Dạy học trực tuyến: Cởi bỏ áp lực ‘một tiết dạy, trăm mắt nhìn’ cho giáo viên
Theo ĐBQH Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh), nhiều giáo viên bị áp lực tâm lý khi ‘một tiết dạy trăm mắt nhìn’. Khán, thính giả của giáo viên trong giờ học trực tuyến giờ đây không chỉ là học sinh mà còn là phụ huynh, dư luận và cả mạng xã hội.
Đại biểu Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh) cho rằng nên cởi bỏ áp lực cho các bên khi học trực tuyến. (Nguồn: Quốc hội)
Sáng nay 9/11, trong Chương trình Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, các đại biểu tiếp tục nêu ý kiến về việc dạy và học trong bối cảnh dịch Covid-19 kéo dài.
Dạy học trực tuyến còn nhiều bất cập
Theo đại biểu Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh), thời gian qua, toàn ngành giáo dục và giáo viên đã có nhiều cố gắng, chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong triển khai dạy và học trực tuyến giữa muôn vàn khó khăn.
Việc học trực tuyến không thể thay thế được học trực tiếp nhưng là giải pháp tất yếu, tối ưu nhất để đảm bảo cung cấp kiến thức, sự an toàn cho người học trong diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19.
Tuy nhiên, theo bà Hà, chất lượng việc dạy và học chưa được đảm bảo, do rất nhiều yếu tố khách quan. Ví dụ, chất lượng của đường truyền internet không ổn định, một bộ phận thầy, cô giáo, đặc biệt là những giáo viên lớn tuổi gặp khó khăn trong ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
Việc quản lý học sinh trong quá trình học tập chưa thật hiệu quả. Mặc dù Chính phủ đã phát động chương trình “Sóng và máy tính cho em” nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu của thực tế.
Ngoài ra, việc dạy và học trực tuyến kéo dài đã gây ra các vấn đề liên quan đến sức khỏe của người dạy và người học khi phải ngồi tiếp xúc với thiết bị điện tử lâu và không vận động trong thời gian dài.
Học sinh nảy sinh tâm lý lo lắng khi bị giảm tương tác với thầy cô và bạn bè, trong khi nhiều phụ huynh chưa tương tác hợp lý với con trong quá trình học trực tuyến.
Giáo viên chịu áp lực tâm lý khi “một tiết dạy, trăm mắt nhìn”. Khán, thính giả của giáo viên trong giờ học trực tuyến giờ đây không chỉ là học sinh mà còn là phụ huynh, dư luận và cả mạng xã hội.
Cần đánh giá hiệu quả học trực tuyến
Đưa ra giải pháp, đại biểu Nguyễn Thị Hà đề nghị Bộ Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) nghiên cứu điều chỉnh chương trình học trực tuyến để tăng thời lượng cho giáo viên, học sinh tương tác, chia sẻ, nâng cao kỹ năng mềm để cởi bỏ áp lực tâm lý cho cả người dạy và người học. Từ đó, việc dạy và học cũng trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả, mang tính thực tiễn nhiều hơn.
Video đang HOT
Đồng thời, bà Hà đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ hữu quan nghiên cứu xây dựng các phần mềm quản lý việc dạy, học và tổ chức dạy học online phù hợp, hiệu quả, tiên tiến và thân thiện với người dùng.
Cũng quan tâm vấn đề dạy học trực tuyến, đại biểu Trần Thị Thu Phước (đoàn Kon Tum) cho hay, rất nhiều gia đình người đồng bào dân tộc thiểu số gặp khó khăn, không thể trang trải số tiền hơn 3 triệu để mua điện thoại thông minh hoặc khoảng 10 triệu đồng cho một chiếc máy tính.
Đại biểu Thu Phước đề nghị Chính phủ và Bộ GD&ĐT nên xem xét bổ sung, làm rõ nội dung này trong báo cáo và có những định hướng, giải pháp cụ thể hơn trong thời gian tới.
Theo nữ đại biểu tỉnh Kon Tum, với tình hình dịch bệnh phức tạp cùng xu hướng phát triển của khoa học, công nghệ thì hình thức học trực tuyến cần được xác định không chỉ là giải pháp tình thế mà còn là một xu hướng tất yếu, lâu dài.
Vì vậy, bà Phước cho rằng, Bộ GD&ĐT cần khẩn trương đánh giá hiệu quả học tập trực tuyến của học sinh, sinh viên thời gian qua, xác định những vướng mắc, bất cập, từ đó đưa ra những giải pháp để giải quyết, phát huy tốt ưu điểm của hình thức giáo dục đào tạo trực tuyến trong thời gian tới.
Bài toán tuyển sinh đại học: Có bỏ sót người tài?
Đề cập vấn đề tuyển sinh đại học trong thời gian qua, đại biểu Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh) cho biết, điểm chuẩn đầu vào của nhiều trường đại học tăng mạnh và việc nhiều thí sinh có điểm gần như tuyệt đối vẫn trượt đại học là vấn đề cần được xem xét.
Năm học 2020-2021, học sinh phải ôn tập trực tuyến thay vì đến trường học trực tiếp nhiều tháng trước kỳ thi, việc này đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng bài thi của học sinh.
Bộ GD&ĐT đã thiết kế đề thi phù hợp với mục tiêu thi tốt nghiệp Trung học phổ thông nên điểm thi tốt nghiệp của học sinh khá tốt.
“Tuy nhiên, bài toán về xét tuyển đại học lại rất cam go. Câu chuyện điểm cao, điểm gần như tuyệt đối vẫn không đỗ nguyện vọng 1 hoặc trượt đại học không phải là câu chuyện mới nhưng nếu tiếp tục diễn ra, liệu các trường đại học có bỏ sót tài năng thực sự. Liệu học sinh còn thực sự tin tưởng vào năng lực bản thân”, đại biểu Nguyễn Thị Hà trăn trở.
Đồng thời, bà Hà đề nghị Bộ GD&ĐT nghiên cứu lại phương thức xét tuyển đại học, tìm giải pháp mở “cánh cửa” cho những học sinh điểm cao có thể vào được đúng trường đại học mơ ước cũng như giải bài toán hướng nghiệp để đặt mục tiêu khuyến học và lựa chọn nhân tài lên cao nhất.
Nhấn mạnh hạn chế trong đào tạo nguồn nhân lực hiện nay, đại biểu Khương Thị Mai (đoàn Nam Định) cho rằng, số lượng các trường đại học ngày càng nhiều, đầu vào tuyển sinh của một số trường thấp, định hướng nghề nghiệp trong phổ thông chưa cao dẫn đến một số phụ huynh, học sinh thiếu định hướng.
Trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế, đại biểu Khương Thị Mai cho rằng, cần đẩy mạnh cơ chế tự chủ trong giáo dục đại học, siết chặt tổ chức giáo dục đại học.
Đối với giáo dục nghề nghiệp, cần đẩy mạnh xã hội hóa để thu hút nguồn vốn đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên, đặc biệt, kiểm định chất lượng giáo dục là giải pháp rất quan trọng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (đoàn Hà Tĩnh) phát biểu.
Trong khi đó, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (đoàn Hà Tĩnh) cho rằng, để phát triển kinh tế số, chuyển đổi số, vấn đề cốt lõi và quan trọng nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin.
Bà Quỳnh Thơ nêu quan điểm, thời gian qua, một trong những nguồn nhân lực chất lượng cao đã bị bỏ sót, không được khai thác hiệu quả, hay nói cách khác là bị chảy máu chất xám, đó là các du học sinh nhận được học bổng từ các trường đại học nước ngoài.
“Nhiều em sau khi tốt nghiệp không trở về nước mà ở lại nước ngoài làm việc; được các tập đoàn, công ty nước ngoài trả lương cao, môi trường làm việc tốt, thậm chí trong đại dịch có nhiều người bản địa ở một số nước thất nghiệp nhưng những lưu học sinh của chúng ta ở lại làm việc lại không bị ảnh hưởng. Điều đó cho thấy chất lượng nguồn nhân lực này là rất cao”, đại biểu Thơ đặt vấn đề.
Do đó, bà Thơ cho rằng, để Việt Nam trở thành một nước hùng cường theo văn kiện Đại hội XIII của Đảng, triển khai thành công mục tiêu kinh tế số và chuyển đổi số, cần có chiến lược, chính sách mạnh mẽ trong việc thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân tài trở về nước công tác và cống hiến.
Kiểm tra, đánh giá trực tuyến: Đa dạng hình thức, phù hợp thực tế
Trong bối cảnh học trực tuyến kéo dài, kiểm tra đánh giá trực tuyến trở thành hình thức bắt buộc. Nhà trường, giáo viên đã chủ động bám sát quy định, áp dụng vào thực tiễn phù hợp.
HS huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ trong giờ học trực tuyến.
Kiểm tra, đánh giá bằng bài thu hoạch, dự án
Tại các địa phương tổ chức dạy học trực tuyến, việc kiểm tra đánh giá là một trải nghiệm mới. Một trong những vấn đề giáo viên, phụ huynh quan tâm là làm sao để việc này được công bằng, khách quan và chất lượng.
Tại Trường THPT Lưu Hữu Phước, quận Ô Môn (TP Cần Thơ), việc kiểm tra, đánh giá học sinh được triển khai linh hoạt. Giáo viên, học sinh không bị áp lực mà còn hào hứng tham gia. Theo đó, các tổ bộ môn triển khai đánh giá thường xuyên bằng nhiều hình thức như vấn đáp, làm bài qua các phần mềm, theo sản phẩm... Đặc biệt, một số bộ môn như Vật lý, Sinh học... thầy cô chủ động xây dựng bài kiểm tra theo dự án bằng cách quan sát sự sinh trưởng của cây, từ đó ghi nhận làm bài thu hoạch, chụp ảnh.
Theo thầy Nguyễn Hữu Hòa, Hiệu trưởng Trường THPT Lưu Hữu Phước, nhà trường giao quyền chủ động cho các tổ bộ môn trong việc kiểm tra, đánh giá học sinh, nhưng phải bảo đảm tính khách quan, công bằng, thực hiện theo đúng chủ trương của ngành. Nhà trường cũng yêu cầu công tác đánh giá học sinh phải có sự thống nhất giữa các thành viên trong tổ bộ môn với nhau.
Để tránh tình trạng mỗi giáo viên, lớp kiểm tra, đánh giá khác nhau, Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy (TP Cần Thơ) có cách làm thống nhất. Thay vì giáo viên phụ trách môn học trực tiếp kiểm tra, đánh giá quá trình học tập của học sinh trên hệ thống phần mềm, các thành viên trong mỗi tổ xây dựng kế hoạch và thống nhất về hình thức để tạo sự công bằng trong đánh giá, điểm số học sinh.
"Để tránh tình trạng lớp này chấm điểm kiểu này, lớp kia lại theo kiểu khác, chúng tôi yêu cầu tổ phải thống nhất về hình thức kiểm tra chung để tạo sự công bằng cho các em. Học sinh không được đến trường và phải học trực tuyến tại nhà đã là một thiệt thòi lớn. Nếu giáo viên đánh giá không khách quan và công bằng sẽ tạo thêm áp lực cho các em", cô Đinh Kim Oanh, Tổ trưởng chuyên môn Tổ Ngoại ngữ Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa, chia sẻ.
Trong bối cảnh học trực tuyến kéo dài, kiểm tra đánh giá trực tuyến trở thành hình thức bắt buộc.
Thay đổi để thích ứng
Theo chia sẻ của các giáo viên, để kiểm tra, đánh giá trực tuyến đạt chất lượng, công bằng thì nhà trường, giáo viên và học sinh phải thay đổi. Trước hết, giáo viên thay đổi một số hình thức đánh giá theo cách cũ. Nhà trường cũng không nên quá chú trọng vào điểm số học sinh, thay vào đó cần hướng đến đánh giá khả năng hiểu bài và mức độ vận dụng kiến thức để làm bài của các em. Đây cũng là cơ sở để giáo viên điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy học sau khi học sinh đi học trở lại.
Ngoài ra, để bảo đảm tính công bằng, khách quan, giảm thiểu gian lận trong kiểm tra, đánh giá cần thực hiện bằng cả hai hình thức là đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ, hướng đến mục tiêu đánh giá vì sự tiến bộ của người học.
Theo bà Huỳnh Thị Phượng, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Tiền Giang, đối với lớp 1, lớp 2 không thực hiện kiểm tra, đánh giá định kỳ trong thời gian học tập trực tuyến hoặc học qua truyền hình. Tuy nhiên, giáo viên chú ý theo dõi tình hình học tập của từng học sinh theo giai đoạn để có kế hoạch phụ đạo, bồi dưỡng khi học sinh trở lại trường học tập trực tiếp. Đối với lớp 3, 4, 5, giáo viên có giải pháp khác nhau để ghi nhận, đánh giá được kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của từng học sinh.
Cụ thể, bài kiểm tra trên hệ thống dạy học trong môi trường Internet hoặc ghi nhận thông qua quá trình dạy học, trao đổi, đặt câu hỏi cho học sinh trả lời. Các bài tập được xây dựng đa dạng, nhiều hình thức khác nhau, bao gồm trắc nghiệm và tự luận. Giáo viên lưu đầy đủ minh chứng quá trình dạy học, đánh giá thường xuyên hoạt động học tập và rèn luyện của học sinh để làm cơ sở đánh giá định kỳ trong thời gian tiếp theo. Đặc biệt, không gây áp lực về đánh giá, không gây căng thẳng cho học sinh.
Nhờ chủ trương trên, nhiều giáo viên đã linh hoạt công tác đánh giá học sinh theo phương pháp tự học, giải quyết vấn đề, vận dụng kiến thức để tham gia các hoạt động trò chơi, ứng dụng phần mềm... Những đổi mới này đã đem lại hiệu quả, đồng thời giúp học sinh thích thú.
Để giờ học online trở nên thú vị và đạt hiệu quả như mong muốn, cô Nguyễn Thị Thúy Hằng, Tổ trưởng chuyên môn Tổ Ngữ văn - Giáo dục công dân, Trường THCS Thị trấn Vĩnh Thạnh, huyện Vĩnh Thạnh (TP Cần Thơ) tận dụng những ứng dụng, phần mềm thiết kế câu hỏi đố vui, trò chơi... giúp học sinh học tập, đồng thời tạo tâm lý hứng thú.
Đồng thời, cô thay đổi một số phương pháp giảng dạy và đánh giá học sinh qua hình thức học online. Với chủ đề bài học tương đối dễ và đơn giản, cô sử dụng đánh giá tại chỗ để kiểm tra mức độ hiểu bài của các em. Một số ứng dụng như Azota, Pallet... được cô sử dụng, vừa để các em làm bài tập và cũng là hình thức để đánh giá năng lực thực chất. Những bài giảng dài, lượng kiến thức nhiều, cô thiết kế hình thức dạy học theo dự án...
"Học sinh học và được giao bài tập theo chủ đề, yêu cầu rõ nội dung cần làm và thời hạn nộp bài trong vòng 5 - 7 ngày. Giáo viên sẽ phân nhóm, làm bài theo từng chủ đề khác nhau và thời hạn nộp bài ít nhất là 7 ngày để các em có thời gian trao đổi, hợp tác. Hình thức đánh giá này dễ áp dụng, đặc biệt phù hợp với học sinh ở vùng nông thôn không có điều kiện tiếp xúc nhiều với công nghệ, lượng thông tin tiếp cận còn ít", cô Hằng chia sẻ.
Thầy cô có thể tự thiết kế bài tập để đánh giá kết quả học tập học sinh tại lớp học trực tuyến. Hình thức này giống như một trò chơi, mang tính chất nhẹ nhàng, đúng mức độ tiếp thu bài, giúp các em hứng thú hơn. Bên cạnh đó, giáo viên có thể thêm phần tuyên dương học sinh hoàn thành bài sớm nhất và đúng nhất để khích lệ tinh thần, cho điểm cộng. Những em chưa được tuyên dương sẽ lấy đó làm mục tiêu để cố gắng hơn. - Cô Đinh Kim Oanh, Tổ trưởng chuyên môn Tổ Ngoại ngữ, Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy (TP Cần Thơ).
Dạy trực tuyến quá lâu, giáo viên than trời vì căng thẳng, mệt mỏi Dạy trực tuyến nhưng thời khóa biểu trực tiếp, học sinh không trả lời, bật nhạc, xem phim trong giờ học... khiến nhiều giáo viên phải 'than trời'. Do dịch bệnh bùng phát mạnh tại TP.HCM, nên từ đầu tháng 5 đến nay học sinh trên địa bàn thành phố vẫn phải học trực tuyến tới hết học kỳ 1. Giáo viên mệt...