Vì sao Tổng thống Obama ‘xoay mãi’ với châu Á?

Tổng thống Mỹ Barack Obama tiết lộ, ngay từ khi mới chân ướt chân ráo bước vào Nhà Trắng, ông đã xác định chính sách “xoay trục sang châu Á”. Đến khi sắp kết thúc 2 nhiệm kỳ, ông vẫn đang “xoay mãi” cùng châu Á.

Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu tại Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ – ASEAN ở Sunnylands, California ngày 16.2 – Ảnh: Reuters

7 năm thăm 7 nước châu Á

Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ – ASEAN vừa kết thúc tại Sunnylands, bang California là dấu mốc mới nhất trong chính sách hướng về châu Á của ông Obama. Xin được nhắc lại, đây là lần đầu tiên một hội nghị ASEAN được tổ chức trên đất Mỹ.

Tiếp theo đó, ông Obama sẽ đến Việt Nam vào tháng 5 (Nhà Trắng đã chính thức xác nhận thông tin này), sau đó là đến Lào, trở thành vị tổng thống Mỹ đầu tiên thăm xứ sở triệu voi.

Cho đến nay, ở cương vị tổng thống Mỹ, ông Obama đã có 7 chuyến thăm đến châu Á, tính trung bình mỗi năm thăm một nước.

Tổng thống Obama và các lãnh đạo ASEAN chụp ảnh chung tại thượng đỉnh Sunnylands, California ngày 16.2.2016 – Ảnh: Reuters

Trong bài phát biểu khai mạc hội nghị Mỹ – ASEAN, ông Obama đã nói ngay đến lý do khiến Mỹ phải đặt trọng tâm vào châu Á: “Trong cương vị tổng thống, tôi đã nhấn mạnh rằng giữa lúc nước Mỹ đối mặt với các mối đe dọa khẩn cấp khắp thế giới, chính sách đối ngoại của chúng tôi cũng phải nắm bắt được các cơ hội mới. Và hiếm khu vực nào chứa đựng nhiều cơ hội trong thế kỷ 21 hơn Châu Á – Thái Bình Dương”.

“Đó là lý do vì sao ngay từ đầu, khi mới bắt đầu làm tổng thống, tôi đã quyết định nước Mỹ – trong tư cách là một quốc gia Thái Bình Dương – phải cân đối lại chính sách đối ngoại của chúng tôi và đóng một vai trò lớn hơn, dài hơi hơn ở châu Á – Thái Bình Dương”, ông Obama nói tiếp.

Nhưng cụ thể, cơ hội mà châu Á mang lại cho nước Mỹ là gì? 10 nước ASEAN vừa dự hội nghị thượng đỉnh chung với Mỹ là đối tác thương mại lớn thứ 4 của quốc gia giàu có nhất hành tinh, theo NBC News. Mối liên hệ thương mại đó đã mang lại công ăn việc làm cho hơn 500.000 người Mỹ, theo thống kê của chính quyền Obama.

Trung Quốc – thách thức chung

Ông Obama đã chọn một vùng đất chuyên là nơi nghỉ dưỡng của các cựu tổng thống Mỹ, các minh tinh màn bạc để đón chào các lãnh đạo ASEAN.

Nhưng đằng sau vẻ bề ngoài thư giãn đó là những căng thẳng dậy sóng. Nhiều thành viên ASEAN đang có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Còn Mỹ thì đang lo ngại Trung Quốc là mối đe dọa cho tiến trình tự do hàng hải trên Biển Đông rộng lớn.

Hành động phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông là chủ đề quan trọng tại Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ – ASEAN – Ảnh: Reuters

Khi các nhà lãnh đạo ngồi vào bàn làm việc, ông Obama nói rõ mục tiêu: “Chúng ta có thể cùng nhau thúc đẩy hợp tác thương mại và kinh tế, điều đã tạo công ăn việc làm và cơ hội cho nhân dân của chúng ta”. Rồi ông nói thêm: “Chúng ta có thể cùng nhau tiếp tục thúc đẩy hợp tác an ninh để đối đầu với các thách thức chung”.

Chính vì thế mà các hành động bồi đắp, xây dựng trái phép của Trung Quốc trên Biển Đông là một trong những chủ đề chính tại hội nghị. Thách thức về thay đổi khí hậu và cuộc chiến chống khủng bố trên toàn cầu là những đề tài khác. Chỉ mới hồi tháng trước, IS – kẻ thù khủng bố “nổi” nhất mà Mỹ đang phải đối đầu hiện nay – đã tuyên bố gây ra vụ tấn công khủng bố ở Indonesia – một thành viên ASEAN.

“Tôi tin tưởng rằng hội nghị thượng đỉnh này đã đưa Mỹ và ASEAN vào một lộ trình mới để đạt tới một tầm cao mới trong những năm tới”, ông Obama tự tin phát biểu khi kết thúc hội nghị.

“Một phần của tôi”

Nhưng ngoài tất cả những lý do trên, nhiều người Mỹ vẫn cứ tự hỏi tại sao vị tổng thống của họ lại phải nỗ lực quá nhiều để chăm sóc cho mối quan hệ với một khối ASEAN ở quá xa nước Mỹ.

Tại một hội nghị ở Malaysia hồi năm ngoái, ông Obama đã chia sẻ với mọi người về thời thơ ấu của ông tại Indonesia. Ông cũng kể chuyện về người mẹ quá cố của ông đã làm việc tại làng quê ra sao. ” Đó là một phần của tôi, tác động tới cách tôi nhìn thế giới này”, ông Obama chia sẻ.

Kiều Oanh

Tổng hợp