Biến đổi khí hậu là cơ hội cho ngành nông nghiệp cải cách
Ngành nông nghiệp Việt Nam đang trở thành ngành chịu tác động lớn nhất từ biến đổi khí hậu như hạn hán, xâm nhập mặn, nước biển dâng… Tuy nhiên, trong thách thức vẫn có cơ hội và Việt Nam cần nắm lấy điều này để biến thách thức, thành cơ hội cải cách nền nông nghiệp.
Trong buổi gặp gỡ báo chí tại Hà Nội chiều nay (7/11), tân Giám đốc Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, ông Ousmane Dione nhấn mạnh, nền kinh tế Việt Nam thời gian qua đã và đang chịu ảnh hưởng rõ rệt từ biến đổi khí hậu như lũ bão, xâm nhập mặn, hạn hán. Bằng chứng là tăng trưởng ngành nông nghiệp trong 9 tháng đã giảm, gia tốc gia tăng không còn do nền sản xuất lệ thuộc vào điều kiện tự nhiên.
Biến đổi khí hậu đang tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp Việt Nam
Người đứng đầu WB tại Việt Nam cho rằng: Sản xuất nông nghiệp Việt Nam đã và đang thụ động thay đổi trước sự thay đổi hằng ngày, hàng giờ của tự nhiên. Trong thời gian tới, những tác động của biến đổi khí hậu sẽ ghê gớm hơn, nhanh hơn và nặng nề hơn do đó hệ quả sẽ nặng nề hơn. Đây chính là bài toán, là thách thức, đòi hỏi Việt Nam không thể chần chừ trong cải cách nền nông nghiệp, nơi có hơn 65% dân số sống phụ thuộc.
“Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia trên thế giới được đ.ánh giá là chịu tác động mạnh nhất của biến đổi khí hậu như (nước biển dâng, hạn hán, lũ bão…). Thiệt hại đầu tiên là giảm giá trị sản xuất, làm nghèo hóa hơn nông dân sản xuất hoặc sống dựa vào nông nghiệp. Những tác động của biến đổi đang đặt cho Việt Nam những thách thức lớn cần phải nhìn vào hiện trạng nông nghiệp và mục tiêu tương lai để có thay đổi nhanh chóng”, ông Ousmane Dione nói.
Theo ông Ousmane, hiện vấn đề hạn mặn, ngập lụt hay thiếu nước đã và đang xảy ra hằng ngày ở những nơi mà bao năm qua Việt Nam vẫn canh tác tự nhiên mà không gặp phải vấn đề gì. Chỉ đến thời điểm hiện nay, khi không còn nước nổi ở Đồng bằng Sông Cửu Long, hạn mặn xuất hiện thì người nông dân mới cảm nhận được những hệ quả to lớn.
Video đang HOT
“Những tác động của tự nhiên đang đặt ra yêu cầu phải nghiên cứu giống mới, cây mới thay thế cho những cây trồng không phù hợp. Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa hàng hóa”, ông Ousmane nói.
Để làm được điều này, theo ông Ousmane, không thể trồng mãi cây lúa từ hàng trăm năm nay, không thể bắt người nông dân đảm bảo an ninh lương thực trong khi thị trường lúa gạo đang mở cửa.
“Chuyển đổi nông nghiệp cổ truyền sang một nền nông nghiệp hiện đại là yêu cầu bắt buộc đối với Việt Nam. Sản xuất nông nghiệp cần thay đổi theo nhu cầu thị trường, thay vì những tạo ra sản phẩm trước tìm đầu ra sau”, Giám đốc WB chia sẻ.
Ông Ousmane nói: “Những nghiên cứu về giống cây trồng theo sự đa dạng của tự nhiên, thay đổi cách thức sở hữu đất đai, cách thức canh tác… là điều Việt Nam nên làm. Điều quan trọng nhất là chúng ta có sáng tạo hay không và cơ hội để những sáng tạo này có được đi vào cuộc sống là bao nhiêu?”.
Đại diện WB cho hay, biến đổi khí hậu hiện chỉ là ngoại lực, là tác động cộng hưởng bộc lộ một nền sản xuất nông nghiệp lạc hậu, tạo giá trị gia tăng thấp. Nguyên nhân chính vẫn là do cơ chế sở hữu đất manh mún, thiếu liên kết chuỗi trong thị trường và thiếu ứng dụng công nghệ để có sản phẩm mới….
“Ngành nông nghiệp Việt Nam chưa xây dựng và mạnh dạn áp dụng cơ chế thuê đất, giao đất dài hạn cho DN, cho người nông dân. Hiện vấn đề này đang được xem là cản trở cho tăng trưởng, năng suất và phát triển nền nông nghiệp hàng hóa hiện đại. Chỉ khi nào, DN, người nông dân được quyền sử dụng đất dài lâu thì họ mới mạnh dạn bỏ vốn, thuê nhân công để sản xuất nông nghiệp hàng hóa, ứng dụng công nghệ hóa, giúp gia tăng giá trị… Đây là vấn đề Việt Nam cần cải cách, thay đổi”, ông Ousmane chia sẻ.
Nguyễn Tuyền
Theo Dantri
“Cậy nhờ” cây, con trọng điểm để tăng trưởng dương
Tin vui đã đến với ngành nông nghiệp khi "căn bệnh" tăng trưởng âm vốn xuất hiện trong 6 tháng đầu năm (giảm 0,185) đã tạm chấm dứt. Kết thúc 9 tháng, mặc dù tăng trưởng ngành chỉ đạt 0,65%, song nhiều ý kiến cho rằng đó là dấu hiệu rất đáng mừng trong bối cảnh nền nông nghiệp đang gặp muôn vàn khó khăn.
Mức tăng thấp nhất trong 6 năm
Ông Nguyễn Bích Lâm - Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê cho hay, 9 tháng đầu năm ngành nông nghiệp tăng trưởng thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước. Trong mức tăng 5,93% của toàn nền kinh tế 9 tháng qua, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chỉ tăng 0,65% - mức tăng thấp nhất so với cùng kỳ 6 năm gần đây. Cụ thể, 9 tháng đầu năm của các năm 2011-2015, ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng lần lượt là 3,95%; 2,75%; 2,38%; 2,94%; 2,08%.
Nhiều loại trái cây Việt Nam gần đây được các thị trường lớn nhập khẩu, góp phần vào sự tăng trưởng của ngành nông nghiệp. Ảnh: Sơ chế thanh long xuất khẩu tại Bình Thuận. Ảnh: C.T
Điều cần quan tâm là chú trọng để gia tăng giá trị sản xuất, thay vì chỉ chạy theo sản lượng. Trong đó, điều quan trọng là phải tích cực thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng có thể giảm cây/con nọ, tăng cây/con kia nhưng vẫn đạt yêu cầu, thậm chí vượt về giá trị, tăng trưởng là được". Ông Lê Văn Bảnh - Cục trưởng Cục Chế biến, Thương mại nông lâm thủy sản và nghề muối
Như NTNN phản ánh gần đây, nhiều chuyên gia kinh tế đã bày tỏ sự lo ngại khi trong quý I và quý II, tăng trưởng của ngành nông nghiệp âm 0,18% và đã đưa ra rất nhiều cảnh báo. Đó là hậu quả của tình trạng rét đậm, rét hại ở các tỉnh phía Bắc; tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trong ở Tây Nguyên, Nam Trung Bộ, ĐBSCL; rồi tình trạng cá c.hết hàng loạt ở các tỉnh miền Trung, làm ảnh hưởng lớn tới sản xuất và đời sống nhân dân... Tổng giá trị thiệt hại do thiên tai, theo ước tính của Tổng cục Thống kê, vào khoảng 15.200 tỷ đồng, bằng 5,2% GDP của khu vực nông nghiệp.
Nguyên nhân chính có thể là do giá hàng hóa nông sản xuất khẩu không những ở mức thấp, mà còn liên tục giảm mạnh từ 2011 đến nay, khiến sự thua thiệt của nông dân ngày càng lớn. Theo các chuyên gia tài chính, nếu quy về giá cùng kỳ năm 2011 - năm mà hàng nông sản xuất khẩu được giá nhất kể từ năm 2010 trở lại đây - thì tổng kim ngạch xuất khẩu của 7 nhóm hàng chính (gạo, cà phê, điều, sắn và sản phẩm sắn, cao su, hạt tiêu, chè) trong 6 tháng đầu năm 2016 phải lên tới xấp xỉ 8 tỷ USD. So với con số thực tế chỉ đạt 6,19 tỷ USD, thì ngành nông nghiệp đã bị thua thiệt về giá tới 1,8 tỷ USD.
Bình luận về con số này, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành - nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư cho rằng sự thua thiệt của ngành nông nghiệp Việt Nam cũng là tình trạng chung của nông nghiệp thế giới. Tuy nhiên cần lưu ý rằng đây là lần thứ 2 trong gần 6 thập niên qua, giá các loại hàng nông sản của nước ta giảm trong suốt 5 năm liền. Rõ ràng tác động của việc giảm giá hàng nông sản đã khiến "sức khỏe" của khu vực nông nghiệp yếu dần, ngày càng mong manh và trở nên khó chống đỡ trước thiên tai. Các vấn đề hạn hán, xâm nhập mặn... là những "cú đòn" khiến nông nghiệp đuối sức một cách đáng lo ngại.
Con tôm, cây rau sẽ bù đắp thiếu hụt?
Trao đổi thêm với NTNN, ông Võ Trí Thành nhận định, nhiều khả năng những tháng cuối năm 2016 nông nghiệp sẽ tiếp tục giữ đà tăng trưởng như quý III, nhưng sẽ thấp hơn so với trung bình các năm trước. "Xem các số liệu mặt hàng nông sản chính, có thể thấy sự tăng trưởng trở lại của ngành nông nghiệp trong quý III không đến nỗi kém, mà có thể nói là khá tốt trong bối cảnh hiện nay. Nếu có điều chỉnh kịp thời thì chắc chắn các lĩnh vực có tín hiệu khả quan như xuất khẩu thủy sản (đặc biệt là mặt hàng tôm), xuất khẩu rau, hoa quả sẽ bù đắp được những thiếu hụt của ngành" - ông Thành nói.
Cùng quan điểm này, ông Hồ Xuân Hùng - nguyên Thứ trưởng Bộ NNPTNT cho biết, sự tăng trưởng của ngành nông nghiệp trong quý III chưa phải là thành quả của chương trình tái cơ cấu ngành, mà chủ yếu do sự tăng trưởng của các mặt hàng thủy sản, lâm nghiệp, rau hoa quả... "Lâu nay người ta vẫn nhận định nông nghiệp sụt giảm là do thiên tai, nhưng thực tế thiên tai từ ngàn đời nay vẫn có, không riêng gì nước ta mà các nước khác còn nhiều thiên tai hơn. Vấn đề là do chiến lược phát triển ngành nông nghiệp còn tồn tại yếu kém" - ông Hùng thẳng thắn nói.
Ông Hùng cũng cho rằng, ngành nông nghiệp chưa có cơ cấu cây trồng - vật nuôi thích hợp từng vùng; chưa có giải pháp kỹ thuật phù hợp với các vùng khí hậu đặc thù... "Tại sao Israel khí hậu khắc nghiệt như thế mà nông nghiệp của họ vẫn phát triển mạnh? Đó là nhờ họ áp dụng công nghệ cao. Còn ở nước ta, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo chưa rõ ràng. Khẩu hiệu phát triển nông nghiệp toàn diện theo tôi không còn phù hợp nữa, mà cần phát triển có trọng tâm, trọng điểm, xác định mặt hàng lợi thế phù hợp từng thời kỳ, từng vùng..." - ông Hùng nhấn mạnh.
Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cũng khẳng định vấn đề lớn nhất của nông nghiệp hiện nay là vấn đề tăng trưởng bền vững. "Dù không có những "cú sốc" về thiên tai, biến đổi khí hậu, hạn hán, dịch bệnh... thì nông nghiệp Việt Nam những năm gần đây vẫn có xu hướng tăng chậm và ngày càng giảm. Do đó thời gian tới, nông nghiệp cần thực hiện 2 việc: cải tổ căn bản cơ cấu ngành, tập trung những lĩnh vực có lợi thế; thay đổi thể chế trong nông nghiệp và thích ứng với những đòi hỏi mới về tiêu dùng, khoa học công nghệ, biến đổi khí hậu..." - ông Thành nói.
Theo Danviet
Rau quả Trung Quốc được bỏ thuế khi vào Việt Nam: "Sức ép cực lớn" "Một khi hàng rau củ quả và hàng hóa Trung Quốc được hưởng thuế 0%, sức ép sẽ là cực lớn đối với ngành nông nghiệp Việt Nam" Đây là khẳng định của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan tại buổi Hội thảo bàn về vấn đề Tái cơ cấu kinh tế giai đoạn 2016 và 2020 vừa được tổ chức tại...
