Xoắn buồng trứng – bệnh phụ khoa ảnh hưởng đến sinh sản của phụ nữ

Xoắn buồng trứng (OT) là bệnh cấp cứu phụ khoa không thường xuyên, song lại ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và khả năng sinh sản của phụ nữ.

Đôi nét về bệnh OT

Buồng trứng xoắn hay xoắn buồng trứng (Ovarian torsion hoặc adnexal torsion) xảy ra khi buồng trứng chùng lật và xoắn, cắt đứt nguồn cung cấp máu cho buồng trứng phát sinh tình trạng đau bụng dưới khủng khiếp. Có thể hiểu nôm na là xoắn buồng trứng và dây chằng treo buồng trứng, gây tổn hại nguồn đến nguồn cung cấp máu.

Thực tế, có trên 65% là xoắn phần phụ, gồm xoắn buồng trứng và vòi trứng. Về lâm sàng, xoắn buồng trứng thường xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến là nhóm trong độ tuổi sinh sản. Triệu chứng không đặc hiệu, khó phân biệt với các dạng đau bụng khác. Đau nhiều khu trú tại bụng dưới hoặc đôi khi có thể lan đến dưới sườn và vùng háng cùng bên. Người bệnh thường có triệu chứng như buồn nôn, nôn và sốt.

Cũng có trường hợp, cơn đau khởi phát đột ngột xen kẽ, lúc đau lúc không, lặp lại nhiều lần do xoắn và tháo xoắn gây ra. Xoắn buồng trứng cũng là căn bệnh dễ bị nhầm với viêm ruột thừa, viêm túi thừa, cơn đau quặn thận, viêm vùng chậu, nang hoàng thể, lạc nội mạc tử cung.

Về sinh lý bệnh, có thể gây tổn thương tĩnh mạch và động mạch phát sinh phù lan tỏa, căng vỏ bao và tăng áp lực trong buồng trứng, huyết khối động mạch, thiếu máu và nhồi máu. Nếu không được điều trị, nhiễm trùng và viêm có thể xảy ra.

Yếu tố nguy cơ như phát sinh nang lớn và quái dạng nang trưởng thành lành tính, nang xuất huyết, u nang tuyến, buồng trứng có nhiều nang lớn, gia tăng hội chứng kích thích buồng trứng…

Một số giả thiết, sự thật về bệnh xoắn buồng trứng

Tuổi càng cao nguy cơ xoắn buồng trứng càng giảm: theo các chuyên gia ở Bệnh viện Đại học Duke, Mỹ, xoắn buồng trứng phổ biến nhất ở lứa tuổi sinh đẻ, vì vậy khi mãn kinh, nguy cơ mắc bệnh bắt đầu giảm.

Lý do, khi mãn kinh, buồng trứng thu nhỏ, ít có khả năng bị xoắn, lật, trừ khi có 1 hay hàng loạt u nang. Điều này không có nghĩa phụ nữ sau mãn kinh hoặc ở các bé gái trước tuổi dậy thì không mắc bệnh mà tỷ lệ mắc bệnh nhỏ, thậm chí có vài trường hợp, thai nhi nữ khi còn trong tử cung cũng được chẩn đoán mắc bệnh.

Nhiều nang đồng nghĩa nguy cơ mắc bệnh cao hơn: bất cứ ai khi có nhiều nang thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn so với người không có u nang. Đơn giản, một u nang có thể làm mất cân bằng trong lượng khiến nó bị lật, xoắn.

Nếu mắc Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), bệnh liên quan đến hocmon đặc trưng bởi các khối u nhỏ xuất hiện trên buồng trứng, chắc chắn sẽ làm tăng nguy cơ xoắn trứng. Và trong khi hầu hết các u nang lành tính, đôi khi còn có cả nang khuyết tật phát sinh ung thư.

Cho dù loại nào thì người trong cuộc cũng cần phải điều trị sớm, nếu chỉ là buồng trứng xoắn thì cần phẫu thuật nội soi. Tóm lại, một khi bị đau dữ dội, kéo dài không khỏi thì cần can thiệp sớm.

Điều trị vô sinh có thể gia tăng xoắn buồng trứng: những loại thuốc giúp phụ nữ mang thai lại có xu hướng làm cho buồng trứng lớn hơn, và trứng mọng hơn nên làm tăng rủi ro lật, xoắn trứng. Để giảm thiểu nguy cơ, giới chuyên môn khuyến cáo phụ nữ nên duy trì cuộc sống vận động, năng luyện tập thể thao như tập yoga, nhưng cần tránh quá mức như võ thuật, nó có thể làm tăng tình trạng xoắn trứng.

Thuốc tránh thai có thể làm giảm xoắn buồng trứng: ngoài giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư và làm sạch làn da, thuốc tránh thai và các hình thức tránh thai nội tiết tố còn có tác dụng giúp ngăn ngừa u nang buồng trứng và cuối cùng làm giảm bệnh xoắn buồng trứng cho phụ nữ.

Ống dẫn trứng dài có thể làm tăng nguy cơ xoắn trứng: nhiều phụ nữ có ngón tay, chân , thậm chí cả ống dẫn trứng dài hơn đại đa số. Theo nghiên cứu của Bệnh viện Đại học Duke thì khi ống dẫn trứng dài thì nguy cơ buồng trứng dễ bị lật, xoắn cao hơn so với nhóm có ống dẫn trứng bình thường.

Xoắn buồng trứng dẽ nhầm với bệnh viêm ruột thừa: xoắn buồng trứng không hề mang li lợi thế cho cơ thể. Và khi bị đau vùng bụng dưới bên phải, bác sĩ có thể cho quét CT để tránh bị nhầm với chứng viêm ruột thừa, căn bệnh còn nguy hiểm hơn cả bệnh xoắn buồng trứng.

Xoắn buồng trứng không có nghĩa là mất tất cả: xoắn buồng trứng không cắt đứt toàn bộ nguồn máu cung cấp đến buồng trứng, điều này không có nghĩa làm cho buồng trứng không làm việc nữa. Nguồn cung cấp máu chỉ mang tính gián đoạn. Trước đây, người ta thường dùng thủ thuật loại bỏ buồng trứng, nhưng nay, ngay cả khi buồng trứng bị tím sẫm, người ta vẫn có thể phục hồi. Tuy nhiên, nếu buồng trứng không hồi phục mới phải phẫu thuật loại bỏ để hạn chế nhiễm trùng. Dù thế nào, vẫn còn nhiều cách giúp phụ nữ sinh đẻ, miễn là buồng trứng khác còn làm việc, vì vậy việc vô sinh trong trường hợp này là không quá lo lắng.

Theo suckhoedoisong