Hà Nội: Lại lo vì ô nhiễm không khí

Sáng 22/3, chất lượng không khí trên địa bàn Hà Nội có diễn biến phức tạp, chỉ số chất lượng không khí (AQI) dao động từ 92 đến 177, ở mức trung bình đến xấu.

Theo số liệu từ cổng thông tin quan trắc môi trường của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, vào lúc 9h30 sáng, nhiều khu vực như xã Vân Hà (huyện Đông Anh), xã An Khánh (huyện Hoài Đức), số 50 Đào Duy Từ (quận Hoàn Kiếm) và phường Minh Khai (quận Bắc Từ Liêm), đều ở mức kém hoặc xấu với chỉ số AQI lần lượt là 174, 159, 122 và 114.

Ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về hô hấp, tim mạch và thần kinh.

Cũng theo trang cem.gov.vn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kết quả quan trắc không khả quan. Chỉ số AQI tại khu vực Đại học Bách khoa Hà Nội (phía đường Giải Phóng) đạt mức 177 (ngưỡng xấu), trong khi tại khu vực công viên Nhân Chính (quận Thanh Xuân) chỉ số AQI là 109 (ngưỡng kém).

Với tình trạng ô nhiễm cục bộ ở những khu vực đông đúc, nhiều công trình xây dựng, các chuyên gia môi trường khuyến cáo người dân đeo khẩu trang đạt chuẩn khi ra ngoài và hạn chế di chuyển đến các khu vực này. Các nhóm người có bệnh lý nền, người già và trẻ em cần hạn chế hoạt động ngoài trời để bảo vệ sức khỏe.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về hô hấp, tim mạch và thần kinh.

Các chất ô nhiễm trong không khí, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, không chỉ gây viêm nhiễm, mà còn làm suy yếu chức năng của mạch máu, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, và các vấn đề nghiêm trọng khác.

Ô nhiễm không khí cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp, làm cơ thể dễ mắc các bệnh như viêm phổi, hen suyễn, viêm phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Bác sỹ Bùi Thu Hương, Khoa Khám bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Phổi Trung ương, cho biết, mỗi khi không khí ô nhiễm, số lượng bệnh nhân đến khám tại bệnh viện tăng khoảng 20%.

Hệ hô hấp là bộ phận đầu tiên bị tấn công, làm suy giảm sức đề kháng. Trong mùa lạnh, khi nhiệt độ giảm thấp, cơ thể không thích ứng kịp sẽ dễ bị tổn thương, từ những cơn ho đơn giản đến các đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Đặc biệt, đối với những bệnh nhân mắc COPD và hen suyễn, nguy cơ bệnh trở nặng do ô nhiễm không khí là rất cao, và họ cần được theo dõi và chăm sóc đặc biệt. Theo thống kê, tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc COPD ở độ tuổi trên 40 là 4,2%.

Việc không kiểm soát tốt chất lượng không khí có thể kích hoạt các đợt cấp tính của bệnh, gây khó thở, ho khạc đờm, và nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến nguy cơ tử vong.

Còn theo ThS. Trần Quốc Việt, Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, một trong những biện pháp quan trọng để giảm tác hại của ô nhiễm không khí là sử dụng máy lọc không khí trong nhà. Máy lọc không khí giúp loại bỏ bụi mịn và các chất ô nhiễm khác, bảo vệ hệ hô hấp và tim mạch.

Bác sỹ Việt cũng khuyến cáo, đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt trong những khu vực có mật độ giao thông cao hoặc các khu vực đang thi công xây dựng, sẽ giúp giảm lượng bụi mịn hít vào cơ thể.

Bên cạnh đó, một chế độ ăn uống khoa học, giàu chất chống oxy hóa từ các loại rau quả như quả mọng và rau xanh, sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, bảo vệ cơ thể trước tác hại của ô nhiễm không khí.

Thói quen duy trì thói quen tập thể dục đều đặn cũng giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, giảm căng thẳng và giúp cơ thể chống lại các tác động xấu của ô nhiễm.

Khám sức khỏe định kỳ là một biện pháp quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề về tim mạch và có biện pháp điều trị kịp thời. Cảnh giác với chỉ số chất lượng không khí cũng là điều cần thiết. Người dân nên theo dõi chỉ số AQI và hạn chế ra ngoài khi ô nhiễm đạt mức cao. Đóng cửa sổ và ở trong môi trường có không khí sạch hơn là cách giảm thiểu nguy cơ.

Ngoài các biện pháp phòng ngừa cá nhân, việc giảm thiểu ô nhiễm không khí đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cộng đồng và Chính phủ.

Các chính sách kiểm soát khí thải từ phương tiện giao thông và công nghiệp, cùng việc khuyến khích sử dụng năng lượng sạch, sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em, người cao tuổi và phụ nữ mang thai.

Giảm thiểu ô nhiễm không khí không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là nhiệm vụ chung của toàn xã hội.

Chính phủ cần tiếp tục triển khai các biện pháp kiểm soát khí thải, phát triển phương tiện giao thông công cộng sạch, và thúc đẩy các sáng kiến sử dụng năng lượng tái tạo, nhằm cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tạo ra môi trường sống trong lành cho thế hệ mai sau.

Trong thời gian qua, Hà Nội đã triển khai nhiều biện pháp để giảm thiểu ô nhiễm không khí, bao gồm xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và vận hành các trạm quan trắc môi trường không khí. Những nỗ lực này giúp quản lý và kiểm soát chất lượng không khí, giảm thiểu ô nhiễm từ các nguồn phát sinh, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng.

Hà Nội đã thiết kế các làn đường dành riêng cho xe đạp và triển khai thí điểm đo kiểm khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy cũ. Thành phố cũng đã khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng như xe buýt và tàu điện trên cao để giảm bớt phương tiện cá nhân.

Ngoài ra, Hà Nội cũng đã xóa bỏ hơn 99% số lượng bếp than tổ ong, giảm 80% hiện tượng đốt rơm rạ và phụ phẩm nông nghiệp ở ngoại thành, và chấm dứt hoạt động của các lò gạch thủ công.

Thành phố cũng đã trồng hơn 147.500 cây bóng mát và hơn 110.000 cây cảnh để cải thiện chất lượng không khí.

Mặc dù Hà Nội đã đạt được nhiều kết quả khả quan, việc triển khai dự án lắp đặt mạng lưới quan trắc môi trường không khí còn chậm và công tác kiểm soát ô nhiễm giao thông vẫn còn gặp khó khăn.

Thành phố đang nỗ lực khắc phục những vấn đề này bằng các giải pháp đồng bộ, nghiên cứu và điều chỉnh quy hoạch chuyên ngành chất thải rắn để cải thiện chất lượng không khí cho cộng đồng