Cô gái mới sinh con nguy kịch cần nhóm má.u hiếm, 10.000 người mới có một
Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương vừa phát đi lời kêu gọi hiến tiểu cầu nhóm má.u AB-. Tại nước ta, những người có nhóm má.u hiếm Rh(D) âm (bao gồm nhóm O-, A-, B-, AB-) chỉ chiếm 0,1% dân số.
Bệnh nhân là chị D. T. K. Hòa (28 tuổ.i, ở Yên Dũng, Bắc Giang), có biểu hiện xuất huyết dưới da ngày càng nhiều, ra má.u chân răng, kin.h nguyệ.t ra nhiều… Bệnh nhân mới sinh con được 8 tháng.
Ngày 7/4, chị được Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang chuyển đến Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương (Hà Nội) với chẩn đoán xuất huyết giảm tiểu cầu không rõ nguyên nhân.
Số lượng tiểu cầu từ khi nhập viện đến nay của bệnh nhân luôn ở mức rất thấp (dưới 10 G/L), trong khi số lượng tiểu cầu ở người bình thường trong giới hạn 150-450 G/L. Vì thế, bệnh nhân nên cần truyền tiểu cầu liên tục (bên cạnh việc điều trị kết hợp các loại thuố.c).
Số lượng tiểu cầu của bệnh nhân vẫn duy trì ở mức rất thấp trong suốt những ngày nhập viện.
Bệnh nhân có nhóm má.u hiếm AB Rh(D) âm (còn gọi tắt là AB-). Ở Việt Nam, những người có nhóm má.u Rh(D) âm (bao gồm nhóm O-, A-, B-, AB-) ước tính chiếm khoảng 0,1% dân số (trong 1.000 người mới có 1 người), nên được coi là nhóm má.u hiếm. Ước tính cứ 10.000 người mới có 1 người mang nhóm má.u AB-.
Bệnh nhân không thể truyền thay thế các nhóm khác được. Nhờ sự hỗ trợ của cộng đồng nhóm má.u hiếm trong tháng 4, từ ngày 9/4 đến 29/4, bệnh nhân đã được truyền 9 đơn vị tiểu cầu.
Tuy nhiên, do số lượng tiểu cầu của bệnh nhân vẫn ở mức rất thấp, Viện Huyết học -Truyền má.u Trung ương kêu gọi cộng đồng nhóm má.u hiếm AB Rh(D) âm đủ điều kiện sức khỏe tham gia hiến tiểu cầu cho bệnh nhân Hòa trong những ngày tới (đặc biệt trong dịp nghỉ lễ).
Địa điểm hiến tiểu cầu tại tầng 2, khoa Tiếp nhận má.u, Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương, phố Phạm Văn Bạch, Cầu Giấy, Hà Nội. Thời gian từ 8h đến 20h tất cả các ngày (kể cả thứ 7, Chủ nhật và ngày lễ).
Tiểu cầu là những mảnh tế bào rất nhỏ tham gia vào chức năng cầm má.u; chế phẩm khối tiểu cầu lại có thời hạn bảo quản rất ngắn (3-5 ngày). Tiểu cầu là một trong những thành phần má.u quan trọng tham gia quá trình đông cầm má.u nhằm điều trị và dự phòng xuất huyết nặng nề.
Điều kiện hiến tiểu cầu
- Người có cân nặng từ 50kg trở lên;
- Đã từng hiến má.u tại các địa điểm do Viện tiếp nhận;
- Đáp ứng các tiêu chuẩn về sức khỏe: huyết áp, lượng huyết sắc tố, số lượng tiểu cầu… (được khám, xét nghiệm trước khi tham gia hiến tiểu cầu);
- Ven (tĩnh mạch) để lấy má.u đủ to;
Video đang HOT
- Đã hiến má.u trước đó 12 tuần hoặc đã hiến tiểu cầu trước đó 3 tuần;
- Có chứng minh thư/căn cước công dân hoặc giấy tờ tùy thân khác hợp lệ.
Trước ngày hiến tiểu cầu, người hiến nên ngủ đủ giấc, không thức khuya; nên ăn nhẹ (ít đạm, ít mỡ), không uống bia rượu. Sau khi hiến tiểu cầu, nên duy trì ăn uống, sinh hoạt bình thường. Hạn chế những hoạt động đòi hỏi nhiều thể lực như bóng đá, tập thể hình, leo trèo…
Hệ nhóm má.u ABO gồm 4 nhóm má.u là A, B, O và AB với tỷ lệ phân bố trong cộng đồng khác nhau ở từng chủng tộc. Ở Việt Nam, tỷ lệ này là: nhóm O khoảng 45%, nhóm B khoảng 30%, nhóm A khoảng 20% và nhóm AB khoảng 5%.
Hệ Rh có 2 nhóm má.u thường gặp là Rh(D) dương và Rh(D) âm, hay còn gọi là Rh(D) và Rh(D)-. Ở Việt Nam, những người có nhóm má.u Rh(D) âm (bao gồm nhóm O-, A-, B-, AB) ước tính chiếm khoảng 0,1% dân số (trong 1.000 người mới có 1 người), nên được coi là nhóm má.u hiếm.
Trong khi đó, ở châu Âu, châu Mỹ, châu Úc… tỷ lệ nhóm má.u Rh(D) âm trong cộng đồng cao hơn nhiều, chiếm khoảng 15%-40% dân số.
Thức ăn giúp bổ má.u
Má.u là một loại tổ chức thể lỏng, tràn đầy trong hệ thống mạch má.u tim - não, nuôi dưỡng các cơ quan và tổ chức cơ thể. Thiếu má.u có thể được điều trị với chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Má.u do huyết tương, huyết cầu, nước tạo thành. Huyết tương có 3 chức năng lớn là nuôi dưỡng, vận chuyển và miễn dịch. Huyết cầu bao gồm 3 loại tế bào là hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Chúng đều đến từ nguồn tế bào gốc trong tủy xương. Hồng cầu là một loại tế bào với số lượng nhiều nhất trong má.u. Chủ yếu có chứa hemoglobin (protein sắt), theo đó làm cho má.u mang màu đỏ. Bạch cầu là những "vệ sĩ" trong cơ thể, là quân chủ lực đề kháng với "kẻ ngoại xâm" (chẳng hạn vi khuẩn...).
Biểu hiện lâm sàng chính của thiếu má.u: chóng mặt, mất sức, hồi hộp, thở ngắn, sắc mặt trắng nhạt; kèm có xuất huyết thì biểu hiện: xuất huyết dưới da, bầm tím, ra má.u cam, ra má.u chân răng, phụ nữ ra kinh quá kinh và phát sốt...
Những loại bệnh thiếu má.u thường gặp?
Thiếu má.u thường gặp gồm 2 loại lớn:
Thiếu má.u do dinh dưỡng: do hấp thu chất dinh dưỡng nào đó không đủ mà gây ra thiếu má.u. Chủ yếu gồm thiếu má.u do thiếu sắt và thiếu má.u hồng cầu to.
Thiếu má.u do rối loạn chức phận tạo má.u: do rối loạn tổ chức tạo má.u trong tủy xương gây ra thiếu má.u.
Thiếu má.u do thiếu sắt là gì?
Thiếu má.u do thiếu sắt là một loại thiếu má.u thường gặp, hemoglobin và hồng cầu trong má.u giảm, thuộc loại thiếu má.u nhược sắc, thường gặp ở trẻ sơ sinh, thiếu nữ tuổ.i dậy thì, phụ nữ mang thai.
Triệu chứng gồm: hồi hộp, lo sợ, mất ngủ, sắc mặt trắng nhạt, da khô, lông tóc rơi rụng, móng phẳng...
Nguyên nhân chính là do thiếu sắt gây ra.
- Trong ăn uống không hấp thu.
- Mất má.u quá nhiều, như: kin.h nguyệ.t quá nhiều, trĩ ra má.u...
- Rối loạn hấp thu sắt, như: viêm dạ dày mạn tính, phẫu thuật dạ dày...
Thiếu má.u hồng cầu to là gì?
Thiếu má.u hồng cầu to còn gọi là thiếu má.u dinh dưỡng, thiếu má.u nghiêm trọng hơn, sự suy giảm hồng cầu thấy rõ hơn so với sự suy giảm hemoglobin. Chủ yếu do thiếu vitamin B12 hoặc axít folic gây ra. Gặp nhiều ở trẻ nhỏ, phụ nữ thời kỳ mang thai và cho con bú.
Biểu hiện lâm sàng gồm: triệu chứng hồng cầu to tăng nhiều, hấp thu kém, tiêu chảy, viêm lưỡi, viêm thần kinh ngoại biên.
Thiếu má.u do rối loạn chức phận tạo má.u là gì?
Thiếu má.u do rối loạn chức phận tạo má.u do tế bào gốc tủy xương bị tổn thương, dẫn đến toàn bộ hay một phần chức năng tạo má.u suy giảm, với triệu chứng chính là giảm toàn bộ tế bào má.u. Biểu hiện lâm sàng là thiếu má.u tiến triển, xuất huyết, bội nhiễm và giảm tế bào má.u toàn bộ. Bệnh gặp nhiều ở người trẻ tuổ.i. Những nguyên nhân gây bệnh như sau:
Nhân tố hóa học: tiếp xúc benzen, kim loại nặng, sulfamide, kháng sinh (Chloramphenicol), thuố.c a.n thầ.n (Barbital)...
Nhân tố vật lý: tia phóng xạ như tia X, chất đồng vị phóng xạ...
Nhân tố khác: khối u ác tính, suy thận mạn tính, xơ gan...
Người bệnh thiếu má.u do rối loạn chức phận tạo má.u về mặt ăn uống cần chú ý tăng cường dinh dưỡng, tăng sức đề kháng bản thân.
Có những nguyên tắc điều trị dinh dưỡng của bệnh thiếu má.u?
Ăn uống giàu đạm: protein là nguyên liệu tạo ra hemoglobin, nên chú ý bổ sung từ bữa ăn, hàng ngày mỗi kilôgam cân nặng cần 1,5g protein. Có thể chọn dùng thức ăn chứa đạm tốt như: gan động vật, thịt nạc, trứng, sữa và chế phẩm đậu.
Tăng lượng cung cấp chất sắt: sắt là thành phần chính tạo ra hemoglobin. Ngoài số lượng ra, còn phải chú ý về chủng loại. Sắt trong thực phẩm động vật dễ hấp thu hơn, chẳng hạn như: thịt nạc, nội tạng (gan), lòng đỏ trứng... Sắt trong thực phẩm thực vật tỉ lệ hấp thu kém hơn. Người ta còn khuyến cáo dùng vật dụng nấu nướng bằng sắt sẽ có ích hơn.
Ngoài ra, cần giảm những nhân tố ảnh hưởng việc hấp thu sắt, ít dùng bó xôi và củ niễng... vì có chứa axít oxalic.
Tăng cung cấp vitamin C. Vitamin C có tác dụng thúc đẩy hấp thu sắt, có thể tăng tỉ lệ hấp thu gấp 5 -10 lần. Rau cải và trái cây tươi chứa nhiều vitamin C, khi cần thiết có thể bổ sung viên vitamin C.
Tăng cung cấp vitamin B12: nội tạng động vật (gan, cật), thịt nạc, đậu xị (đậu nành chế muối), đậu tương... đều là nguồn cung chính vitamin B12.
Tăng hấp thu axít folic: rau lá màu xanh là nguồn chính của axít folic, tương tự như vitamin C khi gặp nhiệt dễ bị phá hỏng, còn nên chú ý phương pháp chế biến, cố gắng giảm mất mát.
Sắp xếp bữa ăn cho người bệnh thiếu má.u như thế nào?
Bữa ăn hàng ngày có thức ăn động vật và thức ăn thực vật bổ sung lẫn nhau
- Phối hợp "chay" và "mặn", dinh dưỡng hợp lý. Bữa ăn hàng ngày có chay có mặn, làm cho thức ăn động vật và thức ăn thực vật bổ sung lẫn nhau.
- Ăn nhiều rau cải và trái cây tươi, có chứa nhiều vitamin C, trái cây tốt nhất dùng sau bữa ăn, có ích cho việc hấp thu sắt.
- Ăn ít, chia nhiều bữa, cố gắng đảm bảo việc cung cấp dinh dưỡng, đối với người bệnh chán ăn càng nên như vậy.
Những thức ăn nào giúp bổ má.u?
Thiếu má.u thuộc phạm trù huyết hư trong Đông y. Điều trị với ích khí bổ huyết là chính. Thức ăn và thuố.c có tác dụng bổ huyết gồm: long nhãn, gan heo, đại táo, nấm mèo đen (hắc mộc nhĩ), đương quy, a giao, địa hoàng, hà thủ ô, tang thầm...
LY.DS. BÀNG CẨM
Theo SK&ĐS
Nhóm má.u Rhnull quý như vàng ròng, chỉ 43 người trên thế giới sở hữu Trên thực tế, số lượng nhóm má.u nhiều hơn hàng ngàn lần so với chúng ta tưởng tượng và thậm chí các nhà khoa học còn chưa khám phá hết được giới hạn của chúng. Trước giờ chúng ta chỉ biết đến 4 nhóm má.u cơ bản là A, AB, B và O. Nhưng trên thực tế số lượng các nhóm má.u có...