Thoái vốn nhà nước chịu áp lực
Trong Báo cáo mới nhất về thị trường tài chính, Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia khuyến nghị Chính phủ đẩy mạnh công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Song những đơn vị đang triển khai hoạt động này lại lo như ngồi trên lửa.
Lý do là thị trường thứ cấp đang biến động mạnh, có những phiên nhà đầu tư đã ngỡ VN-Index sẽ chạm đáy thấp nhất trong năm.
Doanh nghiệp đang vào mùa công bố thông tin quý III, trong đó có khá nhiều đơn vị tăng trưởng 2 con số so với cùng kỳ năm ngoái, khối ngân hàng thậm chí còn tính mức độ tăng trưởng lợi nhuận bằng lần.
Tuy nhiên, những đốm sáng ấy khó có thể kéo cả thị trường đảo ngược xu hướng. Những tin tức xấu từ thị trường khu vực và thế giới cộng hưởng với sự e ngại về việc thừa dịp “nước đục, thả câu” của những tay to trên thị trường, tạo áp lực tâm lý, gây nhiễu phương hướng để nhà đầu tư nhỏ lẻ rũ hàng.
Hoạt động thoái vốn nhà nước được kích hoạt bằng phiên chào bán cả lô cổ phiếu Tổng CTCP Xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam – Vinaconex (mã VCG) của Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) và Tổng công ty ầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC).
Số lượng cổ phần chào bán đợt này khá lớn, lên tới hơn 80% vốn điều lệ của Vinaconex, với giá khởi điểm hiện đang cao hơn thị giá VCG trên sàn.
Cuối năm ngoái, SCIC đã chào bán cổ phiếu VCG ở thời điểm thị trường đang hào hứng nhưng đã thất bại, khi giá khởi điểm cũng cao hơn thị giá cổ phiếu trên sàn. Năm nay, điểm khác là bán buôn thay vì bán lẻ và giá khởi điểm cũng thấp hơn khoảng 7.000 đồng/cổ phiếu.
Tính cả lô cổ phần mà SCIC và Viettel chào bán, giá trị thương vụ này nếu thành công, bên mua cần bỏ ra khoảng 7.500-8.000 tỷ đồng. ó là con số không nhỏ, bởi vậy bên bán chỉ có thể thở phào cho đến khi t.iền mua cổ phần nổi trên tài khoản.
Còn mới dừng ở đăng ký cũng chưa chắc ăn, một số phiên đấu giá cổ phần ngân hàng vừa qua, nhà đầu tư đã chấp nhận bỏ cọc hàng triệu cổ phiếu.
Rất khó để các bên bán vốn linh hoạt và thích ứng theo thị trường ở những thời điểm như hiện nay. Theo Nghị định 32/2018/N-CP, giá khởi điểm được quy định phải công bố cùng các tài liệu bán vốn khác trong thời gian tối thiểu 20 ngày trước ngày đấu giá/chào bán.
Video đang HOT
Trong điều kiện thị trường biến động rất lớn, việc công bố sớm giá khởi điểm rất dễ dẫn tới tình trạng mức giá này sẽ không còn phù hợp tại thời điểm đấu giá (vì giá bán cổ phần không được thấp hơn giá sàn).
Trong khi đó, để xác định được giá khởi điểm bán cổ phần không đơn giản. ơn cử như chưa có hướng dẫn cụ thể về phương pháp tính giá trị quyền sử dụng đất thuê trả t.iền hàng năm khiến các đơn vị thẩm định giá không biết xác định chênh lệch t.iền thuê đất còn lại theo phương pháp chiết khấu dòng chênh lệch của từng năm trong tương lai về hiện tại hay cộng cơ học đơn thuần; giá trị quyền sở hữu trí tuệ và tài sản vô hình khác, bao gồm giá trị văn hóa, lịch sử khác sẽ tính theo cách nào…
Khi chứng khoán đã có tên trong các báo cáo vĩ mô của cơ quan quản lý nhà nước, rõ ràng sự bấp bênh của nó không chỉ là câu chuyện được mất của nhà đầu tư, mà còn tác động đến không ít nhiệm vụ quan trọng khác của nền kinh tế.
Người quan sát
Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước: Làm gì để đẩy nhanh tiến trình?
Theo Bộ Tài chính, một số cơ chế mới được ban hành sẽ giúp tháo gỡ những vướng mắc cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước, làm lành mạnh tình hình tài chính, hạn chế thất thoát vốn và tài sản Nhà nước.
Cầu cảng bốc xếp container của cảng Quy Nhơn. (Ảnh minh họa: Nguyên Linh/TTXVN)
Điều này sẽ tạo sức hấp dẫn các nhà đầu tư nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh của doanh nghiệp sau cổ phần hóa, qua đó đóng góp tích cực vào nền kinh tế.
Sau cổ phần hóa, thoái vốn thì năng lực quản trị của một số doanh nghiệp nhà nước có chuyển biến rất tích cực, bảo đảm công khai minh bạch, các vấn đề được xử lý theo thị trường.
Tuy nhiên, theo ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính Doanh nghiệp (Bộ Tài chính) phải thúc đẩy các doanh nghiệp sau cổ phần hóa đăng ký giao dịch và niêm yết trên thị trường chứng khoán để cộng đồng các nhà đầu tư, Nhà nước và xã hội giám sát giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.
Ông Đặng Quyết Tiến cũng cho biết, sau khi cổ phần hóa, doanh nghiệp nếu có đủ điều kiện thì được niêm yết thẳng trên Sở giao dịch chứng khoán. Điều này vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cổ đông tốt hơn, vừa minh bạch hoạt động của các doanh nghiệp hậu cổ phần hóa.
Theo các chuyên gia kinh tế, sau khi thực hiện cổ phần hóa, có nghĩa là doanh nghiệp đã chào bán cổ phần ra đại chúng.
Do đó, nếu không buộc doanh nghiệp đăng ký giao dịch hoặc niêm yết, thì có nguy cơ doanh nghiệp bị một nhóm cổ đông thao túng, mua bán cổ phần lòng vòng, không minh bạch thông tin.
Điều này tác động tiêu cực đến quyền và lợi ích hợp pháp của các cổ đông khác, nhất là cổ đông nhỏ lẻ.
Chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ nhấn mạnh, doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường dứt khoát phải minh bạch, phải niêm yết trên sàn chứng khoán.
"Tôi thấy mừng vì nhiều doanh nghiệp cổ phần hóa xong trong thời gian ngắn đã niêm yết và phát huy hiệu quả," ông Lưu Bích Hồ nói.
Ông Phùng Văn Hùng, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng cho rằng bắt buộc doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần phải niêm yết trên thị trường chứng khoán là quan trọng. Khi đã niêm yết thì tính công khai minh bạch được nhấn mạnh.
Trên thị trường chứng khoán sức khỏe của doanh nghiệp được đo đếm công khai giám sát bởi các cơ quan nhà nước, bởi các tổ chức kinh tế, người dân theo dõi trên thị trường chứng khoán để có thể đầu tư hoặc không đầu tư vào doanh nghiệp đó.
Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa niêm yết trên thị trường chứng khoán hiện nay đang rất thấp.
Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, tính đến hết 12/9/2018, mới có 231 doanh nghiệp đăng ký công ty đại chúng với Ủy ban chứng khoán nhà nước bao gồm 152 doanh nghiệp đã niêm yết và đăng ký giao dịch, 56 doanh nghiệp chưa niêm yết/đăng ký giao dịch và 23 doanh nghiệp đã hủy đăng ký công ty đại chúng.
Như vậy, tỷ lệ đăng ký niêm yết/đăng ký giao dịch của các doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa chưa cao, chỉ có 152/747 doanh nghiệp, chiếm 20,3%.
Mới đây, tại cuộc họp sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2018, triển khai kế hoạch 6 tháng cuối năm 2018 của Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Trưởng ban Ban Chỉ đạo đã phải nhắc nhở về vấn đề này và nhấn mạnh chính điều này đã làm giảm tính hiệu quả trong bán vốn nhà nước.
Theo ông Phùng Văn Hùng, doanh nghiệp sau cổ phần hóa mà không muốn niêm yết là không bình thường, họ muốn việc mua bán cổ phiếu chỉ gói gọn trong nội bộ, chứ không muốn công khai.
Ông Đặng Quyết Tiến cho biết, nếu kiểm tra doanh nghiệp hoạt động vẫn kém hiệu quả, không đủ điều kiện là công ty đại chúng vì cổ đông không đủ theo quy định của pháp luật thì sẽ làm thủ tục để là công ty cổ phần bình thường. Những doanh nghiệp không thể niêm yết thì hỗ trợ đưa xuống để tiếp tục theo dõi nếu đủ điều kiện thì lại đưa lên sàn niêm yết sau. Những doanh nghiệp nào trốn tránh thì sẽ xử phạt hành chính.
Ông Đặng Quyết Tiến khẳng định, đối với trường hợp đủ điều kiện mà không chịu niêm yết, đăng ký giao dịch thì sẽ xử lý và công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để cơ quan quản lý nhà nước và người dân giám sát. Đó là giải pháp thị trường, công khai minh bạch cần phải hướng tới.
Trong thời gian tới, để đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng cổ phần hóa, ông Đặng Quyết Tiến cho biết, trong quá trình triển khai có một số vấn đề mang tính đặc thù, Bộ Tài chính đã cử cán bộ thường xuyên nắm bắt, kịp thời lắng nghe khó khăn để tháo gỡ vướng mắc của các tập đoàn, tổng công ty và các địa phương với thời gian nhanh nhất.
Đồng thời, rà soát lại các danh mục thoái vốn, cổ phần hoá. Đơn vị nào làm chậm thì phải nhắc nhở, kiểm điểm, cần yêu cầu công bố công khai rõ ràng lộ trình thực hiện cổ phần hóa, theo tiến độ từng quý, 6 tháng, ghi rõ tên người chịu trách nhiệm như vậy sẽ làm rõ đầu mối xử lý vướng mắc cũng như rõ trách nhiệm người đứng đầu. Nếu không, kế hoạch cổ phần hoá, thoái vốn sẽ lại chậm, không hoàn thành tiến độ.
Đặc biệt là tập trung mạnh hơn vào khâu tổ chức thực hiện, vào trách nhiệm, chế tài với người đứng đầu doanh nghiệp, cơ quan đại diện chủ sở hữu. Đồng thời, đẩy mạnh việc công khai, minh bạch về lộ trình, tiến độ, kết quả và trách nhiệm người thực hiện.
Ông Huỳnh Thế Du, Giảng viên Chính sách công, Giám đốc Đào tạo Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright thì cho rằng cần thành lập ra ban cổ phần hóa, vai trò quyết định sẽ do những người không liên quan trực tiếp đến doanh nghiệp đó nắm giữ để đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa.
Những người trong doanh nghiệp đó cũng có thể là thành viên của ban, nhưng họ không phải là nhân vật quyết định.
"Còn nếu họ là nhân vật quyết định họ sẽ chây ì mãi, bởi chả ai tự đi "bắn vào chân mình," chả ai tự đi đẩy cái tiến trình mà làm cho lợi ích của họ giảm đi," ông Huỳnh Thế Du nói./.
Thùy Dương
Theo vietnamplus.vn
Thoái vốn Nhà nước: Động lực hay kìm hãm thị trường? Theo các chuyên gia, xét về dài hạn hoạt động thoái vốn Nhà nước vẫn là động lực tăng điểm cho thị trường chứng khoán, song xét về ngắn hạn thị trường có thể chịu sức ép khi dòng t.iền không còn dồi dào như trước. Thời gian đang trôi về những tháng cuối năm nhưng có thể thấy nhiệm vụ thoái vốn...
