“Thuần hóa” học trò

Nhiều HS miền núi vốn quen với tự do nên giữ nguyên thói quen khi bước vào trường nội trú. Tình trạng vặt lá, bẻ cành cây, vẽ tự do lên tường diễn ra khá phổ biến.

Tự học bài buổi tối của HS Trường PTDTBT Tiểu học Trung Thu, huyện Tủa Chùa, Điện Biên. Ảnh: TG

Trước thực trạng thiếu ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống của trò, các thầy cô cùng nhân viên y tế miệt mài chỉ bảo, hướng dẫn. Chẳng ai tin, sau 3 – 4 tháng ở trường, ý thức, nền nếp kỷ luật của các em cải thiện rõ rệt.

Tạo dựng nền nếp

Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Chung Chải (huyện Mường Nhé, Điện Biên) có 417 HS, trong đó có 226 em nội trú. Thầy Phạm Văn Khiêm – Hiệu trưởng Trường Tiểu học số 1 Chung Chải quá quen với cảnh “vật lộn” cùng học trò vừa “chân ướt, chân ráo” từ bản về trường.

“Khổ nhất là 3 – 4 tháng đầu năm học. Cả sân trường trơ trọi, tan hoang, không lấy một cọng hoa tươi. Các em vặt lá, bẻ cành, bẻ hoa, vẽ lung tung lên khắp tường… Nhiều em chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, ăn uống…” – thầy Phạm Văn Khiêm chia sẻ.

Để quản lý, dạy dỗ hơn 400 học trò, đặc biệt là 226 HS nội trú, thầy Khiêm bàn với ban giám hiệu thành lập các tổ quản lý, giám sát, túc trực 24/24 giờ để sớm đưa các em vào nền nếp.

Mỗi ngày có 3 ca giám sát HS, bố trí vào các buổi: Sáng, trưa và tối. Buổi sáng bắt đầu từ 6 giờ, GV sẽ đến khu nhà ở của HS nội trú điểm danh, đôn đốc các em dậy đánh răng, rửa mặt, ăn sáng rồi lên lớp học. Ca trưa bắt đầu từ khi kết thúc buổi học sáng. GV sẽ hỗ trợ nhà bếp cung cấp thức ăn cho HS, hướng dẫn các em vệ sinh cá nhân, nền nếp ăn uống. Còn ca tối bắt đầu từ khi kết thúc buổi chiều cho đến lúc HS đi ngủ.

“Mỗi ca trực có từ 3 – 5 người gồm: Ban giám hiệu, GV chủ nhiệm, đoàn thanh niên, bảo vệ nhà trường và nhân viên y tế. Tất cả cùng vào cuộc, nhắc từng li từng tí một, các em mới có ý thức được như bây giờ. Khi sống ở trong bản, các em chưa có ý thức rửa tay trước khi ăn. Chuyện đánh răng, rửa mặt cũng thế… Giờ các em biết gấp chăn, màn ngăn nắp, biết giữ gìn vệ sinh trường, lớp. Các em còn hỗ trợ các thầy cô trồng và chăm sóc hoa tươi ở khuôn viên trường”, thầy Khiêm hồ hởi nói.

“Sau bữa ăn tối, GV cho HS tập trung tại lớp học để ôn tập lại bài đã học trong ngày, hoàn thành bài tập. Các em học bài từ 19 giờ – 21 giờ 30 phút sau đó cán bộ trực sẽ đến từng phòng ở để điểm danh HS. Khi đông đủ HS, GV yêu cầu các phòng tắt điện, đóng cửa đi ngủ, rồi lại đi kiểm tra một lượt xem có người lạ vào trường hay không? Lúc đó mới yêu cầu bảo vệ đóng cổng, GV yên tâm trở về nhà” – cô Hoàng Thị Thủy, GV Trường Tiểu học số 1 Chung Chải chia sẻ.

Trường PTDTBT Tiểu học Trung Thu (huyện Tủa Chùa, Điện Biên) có 496 HS (chủ yếu là HS dân tộc Mông), trong đó có 341 em nội trú. Buổi tối từ thứ 2 – 5, tiếng đánh vần theo bảng cửu chương hòa lẫn tiếng đọc bài còn ngọng nghịu của học trò bản hòa tấu giữa vùng núi đá vắng vẻ.

“Đến giờ học buổi tối, HS tự giác mang sách vở đến lớp để tự ôn bài. Trường có 33 GV đều được phân công trực, mỗi ca có 3 người. Những GV ở xa, có con nhỏ… được ưu tiên trực trưa, còn GV nam trẻ được phân công trực ca tối”- thầy Phạm Hữu Thành, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Trung Thu cho biết.

Một bữa ăn của HS Trường PTDTBT Tiểu học Chung Chải, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên.

Chăm trò hơn con

Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Chung Chải có một nhân viên y tế. Theo thầy Phạm Văn Khiêm, cũng như GV, nhân viên y tế trường học vùng cao lắm việc không tên. Hằng ngày, nhân viên y tế theo dõi sức khỏe của HS, GV và nhân viên toàn trường. Nhân viên y tế cũng là người theo dõi, giám sát thực phẩm đầu vào cho HS; lưu mẫu thức ăn, để giám sát hoạt động của nhà bếp.

Ngoài công việc trên, nhân viên y tế còn xây dựng kế hoạch giáo dục ý thức vệ sinh cho trò. Hình ảnh GV, nhân viên y tế cầm tay chỉ việc cho HS biết đánh răng đúng cách, hướng dẫn đi vệ sinh đúng nơi quy định, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh… lặp đi lặp lại trong nhiều tháng. Bên cạnh đó, nhiều em lần đầu xa nhà hay khóc, đau bụng, sợ sệt do căng thẳng… đều cần nhân viên y tế tư vấn hỗ trợ, chăm sóc.

Công việc vất vả nên Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Chung Chải xây dựng quy chế phối hợp giữa nhà trường với trạm y tế xã. Những trường hợp bị ho, ốm, sốt, tai nạn thương tích nhẹ, nhân viên y tế nhà trường chủ động sơ cứu và xử lý ban đầu. Trường hợp nặng được đưa đến trạm y tế để điều trị. Với HS nhà xa, gia đình không lên kịp, GV, nhân viên y tế thay phiên chăm sóc.

Chia sẻ về công việc của mình, chị Lê Thị Phương – nhân viên y tế Trường PTDTBT Tiểu học Chung Chải nói: Hằng ngày, tôi cùng với GV hướng dẫn HS vệ sinh cá nhân, kỹ năng phòng chống dịch bệnh… kiểm tra đầu vào nguồn thực phẩm, lưu mẫu thực phẩm còn phải hỗ trợ nhà bếp chuẩn bị bữa cơm mỗi ngày. Ngoài ra, nhân viên y tế xây dựng kế hoạch, phối hợp cùng GV, HS thường xuyên vệ sinh môi trường, lớp học…

“HS nội trú nên chúng tôi thay cha mẹ chăm sóc các em. Việc kịp thời tiếp nhận thông tin, tình hình sức khỏe của HS thông qua GV rất quan trọng. Những em bị ho, sốt…chúng tôi cho uống thuốc, theo dõi 1 buổi, nếu không có tiến triển mới chuyển lên y tế tuyến xã để điều trị.

Nhiều năm gắn bó với HS vùng cao, tôi hiểu được tâm lý, hoàn cảnh các em nên khoảng cách cô trò nhanh chóng được xóa bỏ. Việc hướng dẫn ý thức vệ sinh, nền nếp vì thế nhẹ đi rất nhiều. Không ít HS coi thầy cô giáo, nhân viên trong trường như người nhà. Cuối tuần về với gia đình có đồ gì ngon đều mang lên cho cô; tâm sự với cô đủ điều trong cuộc sống”, chị Phương tâm sự.