Bệnh tim mạch ngày càng trẻ hóa: Đâu là thủ phạm?

Mỗi năm, có khoảng 200.000 người Việt Nam tử vong vì bệnh tim mạch, chiếm 39,5% tổng số ca tử vong trên toàn quốc.

Người mắc bệnh tim mạch điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BVCC

Trước đây, bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim thường chỉ xuất hiện ở người cao tuổi. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều người trẻ cũng mắc tình trạng này.

Người trẻ mắc bệnh tim mạch

Những thống kê trên được đưa ra tại hội nghị quốc tế về “Những tiến bộ trong can thiệp tim mạch” được tổ chức vừa qua tại Hà Nội. Bệnh nhân D. (31 tuổi, trú tại huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang) được chuyển tuyến đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang trong tình trạng đau tức dữ dội vùng ngực trái… Bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp.

Khoảng 23 giờ đêm trước khi nhập viện, bệnh nhân xuất hiện đau ngực dữ dội nên được gia đình đưa đến bệnh viện tuyến huyện cấp cứu. Bệnh nhân không hút thuốc lá, thi thoảng có tập thể thao. Ngoài bị mỡ máu cao, bệnh nhân không có thêm bệnh lý nền nào khác.

Hình ảnh chụp mạch vành của bệnh nhân phát hiện tổn thương nặng ở cả 3 thân động mạch vành. Trong đó, có một nhánh mạch vành trái LAD bị tắc hoàn toàn, 2 động mạch khác hẹp nặng 80 – 90%.

Các bác sĩ đã tiến hành nong bóng và thành công đặt 1 stent tái thông mạch vành. Sau hơn 30 phút can thiệp tim mạch, các y, bác sĩ đã cứu sống bệnh nhân khỏi cơn nguy kịch. Hiện tại, sức khỏe bệnh nhân đã ổn định.

Tương tự, mới đây, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc cũng cấp cứu thành công ca nhồi máu cơ tim là bệnh nhân nữ trẻ tuổi không có tiền sử bệnh tim mạch. Cụ thể, chị Đ.T.N. (35 tuổi, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau nặng ngực kèm khó thở.

Sau thăm khám lâm sàng, nhận thấy điện tim có bất thường, bác sĩ chỉ định chị thực hiện thêm các xét nghiệm và cận lâm sàng cần thiết. Kết quả chẩn đoán bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp. Trước đó, chị N. không mắc bất kỳ bệnh lý tim mạch nào khác.

Sau khi chẩn đoán bệnh, bệnh nhân nhanh chóng được ê-kíp bác sĩ can thiệp tim mạch chuyển vào phòng chụp mạch số hóa xóa nền. Kết quả, mạch vành của chị N. bị tắc hoàn toàn ngay đoạn đầu của động mạch liên thất trước (động mạch quan trọng nhất quyết định chức năng co bóp đưa máu đi nuôi cơ thể). Các bác sĩ tiến hành hút huyết khối và đặt stent tái thông thành công động mạch vành cho bệnh nhân.

Nhiều thay đổi ở độ tuổi mắc bệnh

Thực tế, vài năm gần đây, những trường hợp trẻ tuổi phải nhập viện vì bệnh tim mạch không còn hiếm gặp. GS.TS Phạm Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam cho biết: “Viện Tim mạch mỗi năm tiếp nhận khoảng trên 20 nghìn ca điều trị. Riêng can thiệp động mạch vành có tới 4 nghìn ca. Trong đó, có một nửa là nhồi máu cơ tim cấp”.

Theo chuyên gia y tế này, bệnh nhồi máu cơ tim cấp hiện có nhiều thay đổi ở các độ tuổi khác nhau. Đáng lưu ý, có bộ phận người bệnh trẻ chỉ khoảng ngoài 30 tuổi, thậm chí mới 24, 25 tuổi… Các bệnh nhân tim mạch trẻ tuổi đều có chung đặc điểm là nam giới, béo phì, hút thuốc lá và tiền sử gia đình có người mắc bệnh lý này.

Theo GS.TS Phạm Mạnh Hùng, các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch có xu hướng gia tăng, đặc biệt ở những nước đang phát triển. Trong đó, ngoài những yếu tố nguy cơ về lối sống như hút thuốc lá, lười vận động, béo phì… thì có yếu tố nguy cơ mới.

Đó là các nguy cơ đến từ ô nhiễm môi trường, căng thẳng. Đối với người trẻ, nhiều người bệnh có yếu tố tích lũy nguy cơ sớm hơn. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu do ăn, uống đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều dầu mỡ, công việc stress, ô nhiễm môi trường hơn và lười vận động.

Cùng quan điểm, TS.BS Dương Hồng Niên, Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện 19/8 thông tin, theo xu thế chung, tỷ lệ người mắc bệnh lý tim mạch đến khám và điều trị tại bệnh viện ngày càng tăng.

“Gần đây, chúng tôi thường xuyên cấp cứu các trường hợp bị nhồi máu cơ tim. Có bệnh nhân mới ngoài 20 tuổi. Bên cạnh đó, hằng ngày, khu vực phòng khám tiếp nhận 200 – 300 bệnh nhân đến khám với nhiều mặt bệnh khác nhau.

Trong đó, chủ yếu là tăng huyết áp, hội chứng mạch vành cấp và mãn tính… Điều đó cho thấy, bệnh lý tim mạch đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa, đặc biệt là các bệnh lý tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa”, TS.BS Dương Hồng Niên nói.

Nhận định về nguyên nhân, Giám đốc Bệnh viện 19/8 – Hoàng Thanh Tuyền cho rằng, tình trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố như lối sống ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh, gia tăng tình trạng béo phì, tăng huyết áp và đái tháo đường.

Bên cạnh đó, sự gia tăng tuổi thọ trung bình và áp lực cuộc sống ngày càng cao cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch. Vì vậy, việc tầm soát sớm bệnh lý tim mạch trở thành một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, 80% bệnh tim mạch giai đoạn đầu, đột quỵ và đái tháo đường tuýp 2 và trên 40% ung thư có thể phòng ngừa được thông qua ăn uống hợp lý, hoạt động thể lực đều đặn, không hút thuốc lá.

Thực tế, những yếu tố nguy cơ gây ra bệnh không lây nhiễm vẫn đang có tỷ lệ cao và ngày càng tăng ở nhiều quốc gia và nhiều khu vực trong vùng. Kinh nghiệm của các nước phát triển cho thấy, hầu hết bệnh tim mạch có thể phòng ngừa và điều trị được một cách hiệu quả.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, bệnh tim mạch có thể được phòng ngừa thông qua vận động thể thao và chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hạn chế sử dụng thức ăn nhanh chứa nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm quá nhiều cholesterol, tăng tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ và đạm thực vật, đặc biệt là đạm đậu nành.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, bệnh tim mạch đã và đang là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Mỗi năm, bệnh lý tim mạch cướp đi 18,6 triệu sinh mạng, chiếm tới 44% tổng số tử vong do các bệnh không lây nhiễm và tương ứng với tỷ lệ 31% tổng tử vong toàn cầu.