tình huống xử lý.

Về kĩ thuật, hướng dẫn GV quy trình cập nhật, cài đặt phần mềm dạy học, chia nhóm nhỏ HS… Được tháo gỡ đúng “nút thắt” GV và HS toàn trường đặc biệt với khối 1 và 2 đã đạt được hiệu quả nhất định trong mỗi tiết học.

“Triển khai DHTT hầu hết GV đều mong muốn phòng chuyên môn, nhà trường cùng “chung tay” trong việc xây dựng bài giảng đúng trọng tâm kiến thức, phương pháp dạy học phong phú. Cùng đó cần được đầu tư phần mềm dạy học, kiểm tra đánh giá định kỳ hiệu quả, phù hợp…”, cô Loan trao đổi.

Cô Hoàng Thị Phương Loan, dạy lớp 1 Trường Tiểu học Núi Đèo (Thủy Nguyên, Hải Phòng) cũng bày tỏ: Kỹ năng GV cần hỗ trợ khi DHTT là xây dựng bài giảng trọng tâm, ngắn gọn theo hướng dẫn của ngành nhưng vẫn phù hợp với đặc điểm riêng HS địa phương. Đặc biệt, kỹ năng khai thác ứng dụng củng cố kiến thức thông qua trò chơi để tạo hứng thú học tập và giúp HS ghi nhớ bài nhanh, lâu cũng không phải GV nào cũng làm tốt…

Bài giảng trực tuyến của cô Nguyễn Thị Lan Phương, Trường Tiểu học Hồng Hà (Hoàn Kiếm – Hà Nội). Ảnh: NTCC

Tăng cường kĩ năng

GS Đinh Quang Báo – nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng: Muốn tăng cường kỹ năng DHTT cho GV trước hết phải gắn liền với nâng cao khả năng ứng dụng CNTT từ khâu soạn bài.

Mặt khác, DHTT có nhược điểm lớn là khả năng tương tác. Quá trình dạy học, GV có thể đẩy mạnh các trò chơi mà học từ các phần mềm trực tuyến. Nếu HS ngồi lâu với màn hình máy tính, điện thoại mà phương pháp dạy học không sinh động, hấp dẫn sẽ khiến HS chán nản.

Và để DHTT chất lượng, nhà trường cần quan tâm xây dựng các bài giảng mẫu chung từ chính kinh nghiệm, chuyên môn của GV tổ chuyên môn, nhà trường. Sau đó thầy cô cùng chia sẻ để nâng cao hiệu quả giảng dạy.

Tâm lý trong DHTT cũng là một vấn đề cần được quan tâm. GV cần xác định DHTT sẽ khiến cảm hứng giảm đi đáng kể nên cần có ý thức tự tạo cảm hứng. Cùng đó cần tránh áp lực, căng thẳng không đáng có khi nghĩ rằng đang dạy học cho cả phụ huynh. Cần “biến” phụ huynh thành GV trợ giảng hữu ích tại nhà. Sự xuất hiện của phụ huynh là động lực để nâng cao chất lượng bài giảng.

Đặc biệt, GS Đinh Quang Báo nhấn mạnh: DHTT hiệu quả phải gắn liền với việc bồi dưỡng GV. Công việc này có thể do sở, phòng GD&ĐT tổ chức nhưng cũng có thể do chính nhà trường tiến hành qua mời chuyên gia hỗ trợ, trao đổi. Việc bồi dưỡng cần dựa trên thực tế DHTT của địa phương, GV, HS nhà trường…

Ở góc độ quản lý, thầy Đào Chí Mạnh – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nội Hợp B (Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc) chỉ ra: DHTT trong bối cảnh dịch bệnh tuy là giải pháp tình thế, nhưng GV và nhà trường không nên suy nghĩ chỉ tạm thời mà qua quýt, không đầu tư cho chất lượng dạy học.

Cần xác định tâm thế DHTT có thể áp dụng bất kỳ hoặc dạy song song với dạy học trực tiếp. DHTT là “mảnh đất” mới cần khai thác, sáng tạo, khám phá, phát huy… để từ đó nhà trường có thể đưa ra kế hoạch, định hướng để GV dựa vào triển khai hiệu quả.

Thầy Đào Chí Mạnh nhấn mạnh: DHTT với nhiều GV vẫn đang triển khai theo “phom” của dạy học trực tiếp do đó nhà trường cần giúp GV hiểu về DHTT và xây dựng học liệu điện tử chung để việc dạy học chủ động hơn. Nhà trường phải đóng vai trò định hướng, chỉ đạo trong DHTT để tránh tình trạng mỗi GV triển khai một phách.

Về phía GV, khi dạy học chuyển sang một hình thức, “công cụ” khác thì tự học hỏi để sớm thích nghi. DHTT dù không được đào tạo từ đầu, nhưng cần thiết phải tự học, thích nghi và có trách nhiệm truyền kiến thức tốt nhất tới HS…

DHTT hiệu quả cần đặt ra những nguyên tắc riêng cho lớp và tuyệt đối không “tiết kiệm” lời khen HS. GV có thể khen từ điều nhỏ nhất mà HS làm tốt (tư thế ngồi học, viết, đọc tiến bộ, ý thức học tốt…). Được khen sẽ giúp HS lớp 1 thêm tự tin, những em chưa được khen cũng hình thành ý thức vươn lên, tự thay đổi, sửa chữa nhược điểm theo hướng dẫn của GV… – Cô Nguyễn Thị Lan Phương