Tăng sức đề kháng trước ngày thi tốt nghiệp THPT
10 ngày nữa thí sinh cả nước bước vào kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhiều học sinh lo lắng khi xuất hiện thêm một số ca nhiễm Covid-19. Ăn uống thế nào giúp tăng sức đề kháng, giảm stress, có sức khỏe tốt nhất trước kỳ thi?
Để đảm bảo sức khỏe cho kỳ thi, học sinh cần ngủ trước 10 giờ tối, uống nước đầy đủ, tập thể dục và thở sâu hằng ngày – ẢNH: THÚY HẰNG
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thành Danh (ảnh), Chủ tịch Hội đồng khoa học – Viện Nghiên cứu dinh dưỡng TP.HCM, có cuộc trao đổi với PV Thanh Niên.
Học sinh nên chú ý chế độ ăn thế nào giúp n âng cao sức đề kháng , phòng chống dịch, bệnh, thưa bác sĩ?
Ảnh: Nguyễn Thành
Trong mùa thi, các em nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý, trong đó cần cung cấp đầy đủ năng lượng, cân đối các chất dinh dưỡng. Ngoài ra, để nâng cao sức đề kháng, cần thêm chất dinh dưỡng giúp cơ thể tổng hợp kháng thể, tăng cường sức khỏe gồm:
Chất đạm, có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua, tảo, ngũ cốc, các loại đậu, nấm, tảo spirulina, giúp cơ thể tổng hợp ra các kháng thể chống lại vi trùng, vi rút.
Các chất khoáng tăng sức đề kháng như: canxi (trong sữa, trứng, cá, tôm, cua) góp phần làm ổn định màng tế bào trong hệ thống niêm mạc đường hô hấp, kích hoạt năng lực di chuyển và bao vây, tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh của tế bào bạch cầu.
Vitamin A trong trứng, gan, các loại hoa quả màu vàng cam, đỏ, tăng sức đề kháng và phục hồi da niêm mạc bị tổn thương.
Vitamin C (có nhiều trong rau, trái cây tươi) tăng sức đề kháng và tạo collagen góp phần làm mau lành các mô bị tổn thương. Kẽm có vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, làm lành vết thương, tổng hợp các kháng thể và các hormone, chống viêm và chống ô xy hóa.
Vitamin nhóm B (tăng sức đề kháng, có trong ngũ cốc nguyên hạt, rau củ) là vitamin B1, B2, PP, B5, B6.
Nhiều phụ huynh quan niệm “ăn gì bổ nấy”, trước kỳ thi cho con ăn nhiều óc heo, óc bò. Chuyện này có cơ sở khoa học không?
Theo kinh nghiệm dân gian thì “ăn gì bổ nấy” cũng có một sự trùng hợp nhất định về mặt cấu tạo của các thức ăn có nguồn gốc động vật. Não người và não động vật đều chứa rất nhiều chất béo và cả chất đạm. Nhưng ăn quá nhiều chất béo bão hòa từ não động vật sẽ làm tăng cholesterol, rất có hại cho người bị rối loạn chuyển hóa lipid, làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì. Việc ăn não động vật để bổ não chỉ mang tính niềm tin nhiều hơn. Vậy chúng ta nên thay thế các chất béo bão hòa trên bằng chất béo chưa bão hòa từ thực vật, sẽ có lợi và đỡ lo hơn.
Nhiều người còn có tâm lý trước ngày thi cho con ăn rất nhiều bí đỏ, xôi gấc cho đỏ, xôi đậu đỏ để gặp may mắn, bác sĩ có ý kiến gì về việc này?
Ăn để có “số đỏ”, may mắn chỉ là niềm tin, không có cơ sở khoa học. Nhưng về mặt dinh dưỡng thì các thực phẩm trên cũng có những tác dụng tốt cho các cháu trong mùa thi do chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng có ích.
Nhiều người không tiếc tiền mua rất nhiều thuốc bổ não, bổ gan, hay thuốc tăng sức đề kháng cho con uống trước ngày thi tốt nghiệp THPT. Vấn đề này có đáng lo?
Hiện có hàng ngàn loại thực phẩm chức năng từ nhiều nguồn khác nhau, với công dụng như tăng sức đề kháng, bổ não, bổ gan, bổ thận…, do quảng cáo quá mức nên tạo ra niềm tin không phù hợp. Thực phẩm chức năng ngoài các chất dinh dưỡng tự nhiên hay được bổ sung thêm còn có các loại cây cỏ chứa các hoạt chất sinh học có tác dụng như dược phẩm, nếu lạm dụng cũng có thể gây hại.
Bác sĩ có lời dặn gì các thí sinh trước kỳ thi tốt nghiệp THPT?
Các em cần lưu ý rằng việc bất an, lo lắng thái quá chính là một tác nhân gây stress, điều này làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Do đó, để giảm stress, cũng là tăng sức đề kháng, các em cần ôn luyện, chuẩn bị bài vở cho các kỳ thi thật tốt; ngủ đầy đủ, nên ngủ trước 10 giờ tối, ngủ thêm giấc trưa ít nhất 30 phút, uống nước đầy đủ, tập thể dục và thở sâu hằng ngày.
Vì sao vi rút gây bệnh Covid-19 tại Đà Nẵng có khả năng lây lan mạnh hơn?
Ăn gì để tăng sức đề kháng phòng dịch COVID-19?
Để có sức đề kháng và miễn dịch khỏe mạnh thì việc thiết lập một chế độ dinh dưỡng khoa học là biện pháp hữu hiệu nhanh bồi bổ sức khỏe.
Bổ sung vitamin và khoáng chất nâng cao sức đề kháng và miễn dịch
Ảnh minh họa
Vitamin A
Vitamin A: Có vai trò rõ rệt cả với miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào. Tỷ lệ tử vong do nhiễm khuẩn ở trẻ em mà nguyên nhân do thiếu vitamin A rất cao. Những nghiên cứu gần đây đã khẳng định rằng biện pháp bổ sung vitamin A có thể làm giảm 23% tử vong ở trẻ em.
Thiếu vitamin A làm giảm sức đề kháng - miễn dịch tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng và tăng tỷ lệ tử vong ở trẻ em. Thiếu vitamin A các biểu mô quá sản, sừng hoá, các tuyến ngoại tiết giảm bài tiết, khả năng ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn giảm đi. VitaminA có nhiều trong gấc, rau ngót rau dền cơm, gan gà, gan lợn, gan bò,...
Ảnh minh họa
Vitamin E
Vitamin E làm tăng tính miễn dịch bằng cách bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương, do đó tăng sức đề kháng của cơ thể với các bệnh nhiễm khuẩn mạnh hơn, làm chậm tiến triển bệnh sa sút trí tuệ (Alzheimer), bảo vệ vitamin A và chất béo của màng tế bào khỏi bị o xy hóa, tham gia vào chuyển hóa tế bào. Vitamin E bảo vệ các chất béo trong não khỏi các gốc tự do, đặc biệt là các chất béo omega-3 DHA và EPA, trong đó tập trung ở tế bào thần kinh.
Vitamin E có nhiều trong các thực phẩm nguồn gốc tự nhiên: đậu tương, giá đỗ, vừng lạc, mầm lúa mạch, dầu hướng dương, dầu ô-liu và các loại rau có lá màu xanh đậm.
Ảnh minh họa
Vitamin C
Vai trò tăng cường miễn dịch, cần thiết cho các tế bào miễn dịch T và bạch cầu, từ đó làm tăng chức năng của hệ miễn dịch. Thiếu vitamin C, sự nhạy cảm với các bệnh nhiễm khuẩn tăng lên, tính thấm mao mạch tăng, mạch dễ vỡ, da khô ráp. Nếu ăn đủ vitamin C, các glubulin miễn dịch IgA và IgM tăng, hoạt tính của bạch cầu tăng, kích thích chuyển dạng các lymphô bào và giúp tạo thành các bổ thể. Hơn 90% lượng vitamin C có trong khẩu phần ăn được cung cấp từ các loại trái cây và rau củ. Các thực phẩm giàu vitamin C: rau ngót, rau mùi tàu, rau dền, rau đay, rau mồng tời, hành hoa, ...trong các loại quả như bưởi, đủ đủ, quýt, cam, chanh,...
Ảnh minh họa
Vitamin D
Là một vitamin tan trong chất béo, có liên quan đến các chức năng khác nhau của hệ thống miễn dịch, tiêu hóa, tuần hoàn và thần kinh. Nguồn chính của vitamin D là tổng hợp ở da dưới ảnh hưởng của bức xạ tia cực tím mặt trời B (UV-B) chiếm 80-90% và khoảng 10-20% do chế độ ăn uống, do đó, mỗi ngày cần tắm nắng từ 15-30 phút, tăng cường sử dụng các thực phẩm giàu vitamin D như gan cá, lòng đỏ trứng, cá, hải sản... cho bữa ăn hàng ngày
Ảnh minh họa
Vitamin nhóm B
Trong các vitamin nhóm B, vai trò các folat và pyridoxin đáng chú ý hơn cả. Thiếu folat làm chậm sự tổng hợp của các tế bào tham gia vào các cơ chế miễn dịch. Tương tự như thiếu sắt, miễn dịch dịch thể ít bị ảnh hưởng hơn miễn dịch qua trung gian tế bào.
Trên thực tế ở trẻ em nhất là phụ nữ có thai, thiếu folat thường đi kèm thiếu sắt là hai yếu tố gây thiếu máu dinh dưỡng. Thiếu pyridoxin (vitamin B6) làm chậm các chức năng miễm dịch, cả dịch thể và trung gian tế bào. Các vitamin nhóm B có nhiều trong cám gạo, ngũ cốc, các loại hạt đậu, mè, mầm lúa mì, tim, gan.
Ảnh minh họa
Tăng cường ăn rau quả để tăng sức đề kháng
Vai trò của một số chất khoáng và miễn dịch trong rau củ quả giúp tăng đề kháng. Rất nhiều chất khoáng và vi khoáng tham gia vào miễn dịch, trong đó vai trò của sắt, kẽm được nghiên cứu nhiều hơn cả.
Sắt
Sắt cần thiết cho tổng hợp AND, nghĩa là nó cần thiết cho quá trình phân bào. Ngoài ra sắt còn tham gia vào nhiều enzym can thiệp vào quá trình phân giải bên trong tế bào. Thiếu sắt, nhiễm khuẩn tăng. Sắt gây ảnh hưởng đến miễn dịch qua trung gian tế bào hơn là miễn dịch dịch thể. Sắt có nhiều trong mộc nhĩ, nấm hương, rau dền đỏ, đậu tương, tiết bò, bầu dục lợn, lòng đỏ trứng vịt, cua đồng,..
Kẽm
Kẽm giúp tăng cường miễn dịch, giúp làm vết thương mau lành và giúp duy trì vị giác và khướu giác. Kẽm tham gia vào hàng trăm enzym chuyển hóa trong cơ thể, vì vậy khi thiếu kẽm trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu hóa do giảm sức đề kháng. Ngoài ra khi thiếu kẽm trẻ thường có biểu hiện biếng ăn chậm lớn, chậm phát triển chiều cao. Các thức ăn giàu kẽm như thịt, cá, tôm, sò, sữa, trứng, ngao, hàu,..
Số ca mắc tay chân miệng tại tỉnh Ninh Bình tăng đột biến Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Ninh Bình cho biết, bệnh tay chân miệng trong 6 tháng đầu năm có xu hướng tăng mạnh, tăng hơn cả số mắc cả năm của 3 năm trước đây. Bác sỹ thăm khám cho trẻ mắc tay chân miệng tại bệnh viện Sản nhi tỉnh Ninh Bình. (Ảnh: Thùy Dung/TTXVN) Theo Trung tâm...