Cách ứng phó với tiêu chảy liên quan đến HIV
Tiêu chảy là một trong những triệu chứng rất thường gặp ở người nhiễm HIV. Nếu không được điều trị, tiêu chảy có thể gây mất nước, chất dinh dưỡng và sụt cân không chủ ý…
làm nặng thêm tình trạng nhiễm HIV.
Tiêu chảy là tình trạng xảy ra phổ biến ở người nhiễm HIV, đặc biệt là những người có số lượng tế bào CD4 thấp. Đây cũng có thể là tác dụng phụ của thuốc trị HIV cũng như một số loại thuốc khác, chẳng hạn như thuốc kháng sinh.
Nếu bạn có hệ miễn dịch yếu, có nhiều khả năng mắc các bệnh nhiễm trùng này hơn và có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Bản thân HIV cũng có thể gây tiêu chảy do ảnh hưởng của virus tới đường ruột.
Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc phân nước, hoặc/và đi ngoài ba lần trở lên mỗi ngày. Tiêu chảy thường đi kèm với đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, sốt và chán ăn. Nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài hơn một vài ngày, có máu, hoặc nếu bị sốt cao hoặc đau dạ dày… cần đi khám để tìm nguyên nhân gây tiêu chảy.
1. Tiêu chảy là tác dụng phụ liên quan đến thuốc trị HIV
Tiêu chảy có thể là tác dụng phụ của hầu hết các loại thuốc trị HIV. Trong hầu hết các trường hợp, tiêu chảy sẽ hết sau vài ngày hoặc vài tuần hoặc vài tháng đầu điều trị. Tuy nhiên, đối với một số người, tiêu chảy vẫn tiếp tục cho đến khi thay đổi phương pháp điều trị HIV.
Bổ sung đủ nước và chất điện giải khi bị tiêu chảy là rất quan trọng để tránh mất nước cho cơ thể.
Thay đổi chế độ ăn uống có ít tác dụng đối với tình trạng tiêu chảy do thuốc. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau để kiểm soát tình trạng tiêu chảy do thuốc gây ra.
Một số thuốc có thể sử dụng như imodium (loperamide), racecadotril (hidrasec)… có thể mua không cần đơn. Lưu ý, không dùng những loại thuốc này nếu phân có máu, nhầy hoặc nếu bạn bị sốt cao. Trong trường hợp này cần đi khám để được dùng thuốc thích hợp.
Điều quan trọng là bạn phải tiếp tục ăn và uống ngay cả khi bạn bị tiêu chảy do thuốc chống HIV gây ra. Không được ngừng dùng thuốc vì tác dụng phụ này nếu chưa có ý kiến của bác sĩ.
2. Tiêu chảy do tình trạng sức khỏe khác
Các vấn đề về tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích, ngộ độc thực phẩm, dị ứng, không dung nạp thực phẩm, nhiễm ký sinh trùng, virus… đều có thể gây tiêu chảy ở người nhiễm HIV.
Những nguyên nhân khác gây tiêu chảy ngắn hạn có thể bao gồm các yếu tố về lối sống, chẳng hạn như uống nhiều rượu và cảm thấy lo lắng. Nếu tình trạng tiêu chảy không thuyên giảm sau vài ngày, cần đi khám để tìm ra nguyên nhân, điều trị đúng cách.
3. Cách xử lý tiêu chảy
Video đang HOT
- Bù nước điện giải: Tiêu chảy có thể khiến cơ thể mất muối và nước. Do đó, điều quan trọng là phải bổ sung đầy đủ chất lỏng để tránh bị mất nước. Tốt nhất là uống chất lỏng có hỗn hợp nước, muối và đường.
Tốt nhất là mua và uống dung dịch bù nước và điện giải oserol (tại các hiệu thuốc), pha đúng tỷ lệ theo hướng dẫn của nhà sản xuất và sử dụng.
Để kiểm tra xem biết mình đã uống đủ nước hay chưa bằng cách nhìn vào màu nước tiểu. Nước tiểu phải có màu vàng nhạt. Đi tiểu rất ít hoặc nước tiểu rất sẫm màu có thể là triệu chứng mất nước. Ngoài ra, mất nước có thể khiến bạn có thể bị đau đầu, cảm thấy chóng mặt.
- Ăn thức ăn rắn ngay khi bạn cảm thấy đủ khỏe: Tốt nhất là ăn những bữa ăn nhỏ, nhẹ. Các loại thực phẩm như chuối, khoai tây, thịt gà và cá sẽ giúp bổ sung kali, một khoáng chất quan trọng cho các chức năng của cơ thể có thể bị mất khi tiêu chảy. Nồng độ kali thường giảm nếu bị tiêu chảy nặng.
- Cố gắng tránh cà phê, thức ăn cay vì chúng có thể làm tiêu chảy nặng hơn hoặc có thể gây buồn nôn (cảm thấy khó chịu), thường kết hợp với tiêu chảy. Tránh các loại thực phẩm có nhiều chất béo hoặc sữa có thể giúp giảm các triệu chứng tiêu chảy.
- Tăng hoặc giảm hàm lượng chất xơ và loại chất xơ trong chế độ ăn uống có thể giúp ích nếu bạn bị hội chứng ruột kích thích (IBS) gây tiêu chảy.
Tốt nhất nên trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để giúp người nhiễm HIV biết cách thay đổi chế độ ăn uống phù hợp, tránh giảm cân và cách bổ sung dinh dưỡng đầy đủ khi bị tiêu chảy. Nếu tiêu chảy không giảm trong một vài ngày, cần đi khám để được dùng thuốc thích hợp. Chỉ nên dùng thuốc trị tiêu chảy khi có tư vấn của bác sĩ.
Bệnh đường tiêu hóa dễ phát sinh mùa mưa lũ
Sau mưa lũ, bệnh về đường tiêu hóa thường tăng lên đáng kể, trong đó phải kể đến các bệnh hay gặp như: tiêu chảy, thương hàn, lỵ...
Vậy cách nhận biết căn bệnh này thế nào, phòng ra sao?
3 bệnh đường tiêu hóa dễ phát sinh mùa mưa lũ
Bệnh tiêu chảy
Tiêu chảy là tình trạng bệnh lý khi có số lần đi tiêu trên 3 lần, phân lỏng toàn nước, có màu vàng, nâu hoặc trắng đục. Bệnh tiêu chảy cấp là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, bệnh có thể lây lan nhanh và gây thành dịch lớn, bệnh lây theo đường tiêu hóa qua thức ăn, nước uống bị nhiễm khuẩn.
Nguyên nhân chính dẫn tới tiêu chảy cấp trong mùa mưa lũ là do: Vệ sinh kém, thực phẩm bị ô nhiễm, hoặc tại những nơi xảy ra mưa lũ nguồn nước dễ bị nhiễm vi khuẩn tả, vi khuẩn Salmonella, Shigella, lỵ Amip, vi khuẩn E.coli và các vi khuẩn đường ruột khác.
Bệnh tiêu chảy cấp có triệu chứng điển hình như đầy bụng, sôi bụng; tiêu chảy liên tục, nhiều lần, lúc đầu phân lỏng, sau toàn nước (trong trường hợp bị bệnh tả phân toàn nước đục như nước vo gạo); nôn, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau chỉ nôn ra toàn nước trong hoặc màu vàng nhạt; người mệt lả, có thể bị chuột rút.
Biểu hiện tình trạng mất nước từ nhẹ đến nặng như:
Với bệnh nhẹ, người bệnh khát nước, môi khô, da khô, nhăn nheo.
Nếu nặng hơn, biểu hiện mặt hốc hác, mắt trũng, mạch nhanh, huyết áp hạ, tiểu tiện ít hoặc không có nước tiểu, chân tay lạnh... nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Bệnh tiêu chảy cấp là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm.
Khi gia đình có người bị tiêu chảy cấp cần theo dõi, chăm sóc tốt cho người bệnh, phát hiện sớm các dấu hiệu mất nước nặng, nhanh chóng chuyển người bệnh đến các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Thương hàn
Bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonella gây nên. Có hai đường chính lây nhiễm bệnh gồm: ăn thực phẩm, uống nước bị ô nhiễm, không được nấu sôi, nấu chín; tiếp xúc bệnh nhân, người mang trùng qua chất thải, tay chân, đồ dùng.
Bệnh lây truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp, hay tiếp xúc với chất thải, đồ dùng bị nhiễm khuẩn từ người bệnh. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi nào đang sinh sống và làm việc tại những nơi có điều kiện sống bất lợi như nguồn nước bị ô nhiễm, chất thải không được xử lý.
Thời gian ủ bệnh trung bình từ 8 - 14 ngày, phụ thuộc vào số lượng vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người bệnh. Sau đó bệnh khởi phát rất đột ngột. Trong trường hợp nhẹ, bệnh thương hàn thường không có triệu chứng. Trong trường hợp nặng, bệnh gây sốt cao kéo dài, mệt mỏi, chán ăn, đau đầu, nôn khan, táo bón hoặc tiêu chảy,... Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tử vong, loét thanh mạc và thủng ruột dẫn đến chảy máu.
Vì vậy, khi có biểu hiện nghi ngờ cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị.
Bệnh lỵ
Bệnh lỵ thường có diễn biến lành tính, nhưng nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những biến chứng phức tạp, thậm chí là tử vong.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh lỵ trong đó có 3 yếu tố chính:
Ô nhiễm nguồn nước: thời tiết bất thường vào mùa hè, nắng nóng gay gắt, cùng với mưa bão lớn khiến môi trường bị ô nhiễm nặng nề. Các loại sinh vật từ đất, bụi, rác thải hòa vào dòng nước, tràn ra nhiều nơi. Nước bẩn mang theo hàng tỷ trực khuẩn Shigella "trộn" vào các bể nước ăn, bể tắm, nhà cửa, khu vực công cộng... gây bệnh cho con người.
Tiếp xúc trực tiếp với trực khuẩn Shigella: nếu không sát khuẩn tay với xà phòng sau khi thay tã lót cho em bé bị nhiễm khuẩn Shigella, người chăm sóc bé có thể bị nhiễm bệnh lỵ trực khuẩn.
Ăn thực phẩm bị nhiễm khuẩn: bệnh có thể lấy truyền thông qua thực phẩm bị nhiễm khuẩn, qua chế biến thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc do khu chế biến thực phẩm ở gần nơi chứa nước thải bị ô nhiễm...
Bệnh thường dễ lây lan nhất ở những khu vực đông người như các trường mầm non, trường tiểu học và các nơi giữ trẻ tư nhân không đảm bảo vệ sinh. Ngoài ra, nếu trong gia đình có trẻ bị lỵ những người thân đều có nguy cơ mắc bệnh cao.
Bệnh lỵ có diễn biến bệnh nhanh và xuất hiện triệu chứng từ 1 đến 3 ngày sau khi trực khuẩn lỵ xâm nhập cơ thể. Ở một số trường hợp, các triệu chứng có thể xuất hiện lâu hơn, thậm chí không có dấu hiệu của bệnh lý.
Thông thường, người bệnh lỵ có những dấu hiệu rất dễ nhận biết như:
Sốt với nhiệt độ dao động từ 37,5 đến 39 độ C;
Đau co thắt theo từng cơn ở vùng bụng;
Tiêu chảy nhiều nước;
Buồn nôn hoặc nôn mửa;
Đau cơ, mỏi cơ;
Có máu hoặc chất nhầy trong phân.
Một số trường hợp không có triệu chứng sau khi trực khuẩn lỵ xâm nhập cơ thể, nhưng phân của họ vẫn có thể là nguồn lây cho đến vài tuần sau.
Phòng bệnh tiêu hóa mùa mưa lũ
Thường xuyên vệ sinh nhà bếp và vật dụng làm bếp để phòng bệnh.
Để phòng bệnh liên quan đến đường tiêu hóa hiệu quả, người dân cần thực hiện ăn chín, uống sôi, không ăn đồ sống, không dùng tay bốc thức ăn. Việc rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, trước khi chế biến thực phẩm hoặc sau khi đi vệ sinh là rất cần thiết.
Lựa chọn, chế biến và bảo quản thực phẩm để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là rất quan trọng. Trong quá trình chế biến thực phẩm cần phải có đồ chuyên dụng, có dao thớt riêng cho thức ăn sống và thức ăn chín để tránh nhiễm chéo vi khuẩn từ thực phẩm sống sang thực phẩm đã được chế biến.
Thường xuyên vệ sinh nhà bếp và vật dụng làm bếp, sử dụng nguồn nước sạch để chế biến thực phẩm và nấu ăn.
Thực phẩm đã được chế biến nên ăn ngay, nếu phải để lâu cần bảo quản lạnh để hạn chế sự phát triển nhân lên của vi khuẩn; thức ăn phải đậy kín tránh để côn trùng và động vật gặm nhấm xâm hại.
Trong vùng mưa lũ, thực hiện nguyên tắc nước rút đến đâu làm vệ sinh đến đấy, thu gom, xử lý và chôn xác súc vật theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Khi có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế gần nhất.
Chế độ ăn khi bị tiêu chảy do ký sinh trùng Cryptosporidium Bệnh tiêu chảy do ký sinh trùng Cryptosporidium có liên quan đến ăn uống có thể gây mất nước và suy nhược cơ thể. Vì vậy, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và phục hồi sức khỏe. 1. Tầm quan trọng của chế độ ăn đối với người bệnh tiêu chảy do ký...