Bản đồ ẩm thực: Bún cù kỳ, bề bề đặc sản độc quyền vùng đất mỏ
Quảng Ninh không chỉ nổi tiếng với di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long mà còn có nhiều món ăn đường phố hấp dẫn. Mời bạn cùng ghé nơi đây, thưởng thức một cách kết hợp độc đáo giữa bún với hải sản mà chỉ Quảng Ninh mới có: bún cù kỳ và bún bề bề.
Cù kỳ cùng họ với cua, có tên khác là cồm cộm, cùm vùm. Người ta còn gọi nó là cua sấm (thunder crab) vì càng kẹp rất chắc, chỉ buông đối phương khi nghe tiếng sấm. Chúng thường sinh trưởng ở vùng biển ấm như Hải Phòng, Quảng Ninh, Khánh Hòa nhưng cù kỳ ở xứ than có nhiều và ngon hơn cả.
Loài này có mai màu nâu, mắt xanh lá cây, di chuyển chậm chạp. Nhờ đôi càng to khỏe, phát triển lớn hơn hẳn so với kích thước cơ thể, cù kỳ bám chắc vào những hốc đá, hang đá, kè chắn sóng, các khu rừng ngập mặn. Cù kỳ không ngọt bằng cua và có phần khô hơn nhưng phần thịt vẫn thơm ngon, ăn không bị ngán. Khi chế biến, chủ yếu dùng phần càng vì nhiều thịt, chắc và ngọt, còn phần thân nhỏ, xốp, ít thịt nên khó gỡ.
Để làm bún, người ta thường chọn những con cù kỳ cỡ vừa (nhỏ quá khó lấy thịt, mà to quá thì nặng vỏ). Toàn bộ cù kỳ đều được tận dụng để chế biến thành món bún đặc sản này: càng lấy thịt, gạch làm riêu, thân nấu nước. Chỉ từ nguyên liệu chính là cù kỳ, nhưng mỗi đầu bếp lại có cách gia giảm gia vị khác nhau, tạo nên bí quyết riêng để giữ chân thực khách. Trong đó quan trọng nhất là thành phần và cách nêm nếm nồi nước dùng.
Nước chủ yếu nấu từ thân cù kỳ xay nhuyễn và lọc bỏ bã, cùng với một số loại hải sản, tôm khô, mực khô cho đậm đà, có thể thêm ít xương nhưng không nhiều. Cà chua, dấm bỗng cũng được thêm vào giúp nước dùng ngọt dịu, có vị chua nhẹ, thanh thanh. Gạch phi thơm với hành và gia vị để làm riêu. Vị ngọt của nước bún hoàn toàn là từ cù kỳ và hải sản, lại thoảng mùi gạch nên hấp dẫn, ngọt thanh, không quá béo như nước hầm xương thông thường. Điều cốt yếu là hải sản tươi thì nước dùng ngọt thơm, đậm đà vị biển.
Càng cù kỳ hấp chín, nhẹ nhàng gỡ lấy thịt sao cho còn nguyên miếng, khi trình bày sẽ đẹp hơn. Nhiều quán thường để lại vỏ một kẹp của càng cho thêm phần điệu đà. Có thể đem xào sơ thịt càng với hành tỏi cho săn, thơm và thấm gia vị. Dầu và gia vị cũng thật ít để không át đi mùi vị đặc trưng của cù kỳ.
Video đang HOT
Cùng với cù kỳ, bề bề cũng là một đặc sản nổi danh đất mỏ. Bề bề phổ biến hơn so với cù kỳ và được nhiều vùng miền khác quen gọi với cái tên tôm tít, tôm tích. Vì vậy, các quán bún cù kỳ ở đây lúc nào cũng có thêm bún bề bề và cũng là một món ăn đóng dấu thương hiệu của Quảng Ninh. Cách chế biến tương tự như cù kỳ và sử dụng chung nồi nước dùng.
Vào quán bún, nếu gọi một tô đầy đủ thì sẽ có càng cù kỳ căng mọng, bề bề được bóc nguyên con, thịt cù kỳ vụn hoặc tôm, tôm bóc nõn, thêm đậu chiên, chả lá lốt, mọc tùy thích. Nguyên liệu không bị chiên xào quá nhiều nên nước dùng trong, chỉ có lớp váng vàng sánh từ riêu gạch nổi nhẹ lên trên, rất thanh và không bị ngấy.
Tô bún đầy đến ngọn, bốc khói nghi ngút, thơm lừng mùi vị biển cả. Cù kỳ và bề bề tươi rói, ngọt. Hành lá xanh mướt nằm giữa sắc vàng của đậu chiên, trắng nõn của bún, đỏ tươi của cù kỳ và tôm xào, nâu hồng của bề bề rất nổi bật. Cả phần nhìn lẫn phần vị của bún cù kỳ, bề bề đều dễ dàng quyến rũ thực khách ngay từ lần đầu tiên.
Điểm khác biệt nữa là bún cù kỳ còn có thêm rau cải luộc. Bún cũng được dọn kèm rau sống. Thực khách nào thích thì cứ mạnh dạn múc thêm muỗng măng tươi ngâm ớt cho vào, vừa chua vừa cay, giòn sần sật, ngon xé lưỡi.
Bây giờ bún cù kỳ đã có mặt một số địa phương khác, nhưng chỉ khi đến Quảng Ninh, thử tô bún tươi ngon trong mùi vị của biển thì bạn mới có thể cảm nhận đầy đủ nhất độ hấp dẫn của món ăn này.
Bún cù kỳ - đặc sản mời khách ở Quảng Ninh
Bún cù kỳ (hay cua sấm) hấp dẫn thực khách nhờ phần thịt đầy đặn, nước dùng ngọt thơm.
Thực khách đến Quảng Ninh chắc hẳn sẽ tò mò với đặc sản con cù kỳ. Cùng họ với cua nhưng cù kỳ có càng lớn hơn rõ rệt so với kích thước cơ thể, mai màu nâu, mắt xanh lá. Cù kỳ chỉ có phần càng nhiều thịt, phần thân xốp không có gì đặc sắc. Đây là con vật hiếu chiến, lỳ lợm, kẹp rất đau. Người ta tin rằng, cù kỳ chỉ chịu buông đối phương khi có tiếng sấm nên còn có tên thunder crab (cua sấm).
Bún cù kỳ là đặc sản mời khách của Quảng Ninh. Ảnh: Sang Đặng
Cù kỳ phân bổ nhiều ở Quảng Ninh. Có nhiều biến tấu ầm thực về loài hải sản này, trong đó nổi tiếng nhất là bún cù kỳ. Người dân địa phương nói rằng, món bún này xuất phát từ những người làng chài. Khi tới mùa cù kỳ, thay vì chỉ nướng và hấp như bình thường, họ nghĩ ra thêm cách nấu bún do cù kỳ có nhiều gạch, hợp để nấu bún riêu.
Thực khách từ Hà Nội hào hứng trong lần đầu thưởng thức bún cù kỳ. Ảnh: Sang Đặng
Bún cù kỳ được làm gần như hoàn toàn bằng nguyên liệu từ loại hải sản này. Thân cù kỳ xay nhuyễn để nấu nước dùng. Gạch cù kỳ được chế biến thành riêu. Phần nước dùng thơm mùi gạch và thịt cù kỳ nên đậm đà và dậy mùi. Người bán sẽ đập vỏ cứng bên ngoài, tách thịt càng và bày gọn gàng lên phía trên. Phần thịt càng này không ngọt bằng cua biển và khô hơn nhưng thơm và ăn không bị ngán. Đặc biệt, do càng cù kỳ to nên ăn được nhiều và chắc miệng.
Bún cù kỳ do nấu theo kiểu riêu nên có vị thơm, chua chua và dễ ăn. Thực khách ăn kèm với măng ngâm chua ngọt và rau sống. Trần Thu Nga, 28 tuổi, du khách Hà Nội, ăn bún cù kỳ một lần tại Quảng Ninh và luôn thèm món ăn này khi quay lại thủ đô. "Khi ăn bún có phần càng cù kỳ mọng thịt khiến mình liên tưởng như ăn móng giò trong bún bò Huế. Món bún này có vị thơm, ngọt rất dễ chịu, đặc biệt với người mê hải sản như mình thì càng thấy mê hơn. Mình mong được ăn món này ở Hà Nội", Thu Nga chia sẻ.
Giá một bán bún cù kỳ từ 35.000 đến 50.000 đồng. Đến Hạ Long, bạn có thể tham khảo một số địa chỉ thưởng thức đặc sản này, gồm: Nhà hàng Thành Lộc ở phường Đại Yên; Bún Cù Kỳ ở khu Sân Vườn, Cái Dăm, Bãi Cháy...
Bản đồ ẩm thực: Về Ia Sol ăn bánh cuốn giá chỉ 1.000 đồng Với những nguyên liệu đơn giản, dễ làm, quán bánh cuốn Ba Tho ở xã Ia Sol, huyện Phú Thiện, Gia Lai dường như đã quen thuộc với người dân địa phương từ hơn mười năm qua. Không bảng hiệu cụ thể, nhưng nhắc đến bánh cuốn giá 1.000 đồng, y như rằng người dân xã Ia Sol đều nghĩ đến quán bánh...