Siết chặt bán thuốc không kê đơn
Tình trạng bán thuốc không kê đơn dẫn tới việc sử dụng kháng sinh không theo chỉ định, bệnh không những không khỏi mà còn là nguyên nhân gia tăng tỷ lệ kháng kháng sinh.
Kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng và thiếu kiểm soát trong y tế.
Dễ dàng mua thuốc kháng sinh không kê đơn
Mua thuốc kháng sinh không kê đơn của bác sĩ vẫn dễ dàng tại nhiều nhà thuốc ở Hà Nội. Tại nhà thuốc trên đường Nguyễn Du (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), tôi cho biết, mình bị đau họng, ho 2 hôm nay, nhân viên cửa hàng thuốc đã “kê” cho tôi một đơn thuốc gồm 5 ngày kháng sinh Zinnat và thuốc chống viêm. Thấy tôi lưỡng lự, nhân viên bán hàng cho hay “uống đơn này là khỏi”.
Tương tự, cửa hàng thuốc Tây Hồ trên đường Thụy Khuê, Hà Nội, người bán thuốc kiêm luôn “bác sĩ kê đơn”, không kể là kháng sinh mà bất cứ triệu chứng của bệnh nào cũng được “bắt bệnh” và bán thuốc luôn.
Cần tăng cường kiểm tra, xử lý việc bán thuốc không theo đơn.
Thậm chí, có đơn thuốc bác sĩ kê, nhưng khi ra hiệu thuốc này không có, người bán thuốc cũng “thay đổi” sang thuốc khác với thành phần gần như tương tự cho người bệnh.
GS Ngô Quý Châu, Phó Giám đốc phụ trách BV Bạch Mai cho hay, một số bệnh nhân khi thấy có dấu hiệu ho, đau họng… đã tự mua thuốc kháng sinh. Có người mua đơn thuốc bác sĩ kê cách đây 3 năm, có người mượn đơn của người khác, có người tự hỏi người bán thuốc và tự mua kháng sinh uống.
“Tuy thời gian gần đây BV chưa có cuộc điều tra, khảo sát về tỷ lệ tự ý sử dụng kháng sinh, nhưng hiện tượng tự mua thuốc kháng sinh tuy đã giảm hơn trước nhưng vẫn còn. Tự điều trị bằng thuốc kháng sinh không phù hợp với bệnh, không phù hợp về liều lượng, có người bệnh lẽ ra dùng khoảng 3g/ngày, nhưng lại dùng 1,5g/ ngày, không đủ liều khiến cho vi khuẩn không bị tiêu diệt, dẫn đến vi khuẩn kháng thuốc. Có bệnh nhân dùng kháng sinh 2-3 ngày thấy đỡ lại không dùng nữa… Dùng chưa đủ thời gian cũng có nguy cơ kháng thuốc”- GS Châu cảnh báo.
Video đang HOT
Bộ Y tế đã triển khai Đề án tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn giai đoạn 2017-2020. Trong những năm qua, Cục Quản lý Dược, Sở Y tế các tỉnh đã triển khai thực hiện Đề án này, song do lực lượng mỏng, việc kiểm soát từng nhà thuốc không xuể, nên còn xảy ra tình trạng bán thuốc không kê đơn.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, có nhiều nhà thuốc vẫn bán thuốc kháng sinh không kê đơn của của bác sĩ. Người bệnh chỉ cần nói triệu chứng, người bán tự “kê” thuốc kháng sinh. Lạm dụng kháng sinh như việc dùng quá liều, dùng thiếu, chỉ định sai đều dẫn đến kháng thuốc.
Tăng cường, kiểm tra xử lý vi phạm
Theo một nghiên cứu của nhóm bác sỹ Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh) cho thấy từ năm 2016-2018, có 5 loại vi khuẩn thường gặp nhất và có tỷ lệ kháng kháng sinh cao nhất là A.baumannii, E.coli, S.aureus, K.pneumoniae, P.aeruginosa.
Trong các loại vi khuẩn có vi khuẩn A.baumannii kháng hầu hết các loại kháng sinh, kháng luôn cả kháng sinh họ Carbapenem (họ kháng sinh có phổ tác dụng lớn nhất và được ưu tiên sử dụng điều trị các nhiễm khuẩn nặng) và chỉ còn nhạy cảm với Colistin. Đáng lo ngại, tỷ lệ đề kháng này đang tăng dần qua các năm, đến năm 2018, đề kháng trên 90% với hầu hết các kháng sinh.
Nguyên nhân của tình trạng kháng kháng sinh được các bác sỹ chỉ ra là do thói quen tự mua thuốc khi mắc bệnh của không ít người dân, tình trạng sử dụng kháng sinh bừa bãi trong trồng trọt, chăn nuôi…Đặc biệt là lạm dụng trong việc kê đơn kháng sinh không cần thiết của một số bác sĩ.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê cảnh báo, kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng và thiếu kiểm soát trong y tế cũng như trong chăn nuôi.
Việc đầu tư, nghiên cứu cho ra đời các kháng sinh mới đã giảm trong nhiều thập kỷ nay, dẫn đến sự thiếu hụt các kháng sinh có hiệu quả để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn đa kháng.
Kháng thuốc ngày nay không chỉ của riêng quốc gia nào mà là vấn đề y tế toàn cầu, đặc biệt nổi trội ở các nước đang phát triển, thế giới mỗi năm có hàng chục ngàn người tử vong do kháng thuốc và phải chi phí hàng chục tỷ đô la cho kháng thuốc.
Ông Khuê cũng cho biết, từ năm 2013, Việt Nam đã hưởng ứng lời kêu gọi của WHO “Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa” và là một trong số các nước đi đầu trong việc xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020. Việt Nam đã xây dựng chiến lược quốc gia phòng chống nhiễm khuẩn BV.
Tới đây Bộ Y tế sẽ chỉ đạo các BV có khảo sát đánh giá kết quả thực hiện các giải pháp chống kháng kháng sinh. Đồng thời kêu gọi các nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, cộng đồng cùng chung tay chấm dứt tình trạng lạm dụng và sử dụng kháng sinh sai mục đích.
Theo TS Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, chúng ta không còn thời gian nữa mà phải hành động ngay từ hôm nay. Tổ chức Y tế thế giới và FAO cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong những nỗ lực phòng chống kháng thuốc.
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả, các địa phương cần phải tăng cường quả lý, kiểm tra việc bán thuốc không theo đơn, áp dụng chế tài mạnh để xử lý, tránh tình trạng lạm dụng và tự ý sử dụng kháng sinh sai mục đích.
Minh Thư
Theo CAND
Lạm dụng kháng sinh hôm nay- Ngày mai không thuốc chữa
Thống kê của ngành Y tế cho thấy, hiện ở Việt Nam, tình hình kháng thuốc đang rất báo động khi chúng ta đứng thứ 11 trong những quốc gia có tần suất sử dụng kháng sinh nhiều nhất.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), kháng kháng sinh xảy ra khi con người lạm dụng hoặc dùng kháng sinh sai mục đích.
Việc lạm dụng kháng sinh sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho tương lai. Ảnh: DN
TS. Kidong Park, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam thông tin, báo cáo về tình hình kháng thuốc của một nhóm điều phối của Liên hợp quốc đưa ra hồi tháng 4/2019 khuyến nghị, nếu không hành động ngay từ hôm nay, đến năm 2050 thế giới sẽ có 10 triệu ca tử vong mỗi năm do kháng thuốc, cao hơn số ca tử vong vì ung thư; kháng thuốc tạo gánh nặng kinh tế toàn cầu, tiêu tốn khoảng 100 tỷ USD, đồng thời từ nay đến năm 2030, hơn 24 triệu người sẽ rơi vào tình trạng đói nghèo.
Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, ước tính ở Việt Nam, tình hình kháng thuốc trở nên báo động. Việt Nam đứng thứ 11 trong những quốc gia có tần suất sử dụng kháng sinh nhiều nhất.
Thống kê của cơ quan BHXH Việt Nam năm 2018 cho thấy, kháng sinh là một trong những loại thuốc BHYT chi trả cao nhất. Càng sử dụng nhiều thuốc kháng sinh thì càng có nguy cơ, cơ hội cho vi khuẩn trở nên kháng thuốc.
Theo GS.TS Ngô Quý Châu, Phó Giám đốc Phụ trách Bệnh viện Bạch Mai, trong quá thăm khám tại bệnh viện, ông đã chứng kiến nhiều trường hợp chủ quan với việc sử dụng thuốc kháng sinh. Có người bệnh khi bị ốm không chịu đi khám mà lục lại đơn thuốc được bác sỹ kê từ 3 năm trước để tự đi mua thuốc về điều trị.
Bên cạnh đó, việc người dân uống kháng sinh cũng không đủ liều cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tính trạng kháng thuốc kháng sinh.
Để hành động chống lại vấn nạn kháng kháng sinh, PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho rằng, từ năm 2013, Việt Nam đã hưởng ứng lời kêu gọi của Tổ chức Y tế thế giới "Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa" và là một trong số các nước đi đầu trong việc xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020.
Đối với mỗi cá nhân trong cộng đồng, ông Khuê kêu gọi, mọi người chỉ sử dụng kháng sinh khi được bác sỹ kê đơn; không chia sẻ hoặc sử dụng thuốc kháng sinh dư thừa của người khác.
"Ngăn ngừa nhiễm trùng bằng cách thường xuyên rửa tay, chuẩn bị thức ăn hợp vệ sinh, tránh tiếp xúc gần gũi với người bệnh, quan hệ tình dục an toàn và tiêm chủng vắc xin đúng lịch", Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh nêu.
Đối với các bác sỹ và nhân viên y tế, theo ông Khuê, cần ngăn ngừa nhiễm trùng bằng cách rửa tay, dụng cụ và môi trường sạch sẽ; chỉ kê đơn và phân phối kháng sinh khi cần thiết, theo phác đồ hiện hành; nói chuyện với bệnh nhân về cách sử dụng kháng sinh đúng cách, hậu quả đề kháng kháng sinh và nguy cơ lạm dụng thuốc.
"Đối với các nhà quản lý và người hành nghề trong lĩnh vực nông nghiệp, chỉ cung cấp thuốc kháng sinh cho động vật dưới sự giám sát nhân viên thú y; truyền thông và áp dụng việc thực hành tốt ở tất cả các bước sản xuất và chế biến thực phẩm từ động vật và thực vật; cải thiện an toàn sinh học tại các trang trại và ngăn ngừa nhiễm trùng thông qua cải thiện vệ sinh và bảo vệ động vật", Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh kêu gọi.
D.Ngân
Theo baohaiquan
Kháng kháng sinh và nguy cơ từ chính mâm cơm người Việt Hiện nay ở các quốc gia có thu nhập cao khoảng 2,4 triệu người có thể chết trong giai đoạn 2015 đến 2050 nếu không nỗ lực lâu dài để ngăn chặn tình trạng vi khuẩn đề kháng kháng sinh. Các chuyên gia trả lời về việc kháng kháng sinh. Tổ chức Y tế thế giới đã kêu gọi hãy hành động ngay...