Theo tôi, hiệu trưởng trở lên mới cần phải có minh chứng đạo đức nhà giáo
Việc xếp loại, minh chứng đạo đức nhà giáo chỉ nên dừng lại đối với những nhà giáo làm công tác quản lý nhà trường và đặc biệt là lãnh đạo Phòng, Sở Giáo dục…
Ảnh minh họa
Thời gian gần đây, trên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có nhiều bài viết phản ánh về những bất cập trong việc xếp loại, minh chứng đạo đức nhà giáo theo các văn bản hướng dẫn hiện hành.
Tuy nhiên, công việc này tồn tại nhiều bất cập vì dù cho nhà giáo yêu thương học trò, hòa nhã với đồng nghiệp, có trách nhiệm trong việc xây dựng đoàn kết nội bộ thì cũng khó có thể tìm được minh chứng cho đạo đức của mình.
Ranh giới giữa các mức đạt, mức khá, mức tốt theo hướng dẫn xếp chuẩn nghề nghiệp theo Thông tư số 20/2018/TT-BGDĐT hoặc các tiêu chuẩn về đạo đức đối với giáo viên hạng III, hạng II, hạng I tại chùm Thông tư 01, 02, 03, 04/2021/TT-BGDĐT cũng khó phân định rạch ròi.
Minh chứng cho tiêu chí đạo đức nhà giáo là không cần thiết (Ảnh minh họa: Thanh An)
Suy cho cùng, sau mỗi năm học mà giáo viên dạy lớp hoàn thành trách nhiệm của mình với học trò, với nhà trường, không vi phạm pháp luật hay thuần phong mỹ tục thì tất nhiên họ phải được xếp loại đạo đức tốt, đâu cần phân loại và minh chứng làm gì cho tốn công, hoài sức.
Việc xếp loại, minh chứng đạo đức nhà giáo có lẽ chỉ nên dừng lại đối với những nhà giáo làm công tác quản lý nhà trường và đặc biệt là lãnh đạo Phòng, Sở Giáo dục…
Những vị trí đó mới cần minh chứng về đạo đức.
Ai mới cần chú trọng minh chứng đạo đức nhà giáo?
Chúng ta đều biết, bất kể một ai công tác, làm việc ở lĩnh vực nào cũng cần phải có đạo đức tốt và nhà giáo lại càng phải nêu gương, phát huy phẩm chất đạo đức của mình trước học trò, trước mọi người.
Một nhà giáo có đạo đức tốt, có chuyên môn giỏi sẽ nâng đỡ cho nhiều thế hệ học trò trưởng thành. Đứng trước học trò và công tác trong môi trường sư phạm chỉ cần một chút sơ sẩy trong hành vi, thái độ đã được xem là không phù hợp, vi phạm đạo đức nhà giáo.
Vì thế, phần lớn nhà giáo luôn ý thức được hành động, lời nói của mình, nhất là khi đứng lớp trước học trò. Bởi, mọi hành động, ngôn phong của người thầy đều được trò quan sát, lắng nghe chăm chú, và có thể còn bị ghi âm, ghi hình rồi tung lên mạng.
Cũng chính vì vậy, thời gian qua có một số giáo viên đánh học trò, chửi học trò đều được dư luận biết đến và họ đã bị kỷ luật, có người còn bị đuổi khỏi ngành vì một vài phút không giữ được bình tĩnh trước học trò.
Có lẽ đây cũng là những vi phạm nghiêm trọng nhất của những thầy cô đứng lớp. Ngoài ra, gần như họ không có gì che giấu trước mọi người, trước đơn vị, trước ngành nghề của mình.
Video đang HOT
Nếu đem so sánh với trường hợp vi phạm đạo đức của một số giáo viên đứng lớp với một số cán bộ quản lý giáo dục vi phạm sẽ thấy khác nhau một trời, một vực.
Trong những tháng gần đây đã có một số lãnh đạo Sở bị khởi tố, bắt giam hoặc tham gia vào những vụ án tiêu cực trong thi cử cho thấy người cần minh chứng về đạo đức phải là những lãnh đạo các nhà trường, lãnh đạo Sở, Phòng mới thiết thực hơn.
Chẳng hạn như trường hợp bà Vũ Liên Oanh, (nguyên Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh) bị bắt tạm giam vào ngày 24/6/2021 vì liên quan trong việc thực hiện các dự án đầu tư trang thiết bị giáo dục cho các trường mầm non, tiểu học tại địa phương này.
Bà Phạm Thị Hằng, (nguyên Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa) cũng đã bị khởi tố và bắt tạm giam ngày 16/7/2021 về Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngày 22/9/2021 vừa qua, ông Nguyễn Văn Kiên, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên và các đồng phạm bị khởi tố, bắt tạm giam về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”…
Nếu ngược thời gian trở về kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia năm 2018 ở Sơn La, Hà Giang, Hòa Bình thì chúng ta cũng chưa quên được nhiều vị trong Ban Giám đốc của các địa phương này, đó là ông Hoàng Tiến Đức, ông Vũ Văn Sử và ông Bùi Trọng Đắc.
Điều đáng nói là phần lớn những Giám đốc Sở Giáo dục mà chúng tôi đề cập ở trên đều đã được trao tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú. Trong khi, những tiêu chí về đạo đức đối với Giám đốc Sở Giáo dục và Nhà giáo ưu tú có lẽ phải cao hơn những nhà giáo đứng lớp rất nhiều.
Tất nhiên để có thể đảm nhận chức vụ Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thì họ phải qua nhiều thử thách, phấn đấu nhưng cuối cùng vẫn có những người không vượt qua được những cám dỗ.
Là người đứng đầu ngành giáo dục của địa phương, có người đã đảm nhận chức vụ Giám đốc Sở gần chục năm trời mà họ không là những tấm gương sáng về đạo đức cho cấp dưới, cho đồng nghiệp, cho học trò của mình.
Phải chăng, những tiêu chí xếp loại về đạo đức của ngành giáo dục chưa thực sự rõ ràng và còn nặng hình thức nên mới để xảy ra những bài học đau lòng đến như vậy?
Minh chứng đạo đức nhà giáo chỉ nên dừng lại ở cán bộ quản lý
Nói thật, những giáo viên đứng lớp chỉ phần bản xếp loại viên chức, và bản xếp loại đảng viên (nếu là đảng viên) cuối năm là đầy đủ về đạo đức, về công việc trong 1 năm công tác.
Không cần thiết phải xếp chuẩn nghề nghiệp hàng năm, không phải đi tìm minh chứng cho các tiêu chí của chuẩn vì thực tế rất hiếm có nhà giáo vi phạm về đạo đức nhà giáo và cơ bản là đạo đức của họ tốt.
Bởi họ là những viên chức không đảm nhận chức vụ, không quản lý về tiền bạc, nhân sự, không có mua sắm, đầu tư…thì rất khó để xảy ra những vi phạm nghiêm trọng và họ luôn bảo vệ cái nghề mà họ đang gắn bó.
Chỉ những nhà giáo đảm nhận chức vụ quản lý ở các nhà trường, ở Phòng, ở Sở thì họ mới quản lý về tài chính, nhân sự, đầu tư, đấu thầu…thì đạo đức mới bị thử thách trước những cám dỗ về vật chất và bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác nữa.
Người nào liêm chính, bản lĩnh, xem trọng danh dự thì vượt qua được, người nào tham lam, xem trọng vật chất thì dễ dàng vi phạm và nhiều người phải trả giá cho những việc làm sai trái của mình.
Vì thế, những nhà giáo làm công tác quản lý giáo dục mới là những đối tượng cần xếp loại, minh chứng về đạo đức trước đơn vị, đồng nghiệp và cấp trên của mình. Còn đối với những nhà giáo dạy lớp đơn thuần thì minh chứng đạo đức để là gì và họ cũng biết đi tìm đâu ra những minh chứng cho mình?
Học sinh cam chịu đứng yên để giáo viên đánh, ai dạy các em cách bảo vệ mình?
Học sinh có quyền rời khỏi lớp ngay tức khắc nếu bị giáo viên đánh để tránh những thiệt hại không đáng có về thể xác và tinh thần.
Thầy đánh chửi, trò chịu trận
Ngày 2/5/2021, Báo Lao Động đưa tin "Thầy giáo đá vào ngực, tát học sinh trước lớp bị tạm dừng giảng dạy". [1]
Nội dung bài báo cho biết, vào giờ sinh hoạt lớp chiều ngày 29/4/2021, do nóng giận vì nhắc nhở nhiều lần song học trò vẫn vi phạm Luật An toàn giao thông, không chấp hành nội quy, quy định của trường (không mặc áo đồng phục), thầy giáo K.X.H., giáo viên chủ nhiệm lớp 10 A3, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) đã có lời nói và hành vi không đúng chuẩn mực.
Theo nội dung video được ghi lại, thầy H. liên tục tát mạnh vào mặt 4 nam sinh. Thậm chí thầy còn nhảy lên, đá vào ngực nam sinh mặc áo trắng khiến em này ngã ra bục giảng.
Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam ngày 3/5/2021 đăng tải bài viết "Làm thầy mà văng tục, đấm đá học trò là không thể chấp nhận" cho biết thêm, không chỉ đánh học trò, thầy giáo này còn có ngôn từ không phù hợp trước mặt học trò của mình đó là ngôn ngữ "mày - tao" - những từ ngữ mà đa phần giáo viên né tránh bởi nó không phù hợp ở môi trường sư phạm, với đạo đức của một nhà giáo.
Bên cạnh đó, trong lúc xử lý học trò thì thầy giáo này dùng tay phải để chỉ vào mặt, tát vào mặt học trò, tay trái thì liên tục thọc tay vào túi quần... [2]
Hình ảnh thầy H. tát học sinh được ghi lại trong clip. (Ảnh cắt từ clip, nguồn: Laodong.vn)
Học sinh cần rời khỏi lớp ngay tức khắc khi bị đánh
Cá nhân người viết có con đang học bậc trung học cơ sở, tôi thường dạy cháu về quyền bất khả xâm phạm thân thể - hiểu một cách đơn giản, thân thể là của mình, bất cứ ai cũng không có quyền xâm phạm, kể cả cha mẹ hay thầy cô giáo.
Cho nên, khi giáo viên đánh đập con hay các bạn của con thì các con phải ngay lập tức rời lớp học. Con cần xuống phòng Ban Giám hiệu để thông báo sự việc và gọi điện thoại cho ba, mẹ.
Trở lại sự việc thầy giáo đánh học sinh từ những gì các phương tiện truyền thông đại chúng đã đưa có thể thấy, thầy giáo liên tục đánh học sinh trong khoảng thời gian 1 phút 26 giây (có thể còn hơn nữa), đánh lần lượt từ em thứ nhất đến em thứ tư (đánh vào mặt, đạp vào người và chửi bới) nhưng kì lạ thay không có một em nào phản kháng mà cứ thế chịu trận.
Dẫu biết rằng bản thân vi phạm nội quy trường lớp (không phải phạm tội hình sự), nhưng khi bị thầy giáo đánh dã man như thế thì các em phải biết rời khỏi lớp ngay tức khắc, gọi giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, Ban Giám hiệu, nhân viên bảo vệ hoặc cha mẹ để được giúp đỡ.
Làm được như thế, cùng lắm chỉ một em bị đánh, các em khác sẽ thoát thân, bản thân không bị thương tích và thầy giáo cũng được nhẹ tội.
Đằng này, các em cam chịu một cách vô lí, dẫn đến bị hành hung và lớp học hỗn loạn, chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lí các thành viên khác trong lớp.
Và một điều cũng rất đáng trăn trở là, 4 học sinh bị thầy giáo đánh chửi kinh hoàng như thế nhưng dưới lớp học tuyệt nhiên không một ai phản đối.
Có thể một số học sinh đang rất sợ trước hành động bạo hành của thầy giáo nhưng nếu nhiều em biết đứng lên can ngăn thì sự việc sẽ sớm chấm dứt.
Rõ ràng, lỗi của thầy giáo là mười mươi, không bàn cãi gì thêm. Nhưng kĩ năng ứng phó với bạo hành học đường của học sinh xem ra còn rất khiếm khuyết. Đây cũng là lỗ hổng rất lớn trong việc dạy kĩ năng sống ở trường học hiện nay, cần quan tâm tháo gỡ.
Thiếu kĩ năng xử lí học sinh hư thì khó làm thầy
Nhìn chung, đa số học sinh ở các cấp học đều chăm ngoan, lễ độ, biết vâng lời cha mẹ, thầy cô và có nhận thức đúng đắn về cái đúng, cái sai ở môi trường học đường và trong cuộc sống.
Tuy vậy, cũng còn đó không ít học sinh vi phạm nội quy nhà trường, cãi lại giáo viên, vi phạm Luật Giao thông, kết bè kết phái đánh nhau, thậm chí có những hành vi vi phạm pháp luật.
Cũng vì lẽ đó, công việc của giáo viên - nhất là giáo viên chủ nhiệm, không hề đơn đơn giản chút nào bởi thầy cô vừa dạy chữ vừa phải dạy người. Riêng chuyện dạy người thì rất nhọc nhằn vì mỗi học sinh có một tính cách và hoàn cảnh gia đình khác nhau.
Giáo viên nào may mắn gặp lớp có nhiều học sinh ngoan, học tốt, được phụ huynh đồng hành giúp đỡ thì việc dạy dỗ cũng trở nên nhẹ nhàng hơn.
Ngược lại, giáo viên gặp lớp yếu, phụ huynh thiếu quan tâm, cứ "trăm sự nhờ thầy" còn người thầy lại thiếu bản lĩnh, thiếu kĩ năng sư phạm thì rất khó làm nghề.
Bản thân tôi lúc mới ra trường (23 tuổi) cũng có đôi lần đánh học sinh (vì nóng tính). Khi gặp học sinh hư, không chịu sửa đổi, tôi phân tích cho các em thấy lỗi và đánh vài thước vào mông.
Dĩ nhiên, tôi nói có lí, có tình và xử lí chừng mực (mang tính răn đe là chủ yếu) như cha mẹ các các nên không một ai phản ứng. Về sau, khi đã có thêm kinh nghiệm thì tôi không bao giờ đánh học sinh nữa.
Tôi cũng nhớ rất rõ lời một người bạn là bác sĩ ở Đồng Tháp nói rằng, đừng bao giờ đánh học sinh, nhất là đánh vào vùng mặt sẽ rất nguy hiểm.
"Tát thẳng vào mặt có thể chạm vào huyệt thái dương ở hai bên trán. Nếu đánh vào đỉnh đầu sẽ ảnh hưởng đến dây thần kinh, sẽ bị tổn thương não... Học sinh bị đánh tùy theo mức độ có thể bị sang chấn tâm lí", bác sĩ cho biết.
Để kết thúc bài viết, tôi muốn nhắn nhủ với đồng nghiệp bằng Điều 20 của Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam:
"Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm."
Tài liệu tham khảo:
[1] //laodong.vn/xa-hoi/thay-giao-da-vao-nguc-tat-hoc-sinh-truoc-lop-bi-tam-dung-giang-day-904539.ldo
[2] //giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/lam-thay-ma-vang-tuc-dam-da-hoc-tro-la-khong-the-chap-nhan-post217461.gd
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Làm thầy mà văng tục, đấm đá học trò là không thể chấp nhận Thầy giáo K.X.H. đã tát mạnh vào mặt 4 nam sinh, thậm chí còn vung chân đá vào ngực học trò, làm cho một em đứng không vững sau cú đá của thầy. Chuyện học sinh vi phạm nội quy của nhà trường hoặc có những kiểu ăn mặc, đầu tóc không phù hợp trong các nhà trường hiện nay thì gần như...