Các bệnh về mắt thường gặp vào mùa hè

Theo dõi VGT trên

Thời tiết thay đổi liên tục kèm theo đó là nắng nóng kéo dài dễ khiến bạn mắc các bệnh lý về mắt. Vậy bạn đã biết 5 bệnh về mắt mùa hè thường gặp này chưa?

Các bệnh về mắt thường gặp vào mùa hè - Hình 1

Thời tiết mùa hè khi nắng nóng kéo dài sẽ gây ra nhiều bệnh về mắt như tình trạng đau mắt đỏ, viêm kết mạc hay bị khô mắt. Thời tiết nóng bức mùa hè cũng là nguyên nhân gây ra rất nhiều các bệnh về mắt ảnh hưởng tới sức khỏe con người.

Đặc biệt, khi mắc các bệnh về mắt mùa hè, mọi người thường tự ý điều trị bệnh tại nhà khiến quá trình điều trị bệnh lâu dẫn đến bệnh nặng và thời gian điều trị kéo dài hơn.

1. Dị ứng mắt là bệnh về mắt mùa hè thường gặp

Thực tế, sự gia tăng nhiệt độ cũng như các tác nhân gây tình trạng dị ứng trong không khí như bụi bẩn và phấn hoa cũng có thể khiến cho mắt bạn dễ bị tổn thương hơn. Trong khi đó, một số triệu chứng thường gặp khi bị dị ứng mắt là tình trạng ngứa mắt, đỏ mắt và mắt có cảm giác bị nóng rát vô cùng khó chịu.

2. Lẹo mắt mùa hè

Tình trạng lẹo mắt thường xảy ra vào mùa hè. Nguyên nhân gây ra bệnh lẹo mắt vào mùa hè là do tụ cầu khuẩn hoặc vi khuẩn xâm nhập vào tuyến chân lông mi gây ra viêm nhiễm cấp tính. Lúc này, lẹo mới mọc và mi mắt của người bệnh sẽ bị hơi sưng, hơi đỏ và kèm theo đó là hiện tượng ngứa, đau.

Nhanh chóng sau đó, vị trí đau sẽ nổi lên một khối rắn và to như hạt gạo. Lẹo mắt thường mọc ở ngay bờ mi và dính chặt vào da mi sau khoảng 3 đến 4 ngày thì lẹo sẽ mưng mủ và vỡ ra.

Lẹo mắt có đặc điểm rất dễ tái phát, có thể bị ở cả 2 mi mắt và ngay khi bị sưng to cả mi mắt sẽ gây tình trạng ứ phù màng tiếp hợp.

Các bệnh về mắt thường gặp vào mùa hè - Hình 2

Lẹo mắt thường xảy ra vào mùa hè – Ảnh Internet

3. Hội chứng khô mắt

Hội chứng khô mắt được biết có thể xuất hiện ở tất cả các lứa tuổi và người mắc sẽ thường có cảm giác sau:

- Hội chứng khô mắt khiến người mắc bị cay mắt.

- Thậm chí có nhiều trường hợp xuất hiện dấu hiệu buốt như bị kim châm.

- Có cảm giác chói mắt.

Video đang HOT

- Xuất hiện vệt sáng qua mắt thất thường.

- Bị trào nước mắt.

- Bị đau.

- Xước giác mạc.

- Chảy nước mắt.

- Khô khốc mắt.

Bởi vì hội chứng khô mắt mùa hè gây ra cảm giác khó chịu trong mắt nên người khô mắt sẽ bị giảm tập trung công việc. Thường xuyên than phiền về bệnh tật cũng như năng suất lao động.

Khi không kịp thời điều trị và chăm sóc mắt đúng cách thì các triệu chứng trên sẽ xuất hiện thường xuyên hơn, nặng hơn và còn làm giảm thị lực cũng như gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và học tập, khả năng lao động của người bệnh.

Cảm giác khó chịu ở mắt sẽ kéo dài, bị chói, bị cộm và sợ ánh sáng cũng như không mở được mắt.

Muốn phòng tránh tình trạng khô mắt mùa hè hiệu quả, người dân cần tạo thói quen vệ sinh tay, vệ sinh mắt bằng nước sạch và ý thức rõ ràng trong việc làm sạch mắt là điều cần thiết, quan trọng nhất để phòng bệnh.

Nếu mắt bị bụi hoặc nước bẩn bắn vào có thể chớp mắt vào một cốc nước sạch. Khi gặp tình trạng này tuyệt đối không day mắt, dụi mắt vì sẽ khiến tình trạng nặng hơn. Ngoài ra, hằng ngày cần làm sạch mắt cách 6 đến 8 tiếng 1 lần và nhỏ nước muối sinh lý tối thiểu là 2 lần/ngày vào buổi sáng và tối để bảo vệ sức khỏe đôi mắt.

4. Viêm kết mạc

Viêm kết mạc mùa hè thường xảy ra do bơi sông ngòi, hồ ao hoặc bơi trong các bể bơi công cộng. Khi tiếp xúc với nước bẩn không chỉ gây ra đau mắt mà đây còn là nguyên nhân làm tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn như Chlamydia, một loại vi khuẩn bộ phận sinh dục.

Các biểu hiện dễ dàng phát hiện của bệnh viêm kết mạc là mắt đỏ, xuất hiện nhiều ghèn, khi thực hiện khám lâm sàng sẽ có nhú gai trên kết mạc sụn và thẩm lậu vùng rìa cũng như gặp tình trạng ánh củng mạc mờ đục.

Đặc biệt, mùa hè là thời điểm dễ bùng phát dịch đau mắt đỏ do virus gây ra, làm lây lan nhanh chóng và biểu hiện chung của tình tình trạng này là cơ thể bị sốt nhẹ, ho và đau họng cũng như đau họng, nổi hạch và đỏ mắt, ra ghèn, bị cộm rát, nhìn mờ.

Chuyên gia cảnh báo rằng, nếu bị đau mắt đỏ thì người bệnh không ngại tới bệnh viện. Sau đó, nhanh chóng sử dụng nước muối thường xuyên để làm sạch mắt và sử dụng thêm các loại kháng sinh phổ rộng.

Các bệnh về mắt thường gặp vào mùa hè - Hình 3

Mùa hè là thời điểm dễ bùng phát dịch đau mắt đỏ do virus gây ra, làm lây lan nhanh chóng – Ảnh Internet

Thời gian từ 3 đến 5 ngày sau đó nếu không khỏi, người bệnh nên đến các cơ sở y tế ban đầu nếu như bệnh ở cấp độ thấp. Nhưng khi mắt ở mức độ nặng hơn thì có thể dẫn đến biến chứng nên cần phải chuyển đến tuyến y tế cao hơn.

Lưu ý, thời điểm mùa hè dễ xuất hiện dịch đau mắt đỏ. Để phòng tránh dịch đau mắt đỏ, biện pháp tốt nhất là tránh xa khỏi nguồn lây bệnh. Ngoài ra, có thể thực hiện một số biện pháp phòng chống khác như:

- Đeo khẩu trang.

- Đeo kính.

- Không nói chuyện với người bệnh đau mắt đỏ ở khoảng cách gần dưới 1m để giảm bớt nguy cơ.

- Cần thực hiện nhỏ nước muối thường xuyên.

Nếu virus tình cờ bám vào mắt, sử dụng nước muối để rửa trôi đi là an toàn nhất. Trong môi trường có người bị đau mắt, việc dùng nước muối rửa trôi là an toàn nhất. Đối với những môi trường có người bị đau mắt đỏ, nên nhỏ nước muối khoảng 6 giờ/lần để loại bỏ virus gây bệnh.

5. Đục thủy tinh thể

Thời điểm mùa hè làm tăng nguy cơ mắc đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng hơn bởi vì tiếp xúc với bức xạ tia cực tím (UV).

Các tổn thương ở mắt có thể xảy ra là tức thời hoặc lâu dài sau khi hấp thụ tia cực tím trong ánh nắng mặt trời.

Kết mạc hay giác mạc đều cho biết, sự tiếp xúc của tia cực tím có cường độ quá mạnh còn có thể gây bỏng giác mạc với các triệu chứng như cộm, khó chịu, đỏ mắt, chói mắt và chảy nước mắt sẽ đỡ đi sau 48 giờ.

Khi nhìn lâu và trực tiếp vào tia cực tím còn có thể gây nên tình trạng bỏng võng mạc. Tình trạng này thường thấy sau khi xem nhật thực nếu người xem không sử dụng kính để bảo vệ mắt.

6. Dị vật bay vào mắt

Nắng nóng mùa hè là thời điểm côn trùng sinh sôi, phát triển. Các trường hợp đau mắt do viêm kết mạc, viêm giác mạc do côn trùng bay vào mắt cũng gia tăng.

Các tai nạn xảy ra do côn trùng tiết túc là loại có dịch tiết, chân có đốt và sắc. Nếu bị dị vật bay vào mắt, dụi mắt, ngạnh ở cạnh chân sắc nhọn của con vật sẽ gây chấn thương mắt và gây đau đớn. Các đốt chân gãy còn có thể xiên thủng mô mắt. Đặc biệt, nếu day và dụi mắt thì côn trùng còn tiết dịch tương tự như axit và khiến cho mắt có cảm giác bị bỏng, rát, phù nề mi và sưng tấy.

Trường hợp bị côn trùng hay bụi bẩn bắn vào mắt, cần chớp mắt vào cốc nước sạch. Tuyệt đối tránh day dụi vào mắt và hằng ngày cần vệ sinh mắt với biện pháp nhỏ nước muối sinh lý hoặc tối thiểu 1 ngày 2 lần vào buổi sáng. Đây cũng là cách giúp phòng khô mắt.

Mỗi người cần chủ động chuẩn bị một lọ thuốc nhỏ mắt riêng, kể cả nước muối sinh lý để tránh gây ra tình trạng lây nhiễm chéo, nhiễm khuẩn hay các bệnh về mắt mùa hè cho nhau.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn

Gỉ mắt, hay ghèn, là một hiện tượng hoàn toàn bình thường. Nhưng nếu bạn nhận thấy bất kì thay đổi nào về màu sắc, kết cấu hoặc lượng gỉ tiết ra, đó có thể là dấu hiệu của bệnh về mắt.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 1

Gỉ mắt cứng, giòn: Thức dậy với gỉ quanh mắt là chuyện hoàn toàn bình thường, nhưng nếu gỉ mắt của bạn cứng và giòn bất thường, khiến mắt khó chịu, có thể bạn đã bị viêm mí mắt hoặc dị ứng mắt.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 2

Gỉ mắt không trong suốt: Gỉ mắt không trong suốt mà có màu vàng, xanh hoặc trắng đục có thể là dấu hiệu của một dạng nhiễm khuẩn mắt, ví dụ như đau mắt đỏ. Trong trường hợp này, bạn có thể thấy mắt ngứa ngáy và có màu đỏ máu.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 3

Chảy nước mắt nhiều: Mắt ướt có thể là dấu hiệu của dị ứng hoặc đơn giản là do trời lạnh, nhưng nếu mắt chảy nước quá nhiều, có thể bạn bị khô mắt. Nghe có vẻ ngược đời, nhưng chứng khô mắt là khi mắt không đủ nước mắt để giữ ẩm, khiến cho mắt bị kích ứng; điều này kích thích các tuyến lệ tiết quá nhiều nước.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 4

Gỉ mắt đặc và dính: Tuyến lệ bị tắc có thể khiến mắt bị khô, dẫn đến tình trạng viêm túi lệ. Đây là một dạng nhiễm khuẩn tuyến lệ, khiến mắt tiết ra chất gỉ đặc và dính.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 5

Mắt tiết gỉ khi đeo kính áp tròng: Khi đeo kính áp tròng, nguy cơ nhiễm khuẩn mắt của bạn cao hơn đáng kể. Nếu bạn thấy mắt tiết gỉ ngay cả khi đang đeo kính áp tròng, hoặc đôi khi cảm thấy đau nhức mắt hoặc thị lực suy giảm, đó là dấu hiệu của nhiễm khuẩn mắt.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 6

Thị lực suy giảm do gỉ mắt: Nếu gỉ mắt của bạn nhiều và đặc đến mức thị lực bị suy giảm, hãy ngay lập tức đến bác sĩ để được thăm khám. Viêm loét giác mạc là một dạng nhiễm khuẩn giống như áp-xe ở giác mạc, gây tình trạng gỉ mắt đặc và nhiều.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 7

Mắt luôn tiết gỉ: Nếu mắt bạn liên tục tiết gỉ dù bạn đã lau rửa sạch sẽ, bạn nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chi tiết.

8 điều bạn có thể nhận biết qua gỉ mắt của bạn - Hình 8

Khó mở mắt: Nếu vào buổi sáng thức dậy, bạn cảm thấy khó khăn trong việc mở mắt, không phải do ngái ngủ mà do hai mí mắt như bị dính vào nhau, đó có thể là dấu hiệu của một dạng nhiễm khuẩn mắt ví dụ như đau mắt đỏ./.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

3 mối nguy tiềm ẩn khi ăn tôm
13:46:38 17/11/2024
Nữ sinh 19 tuổi tử vong sau khi ăn 2 miếng bánh
14:08:05 18/11/2024
Vấn nạn trẻ hóa bệnh đái tháo đường
13:50:17 17/11/2024
Chụp MRI, phát hiện điều không ngờ nhờ uống trà xanh
11:11:44 18/11/2024
9 loại đậu và cây họ đậu tốt cho sức khỏe
07:10:42 17/11/2024
Có 1 loại rau giàu canxi hơn sữa, giá rẻ không lo phun hóa chất
07:15:30 17/11/2024
Uống nước táo đỏ khô mỗi ngày có tốt?
11:05:16 18/11/2024
Những hệ lụy khôn lường sức khỏe khi ngồi quá lâu
11:07:15 18/11/2024

Tin đang nóng

Hot lại đám cưới xa hoa tại lâu đài Thành Thắng - Ninh Bình: Riêng tiền hoa tươi đã ngốn 15 tỷ
16:40:38 18/11/2024
Hồng Loan đột ngột chia sẻ chuyện tang sự của gia đình
19:21:08 18/11/2024
Sốc với thu nhập của Lý Tử Thất
16:22:30 18/11/2024
Bán 3 tài khoản ngân hàng được 9 triệu, cả gia đình bị phạt gấp 14 lần
19:31:52 18/11/2024
Bức ảnh ê chề nhất cuộc đời Phạm Băng Băng
16:00:45 18/11/2024
Huỳnh Hiểu Minh gặp khủng hoảng sự nghiệp nghiêm trọng
15:57:09 18/11/2024
Chuyện cô giáo ở TP.HCM trả lại phong bì 50 ngàn đồng: Muốn tỏ rõ thành ý với giáo viên, 3 câu sau còn hiệu quả hơn tặng quà
18:30:43 18/11/2024
Hoa hậu Thanh Thủy vừa đáp xuống sân bay đã dính cả rổ meme, thay đổi thái độ trong tích tắc vì 1 câu hỏi
16:18:44 18/11/2024

Tin mới nhất

Tránh uống rượu khi bạn đang uống các loại thuốc này

20:01:48 18/11/2024
Đây cũng là một loại thuốc cần tránh uống rượu bởi rượu có thể dẫn đến lượng đường trong máu thấp nguy hiểm. Ngoài ra, còn có nguy cơ mắc các triệu chứng như huyết áp thay đổi đột ngột, nhịp tim nhanh, đau đầu và buồn nôn.

Hà Nội: Số ca mắc sởi có xu hướng gia tăng, số ca sốt xuất huyết vẫn ở mức cao

19:23:08 18/11/2024
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hà Nội nhận định số mắc sởi đang có xu hướng gia tăng. Bệnh nhân ghi nhận rải rác trên địa bàn, chủ yếu ở người chưa tiêm chủng vaccine hoặc chưa được tiêm đầy đủ.

Những loại tỏi không nên mua

11:09:16 18/11/2024
Tỏi nảy mầm không độc hại nhưng không còn nhiều allicin hoạt chất chính mang lại các lợi ích sức khỏe như kháng khuẩn và tăng cường hệ miễn dịch. Do đó nếu thấy có mầm màu xanh lá cây nhô lên từ tép tỏi, bạn đừng nên mua.

Những triệu chứng khi trẻ sơ sinh bị viêm phổi

11:03:26 18/11/2024
Xuất hiện sau 3 ngày tuổi. Viêm phổi sơ sinh muộn thường là nhiễm trùng bệnh viện và xảy ra thường nhất ở những trẻ sơ sinh được thông khí, mặc dù nhiễm khuẩn từ đường máu cũng có thể xảy ra.

5 dấu hiệu cho thấy cơ thể cần bổ sung chất dinh dưỡng

07:14:17 17/11/2024
Đó có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng thiếu vitamin D3 hoặc canxi. Canxi giúp xây dựng và duy trì xương chắc khỏe, trong khi vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi từ các thực phẩm như sữa, cá mòi và rau lá xanh.

Ăn quá nhiều đồ ăn vặt kém dinh dưỡng, cậu bé 12 tuổi bị mất thị lực vĩnh viễn

15:38:55 16/11/2024
Tuy nhiên, thị lực của cậu bé bắt đầu suy giảm nhanh chóng trong vòng 6 tuần, cậu bé chỉ có thể di chuyển xung quanh nếu bố mẹ giúp cậu vượt qua chướng ngại vật. Sau đó, vào một đêm, cậu bé thức dậy và hét lên rằng mình không nhìn thấy ...

Ghi nhận thêm một ca tử vong do cúm A/H1 pdm ở tỉnh Bình Định

05:47:04 16/11/2024
Theo người nhà, lúc phát bệnh, ông T.V.T sốt cao, đau đầu, nhức mỏi toàn thân, ho nhiều, khò khè, người nhà tự mua thuốc điều trị (không rõ loại thuốc) nhưng không đỡ, sau đó mới đưa bệnh nhân nhập viện điều trị./.

Hội chứng mẫn cảm ở phụ nữ mang thai

05:45:07 16/11/2024
Khi mẹ bầu cảm thấy vui lúc chồng đi làm về, hoặc khi con nghe thấy tiếng của bố, chúng ta có để ý rằng con cũng sẽ phản ứng lại bằng những cử động trong tử cung.

Người đàn ông nhập viện sau bữa cơm với loài hoa kịch độc

05:39:56 16/11/2024
Loại cây này thường được trồng làm cảnh. Tuy nhiên, tất cả bộ phận của loài hoa này đều chứa độc tố, có thể gây ngộ độc cho người tiếp xúc.

Dấu hiệu chứng tỏ bạn nhiễm giun đường ruột

05:35:02 16/11/2024
Bạn có thể gặp các triệu chứng tiêu hóa như khó chịu ở dạ dày và tiêu chảy nếu bạn bị ký sinh trùng đường ruột. Hầu hết trường hợp nhiễm giun đường ruột chỉ lây nhiễm nhẹ và dễ dàng chữa khỏi bằng thuốc.

Số ca chết não hiến mô, tạng đạt mức kỷ lục

05:30:44 16/11/2024
Đến nay, đã có 4 ca chết não là người Quảng Ninh hiến tạng. Một người chết não hiến tạng, có thể lấy được 20 mô, tạng cứu nhiều người bệnh hiểm nghèo.

Đau lưng kéo dài cảnh giác với viêm cột sống dính khớp

05:25:24 16/11/2024
Bên cạnh điều trị thuốc, các biện pháp điều trị không dùng thuốc góp phần quan trọng và không thể thiếu trong bệnh lý viêm cột sống dính khớp.

Có thể bạn quan tâm

Phát hiện thú vị từ xác ướp mèo răng kiếm Kỷ băng hà

Lạ vui

21:33:59 18/11/2024
Xác ướp đóng băng của một con mèo răng kiếm 35.000 năm tuổi đã được nghiên cứu lần đầu tiên trong lịch sử, theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Reports hôm 14.11.

Lập nhóm kinh doanh giả trên sàn thương mại điện tử để mua bán thuốc lá lậu xuyên quốc gia

Pháp luật

21:30:12 18/11/2024
Để tránh sự phát hiện, các đối tượng tạo tài khoản, cửa hàng kinh doanh giả ngụy trang trên trang thương mại điện tử Lazada hoặc trên sàn giao dịch điện tử Bambooship để tạo các đơn vận chuyển với nội dung giả là sản phẩm linh kiện điện...

Xôn xao gương mặt hốc hác của "người hùng" U23 Việt Nam, nhan sắc xuống cấp rõ rệt

Sao thể thao

21:12:13 18/11/2024
Mùa giải V.League 2024/2025 đang diễn ra sôi nổi, tại vòng 8 V.League CLB TP.HCM tiếp đón CLB CAHN. Trong trận đấu này sự xuất hiện của hậu vệ Vũ Văn Thanh đã khiến dân tình phải xôn xao

Thảo Trang đón sinh nhật đáng nhớ cùng dàn "Chị đẹp"

Sao việt

21:08:26 18/11/2024
Tối cuối tuần nhưng mọi người đều có mặt đông đủ, riêng các Chị đẹp Mỹ Linh, Thu Phương, Phương Thanh, DJ Mie bận lịch diễn nhưng vẫn gửi hoa và quà để chúc mừng sinh nhật của Thảo Trang.

Ông Kim Jong Un chỉ trích phương Tây về vấn đề Ukraine

Thế giới

21:08:06 18/11/2024
Do đó, ngày càng có nhiều quốc gia tham gia, tình hình bất ổn gia tăng có thể dẫn đến Thế chiến III và tình hình toàn cầu đang tiến gần đến ngưỡng nguy hiểm , ông nói thêm.

Lọ Lem - con gái Quyền Linh: Tuổi 18 lột xác gợi cảm, không ngại mặc hở

Phong cách sao

20:55:05 18/11/2024
Bên cạnh những lời khen ngợi về nhan sắc và vóc dáng, Lọ Lem cũng nhận được nhiều đánh giá tích cực về phong cách ăn mặc.

Tự nguyện donate hơn 2 tỷ cho nữ streamer để xin gặp gỡ, sau khi thấy "người trong mộng", người đàn ông quyết định gọi cảnh sát

Netizen

20:54:10 18/11/2024
Người đàn ông tên Dương, sống ở Giang Tô (Trung Quốc) thường xuyên xem livestream khi rảnh rỗi. Với anh, đây là hoạt động giải trí sau những giờ làm việc căng thẳng.

Diddy bị tố vi phạm quy định trong trại giam, tìm cách thao túng nhân chứng

Sao âu mỹ

20:11:12 18/11/2024
Truyền thông Mỹ đưa tin, ông trùm nhạc rap Diddy vướng cáo buộc vi phạm nhiều quy định trong trại giam, lên kế hoạch tác động tâm lý các nạn nhân với mong muốn thay đổi kết quả vụ án.

Michael Learns To Rock ôn kỷ niệm thanh xuân cùng 5.000 fan ở TPHCM

Nhạc quốc tế

19:44:41 18/11/2024
Tối 17/11, nhóm nhạc Michael Learns To Rock (MLTR) tổ chức đêm nhạc tại Nhà thi đấu Phú Thọ (quận 11, TPHCM), thu hút 5.000 người tham dự.

Phim thất bại nhất hiện tại với rating 0%, nam chính ngốc nghếch đến mức khán giả đòi bỏ xem

Phim châu á

19:41:09 18/11/2024
Tỉ suất người xem trung bình ở tập 1 và tập 2 trên toàn quốc chỉ đạt mức 0.7% - một con số vô cùng thấp đối với một tác phẩm được chiếu vào cuối tuần.

Phú Thọ: Đi tắm sông, 5 học sinh bị mất tích

Tin nổi bật

19:39:21 18/11/2024
Lực lượng chức năng đang tập trung lực lượng tìm kiếm 5 học sinh bị mất tích nghi do đuối nước tại xã Hiền Quan, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.