Chuyện về cô gái Việt từng giành học bổng toàn phần Harvard năm 16 tuổi
Sinh ra ở TP.HCM nhưng có tới gần 20 năm học tập và làm việc tại nước ngoài, dù vậy, Nguyễn Hương Quỳnh Trang – nghiên cứu sinh tại ĐH Stanford, cựu sinh viên ĐH Harvard vẫn đầy ắp những dự định hướng về Việt Nam.
Giành học bổng toàn phần Harvard vì “không chỉ biết học”
Quỳnh Trang nói, mình có một tuổi thơ thường xuyên phải “xê dịch bất đắc dĩ”. Kể từ khi 5 tuổi, cô từng có 6 năm học tập tại Thái Lan vì người mẹ đi học chương trình tiến sĩ. Sau đó là quãng thời gian ngắn tiếp tục cùng mẹ tới Hà Lan làm việc trước khi quay trở về Việt Nam.
Tuy nhiên, chuyện thường xuyên phải thay đổi môi trường học cũng không làm khó được cô bé người Việt.
“Tuổi thơ lớn lên trong khuôn viên rộng lớn của một viện quốc tế, tôi đã quen với việc nhìn thấy các cô chú miệt mài học tập thâu đêm, từ đó bản thân cũng cảm thấy muốn học và rất tập trung khi học”, Trang nói. Thậm chí, có khoảng thời gian đã từng “homeschooling”, nhưng cô vẫn luôn tự đề ra giáo trình cho riêng mình dù mẹ chưa từng bao giờ ép học.
Nguyễn Hương Quỳnh Trang đang là nghiên cứu sinh tại ĐH Stanford. Ảnh: NVCC
Trở về nước, Quỳnh Trang theo mẹ ra Hà Nội học tập tại một ngôi trường quốc tế. Ở ngôi trường này, chỗ ngồi thân thuộc nhất với Trang chính là thư viện. “Suốt thời gian đó, tôi đọc mọi loại sách liên quan đến toán, kể cả toán cao cấp hay tự viết những thuật toán cho riêng mình”.
Niềm yêu thích môn Toán cũng giúp Trang đạt điểm số khá cao trong bài thi SAT và giành được một số giải trong các cuộc thi toán. Điều này giúp cô nghĩ nhiều hơn tới những cơ hội mới và môi trường học tập trong tương lai, để cuối cùng đặt bút lựa chọn ĐH Harvard.
“Trong bài luận gửi ĐH Harvard khi ấy, tôi nói về niềm đam mê của mình với toán, ước mong sẽ được dùng toán học để dự báo lũ và biến đổi khí hậu, giống như công việc của mẹ. Tôi cũng viết về tính cách của mình, không phải là một cô gái chỉ biết học mà còn rất đam mê thời trang và thích khiêu vũ.
Tôi đã đính kèm video thể hiện một bài khiêu vũ mà mình yêu thích. Có lẽ, ĐH Harvard mong muốn tìm kiếm những ứng viên không chỉ biết học, vì thế tôi đã giành được học bổng toàn phần khi 16 tuổi”.
Tuy nhiên, sau khi đỗ vào ĐH Harvard, Quỳnh Trang lại chuyển hướng học song song 2 ngành Thần kinh sinh học và Tâm lý học.
Thời đại học của Trang, như cách cô nói, không phải chỉ “đắm chìm” trong sách vở. Cô dành nhiều thời gian cho các hoạt động xã hội và luyện tập khiêu vũ.
“Tôi thường cố gắng làm đến cùng những thứ bản thân thấy muốn làm”. Có thời điểm, để chi trả cho 1,5 tiếng học với thầy giáo dạy nhảy ở New York, nữ sinh người Việt đã phải làm thêm ở thư viện 20 tiếng/tuần, thậm chí đạp xe từ ĐH Harvard tới Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) để làm trợ giảng.
Mỗi lần tới New York học khiêu vũ, cô cũng phải ngồi xe hơn 8 giờ đồng hồ, đi từ 7 giờ sáng và lúc trở về đã 11 giờ đêm. “Tôi học bài ngay trên xe. Không có trở ngại gì lớn lắm nếu bạn có đam mê”.
Quỳnh Trang và chồng khiêu vũ trong lễ cưới. Video: NVCC
“Ngoài việc học, chúng ta cần được làm những thứ mình thích để có cuộc sống cân bằng. Tôi rất thích khiêu vũ vì khi đó tôi như trở thành một con người hoàn toàn khác. Tôi đã từng tham gia thi đấu ở một số nơi tại Mỹ chỉ để được đứng trên cùng một sân khấu với những người mà mình ngưỡng mộ.
Tất nhiên, tôi vẫn phải duy trì tốt việc học. Nhưng ở ĐH Harvard, sinh viên không nhất định phải chúi đầu vào sách vở đêm ngày. Harvard cũng không cần những người mọt sách. Kiên trì, hành động, đổi mới, độc lập, kỹ năng giao tiếp và khả năng lãnh đạo,… đó mới là điều ngôi trường này mong muốn ở một sinh viên”.
Hướng về Việt Nam
Sau khi tốt nghiệp ĐH Harvard, Quỳnh Trang tiếp tục giành học bổng tiến sĩ ngành Khoa học Thần kinh Giáo dục tại ĐH Stanford trong vòng 6 năm.
“Khi còn học ở Harvard, tôi cũng đã có thời gian nghiên cứu về những hoạt động liên kết trong những phần khác nhau của não; so sánh sự thay đổi, phát triển giữa người bình thường và người tự kỷ qua những độ tuổi khác nhau.
Nghiên cứu ấy giúp tôi nhận ra, những đứa trẻ tự kỷ thường rất thông minh, thậm chí ở một số em, chỉ số thông minh có thể lên đến 99,9%. Tôi luôn trăn trở muốn góp phần vào việc nâng cao nhận thức xã hội rằng các em không phải bị bệnh, mà là những cá thể rất đặc biệt”.
Vì thế, đến khi làm nghiên cứu sinh tại ĐH Stanford, Quỳnh Trang tiếp tục quan tâm đến “những đứa trẻ đặc biệt”. Nghiên cứu của cô tập trung vào chứng khó đọc ở trẻ – “Dyslexia”.
“Những đứa trẻ mắc chứng khó đọc cũng rất thông minh, giỏi về tư duy sáng tạo và hoạt động sáng tạo. Các em có thể dễ dàng nhìn ra một vấn đề và có thể đi thẳng, đi sâu vào vấn đề ấy mà những người khác không thể làm được. Có một sự thật, 33% các CEO ở Mỹ đều bị chứng khó đọc”.
Vì thế, cô dành nhiều thời gian hơn để tới những ngôi trường ở Mỹ – nơi được thiết kế riêng cho “những đứa trẻ đặc biệt” và nhận ra, không phải nơi nào, những đứa trẻ tự kỷ hay mắc chứng khó đọc cũng được học tập trong môi trường tốt để phát triển.
“Nếu không đọc được suy nghĩ của trẻ, người lớn sẽ dễ dàng nói ra những câu rất tiêu cực và vô tình tạo ra tâm lý phản kháng từ đứa trẻ. Nhưng nếu được sống ở một môi trường mà đứa trẻ được hỗ trợ để tìm và phát huy thế mạnh, chắc chắn những đứa trẻ ấy sẽ thành công”.
Quỳnh Trang và mẹ trong lễ tốt nghiệp ĐH Harvard. Ảnh: NVCC
Những trăn trở này cũng là lý do Trang muốn phát triển hơn công việc của mình ở Việt Nam sau khi hoàn thành chương trình học.
Trong thời điểm hai năm “tạm nghỉ” trước khi tiếp tục theo học bậc tiến sĩ, Trang dành thời gian hỗ trợ một số học sinh phổ thông ở Việt Nam trong việc học các môn Toán, Lý, Hóa, Sinh.
Đến khi quay trở lại Mỹ vào năm 2012, cô gái sinh năm 1989 đã quyết định lập nên Otus Consulting – nơi có thể hỗ trợ học sinh Việt Nam tìm cơ hội học bổng vào những ngôi trường top đầu của Mỹ.
“Tôi đã liên kết với các bạn sinh viên Việt Nam ở Mỹ để tạo thành một nhóm giúp đỡ các em học sinh giỏi, có năng lực, xứng đáng có được môi trường học tập tốt hơn. Nhờ đó, rất nhiều em đã đỗ vào những ngôi trường top đầu nước Mỹ như Harvard, Yale, Stanford, Pennsylvania, Cornell,…”.
Chỉ còn 2 tháng nữa, Quỳnh Trang sẽ tốt nghiệp tiến sĩ. Mặc dù nhận được nhiều lời mời hấp dẫn nếu ở lại Mỹ, nhưng cô gái Việt dự định sẽ phát triển công việc của mình ở Việt Nam để “hỗ trợ những người Việt trẻ”.
Điều này cũng giống như những gì cô viết trong bài luận gửi ĐH Harvard vào 12 năm trước: “Nếu ai cũng muốn trở thành lãnh đạo thì lấy đâu ra người làm chuyên môn. Nhưng môi trường Harvard đã cho tôi có một sự tự tin rằng, nếu muốn làm gì sẽ làm bằng được. Tôi hoàn toàn có thể trở thành một lãnh đạo nếu như công việc ấy cần”.
'Bí kíp' của 9X liên tiếp giành học bổng toàn phần
Mới học thạc sĩ được vài tháng, Nguyễn Thanh Lương đã tiếp tục nhận được học bổng toàn phần vào chương trình tiến sĩ của ĐH Uppsala (Thụy Điển).
Tháng 9/2020, Nguyễn Thanh Lương (sinh năm 1995) sang Bỉ theo học bổng toàn phần Ares của Chính phủ Bỉ. Lương học tại ĐH Liège, ngành Quản lý nguy cơ sức khỏe (Health Risk Management).
Và từ tháng 10/2021, Lương sẽ bắt đầu làm nghiên cứu sinh với học bổng toàn phần tại ĐH Uppsala, trường ĐH nổi tiếng lâu đời tại Thụy Điển. Đây cũng là Trung tâm Cảnh giác dược (theo dõi tác dụng bất thường của thuốc) lớn nhất thế giới.
Nguyễn Thanh Lương vừa giành học bổng tiến sĩ toàn phần tại ĐH Upsala (Thụy Điển). Ảnh: NVCC
Chuyên tâm với ngành học
Trước đó, từ năm 2013-2017, Lương theo học ngành Y tế công cộng ở Trường ĐH Y Hà Nội sau khi thiếu 1 điểm để trúng tuyển vào ngành Bác sĩ đa khoa theo NV1.
"Năm đó, mình cũng chỉ thiếu 1 điểm là đỗ ĐH Dược Hà Nội, nên lúc đầu khá thất vọng. Tuy nhiên, sau này trong quá trình học, mình phát hiện ra khá phù hợp với ngành y tế công cộng".
Ra trường, Lương đi làm ở Trung tâm Nghiên cứu y tế công cộng và hệ sinh thái (CENPHER), cậu được biết đến ý tưởng về One Health - Một sức khỏe.
Đây là giải pháp phối hợp hành động giữa các ngành như y tế, thú y và môi trường, trong đó kháng kháng sinh là một vấn đề trọng tâm mà cách tiếp cận One Health có thể giúp để giải quyết được.
Giải thích kỹ hơn về One Health, Lương cho biết đơn giản là trước đây thì các nghiên cứu thường mang tính đơn ngành, ví dụ nghiên cứu sức khỏe trên người thường riêng rẽ với trên động vật hoặc các vấn đề môi trường, ít khi kết nối với các nghiên cứu về bệnh tật.
"Nhưng thực tế là con người, động vật và hệ sinh thái có mối quan hệ không thể tách rời. Có các mầm bệnh gây bệnh cả ở động vật và người như bệnh dại, cúm H5N1. Hoặc vấn đề kháng kháng sinh cũng là một trọng tâm nghiên cứu của One Health. Muốn giải quyết gốc rễ vấn đề thì cần phải có sự phối hợp giữa nhân y và thú y" - Lương cho biết.
Kháng kháng sinh là vấn đề sức khỏe toàn cầu, hiện đang là một trong những chủ đền được quan tâm trong y tế công cộng, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Tổ chức Y tế thế giới chính thức đưa nó vào kế hoạch hành động toàn cầu từ năm 2015.
"Việt Nam là một điểm nóng về kháng kháng sinh trên thế giới, nhưng theo mình biết, các nỗ lực và giải pháp vẫn đang dừng nhiều ở mức khuyến cáo".
Với suy nghĩ đó, Lương quyết định theo học về Quản lý nguy cơ sức khỏe. Theo lý giải của Lương, thực chất đó là áp dụng One Health vào giải quyết các vấn đề sức khỏe y tế công cộng.
"Bọn mình không tập trung vào phát triển các loại kháng sinh mới, đó là công việc của các dược sĩ. Thay vào đó, bọn mình nghiên cứu các chính sách, luật, hành vi con người như là bác sỹ, bệnh nhân, người nông dân... để tìm các giải pháp giảm việc sử dụng kháng sinh bừa bãi, từ đó có thể kiểm soát được tốc độ kháng kháng sinh" - Lương nói.
Lương dự kiến sẽ so sánh các chính sách và các dự án can thiệp giảm kháng kháng sinh trên thế giới giữa 3 nhóm nước chậm phát triển, đang phát triển và phát triển để có các khuyến nghị cho chính sách của chính phủ.
Nguyễn Thanh Lương trong một hoạt động khi còn ở Việt Nam. Ảnh: NVCC
Kinh nghiệm để liên tục có học bổng
Xác định "kiếm" bằng được học bổng toàn phần do điều kiện kinh tế gia đình không dư dả, Lương đã lên kế hoạch từ năm thứ 2 đại học.
Kinh nghiệm của Lương là không nên dàn trải mà chỉ tập trung nghiên cứu một số học bổng mà mình thích. Bên cạnh đó, nên kết nối với các cựu sinh viên của chương trình để học hỏi kinh nghiệm (dùng LinkedIn là hiệu quả nhất).
Việc chuẩn bị nên được thực hiện sớm, trung bình trước ít nhất khoảng một năm.
"Những tiêu chí cứng như GPA, điểm IELTS, GRA nên thi đạt đủ điều kiện, vì nếu hồ sơ rất tốt mà chứng chỉ tiếng Anh không đạt yêu cầu thì cũng bị loại từ vòng gửi xe".
Ngoài ra, ngay từ khi vào đại học cần xác định rõ sẽ đi theo hướng nào để tập trung xây dựng hồ sơ thật mạnh theo hướng đó.
Tại thời điểm nộp hồ sơ thạc sĩ, Lương đã có một số báo báo khoa học, giải thưởng nghiên cứu. Cậu cũng đã đi Đức, Úc, Thái Lan tham gia các đào tạo ngắn hạn, trao đổi. Điểm mạnh, như Lương tự đánh giá, là kinh nghiệm nghiên cứu và kinh nghiệm làm việc quốc tế.
Nguyễn Thanh Lương cùng bạn học tại Bỉ. Ảnh: NVCC
Vì chương trình thạc sĩ chỉ kéo dài 1 năm, do đó ngay khi đặt chân sang Bỉ, ngoài việc học, Lương cũng bắt đầu tìm hiểu về học bổng tiến sĩ.
Lương thực sự bắt tay vào làm hồ sơ xin học bổng tiến sĩ trong thời gian chỉ khoảng 3 tuần. Lần này, ngoài kinh nghiệm nghiên cứu, theo Lương, điểm mạnh trong hồ sơ của mình là có thư giới thiệu từ thầy giáo, sếp cũ - đều là những người có thành tựu trong lĩnh vực này. Ngoài ra, Lương cũng nhờ các anh, chị đi trước tập dượt bằng cách phỏng vấn thử.
Vào cuộc phỏng vấn thật, đa số các câu hỏi đều là những tình huống Lương đã chuẩn bị trước hoặc có hình dung đến. Tuy nhiên, cũng có một câu hỏi mà cậu chưa từng nghĩ tới, đó là so sánh về môi trường học tập và làm việc giữa Việt Nam và Châu Âu.
"Mặc dù không chuẩn bị trước câu này nhưng mình đoán được dụng ý của người hỏi, đây cũng là một tips cho các bạn nộp hồ sơ ở Thụy Điển. Đó là người Thụy Điển rất xem trọng việc mình có phù hợp về cách làm việc, cách sống của họ không. Nếu giáo sư thấy cách làm việc không hợp thì ông ý cũng không chọn bạn".
Lương cho biết trong câu trả lời, cậu có lấy dẫn chứng cụ thể là ở Việt Nam đã từng làm việc với nhiều giáo sư đầu ngành và có nhiều hợp tác quốc tế. Phong cách làm việc ở Việt Nam có phần khác biệt so với Châu Âu.
"Tuy nhiên, mỗi quốc gia, mỗi nền khoa học ở mỗi giai đoạn cần tìm cho mình gia tốc, một kiểu phát triển phù hợp. Mình thì thấy mình là người có khả năng thích nghi, nên ở môi trường nào cũng sẽ nhanh chóng hòa nhập được" - với cách nghĩ đó, câu trả lời của Lương đã ghi điểm.
Tháng 10 tới đây, sau khi hoàn thành chương trình thạc sĩ, Lương sẽ sang ngay Thụy Điển để bắt đầu hành trình làm nghiên cứu sinh.
10 trường đại học ở Mỹ tuyển sinh khắt khe nhất Những trường danh tiếng như ĐH Harvard, Viện Công nghệ California, ĐH Stanford tuyển sinh rất khắt khe, tỷ lệ thí sinh trúng tuyển ở mức thấp. Đứng đầu danh sách đại học tuyển sinh khắt khe nhất của Niche là Viện Công nghệ California (Caltech) . Đây là trường tư thục ở Pasadena, California. Caltech cũng là một trong những trường tốt...