Rối loạn tiền đình có phòng được không?
Rối loạn tiền đình có thể xảy ra một cách thoáng qua nhưng có khi lặp đi, lặp lại nhiều lần. Rối loạn tiền đình gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người bệnh.
Rối loạn tiền đình có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng tuổi trưởng thành thường chiếm với tỷ lệ cao hơn nhiều.
Nhiều nguyên nhân gây bệnh
Rối loạn tiền đình có rất nhiều nguyên nhân khác nhau như: tuần hoàn kém (rối loạn tuần hoàn), khi thời tiết thay đổi, ngộ độc tố hay ngộ độc hóa chất ( ngộ độc thực phẩm), rối loạn tuần hoàn não (thường gặp ở người lớn tuổi).
Đối với rối loạn tuần hoàn não thường do xơ vữa động mạch nhất là động mạch cảnh (cả động mạch cảnh trong và cả động mạch cảnh ngoài) làm cho lượng máu đi lên não bị hạn chế (tùy theo mức độ xơ vữa thành động mạch mà lượng máu lưu thông lên não bị hạn chế nhiều hay ít) và có thể bị xơ vữa động mạch não. Nguyên nhân của xơ vữa thành động mạch có nhiều nhưng do tăng mỡ trong máu, đặc biệt là tăng lượng cholesterol xấu.
Một số trường hợp tăng huyết áp cũng gây rối loạn tiền đình. Các bệnh về não bộ như u não, u tiểu não, u dây thần kinh số 8… Nhiều nghiên cứu nhận thấy rằng những người bệnh bị thoái hóa đốt sống cổ cũng có thể bị hội chứng rối loạn tiền đình, rối loạn tuần hoàn não.
Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn tiền đình.
Cách nhận biết
Bệnh rối loạn tiền đình thường xảy ra lúc nửa đêm, gần sáng, khi tỉnh dậy không ngồi lên được do hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và có thể nôn.
Người lao đao, choáng váng, mất thăng bằng, nếu cố dậy để đi có thể bị ngã dúi dụi xuống đất, cũng có trường hợp bị sang chấn. Khi thay đổi tư thế nghĩa là nghiêng người từ trái qua phải hoặc ngược lại là chóng mặt, buồn nôn. Nếu nhẹ thì thoáng qua nhưng nếu nặng thì không thể thay đổi tư thế được và gây nôn.
Khi bị rối loạn tiền đình, người bệnh nên chọn tư thế nằm cho thích hợp (nghiêng trái hay nghiêng bên phải hoặc nằm ngửa), tránh thay đổi tư thế và nên tránh ánh sáng chói như ánh sáng mặt trời, ánh sáng đèn hoặc tránh tiếng động…
Video đang HOT
Muốn chẩn đoán bệnh rối loạn tiền đình cần đi khám chuyên khoa để được xác định chính xác bệnh. Tùy theo sự mô tả của người bệnh về tình trạng bệnh của bản thân mình mà bác sĩ sẽ có định hướng trong việc cho làm thêm các xét nghiệm gì và những can thiệp gì về cận lâm sàng thích hợp, ví dụ xét nghiệm máu lúc đói để biết chỉ số cholesterol toàn phần, cholesterol cao, cholesterol thấp…
Nếu nghi xơ vữa động mạch có thể nội soi động mạch; nội soi tai, mũi, họng. Nếu nghi là u não, những vấn đề về ốc tiền đình thì có thể chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ…
Điều trị phục hồi cho bệnh nhân rối loạn tiền đình tại Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh).
Làm gì để phòng bệnh?
Khi nghi ngờ bị rối loạn tiền đình người bệnh cần đi khám ở cơ sở y tế có đầy đủ tiện nghi và nếu có điều kiện thì nên đi khám ở chuyên khoa tai, mũi, họng. Đi khám bệnh lúc này có nhiều điều có lợi cho người bệnh, ví dụ như biết được nguyên nhân rối loạn tiền đình do ở bộ phận tai mũi họng (viêm xoang…) hay do ở cơ quan khác, bộ phận khác (thoái hóa đốt sống cổ…).
Việc phòng bệnh rối loạn tiền đình chủ yếu là làm giảm tần suất xuất hiện bệnh và hy vọng sẽ không tái diễn. Nếu do bệnh về xoang thì cần điều trị một cách nghiêm túc. Nếu bị bệnh về thoái hoá đốt sống cổ thì cần điều trị theo đơn của bác sĩ chuyên khoa khám bệnh trực tiếp cho mình. Thuốc Tây y dùng để điều trị bệnh rối loạn tiền đình hiện nay rất đa dạng.
Tuy vậy, dùng thuốc gì để điều trị cho có hiệu quả phải được kê bởi bác sĩ trực tiếp khám bệnh cho mình và người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh rối loạn tiền đình cần tập luyện thể dục thường xuyên, lựa chọn các động tác nhẹ nhàng.
Ví dụ tập đốt sống cổ cần quay trái, quay phải, ngả đầu về sau, cúi đầu xuống phải từ từ, không vội vàng, mỗi lần tập như vậy cũng chỉ nên kéo dài từ 5-10 phút, không nên tập quá nhiều thời gian… Khi mắc viêm mũi – họng, viêm xoang cần xử trí triệt để như vệ sinh răng miệng – họng hằng ngày, nhỏ nước muối sinh lý vào mũi để làm sạch đường mũi – họng do hít thở không khí có kèm theo bụi và vi sinh vật có hại.
Dấu hiệu bệnh rối loạn tuần hoàn não
Khác với rối loạn tiền đình (chỉ là biểu hiện), rối loạn tuần hoàn não còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não hay thiếu máu não là bệnh thường gặp ở người cao tuổi. Rối loạn tuần hoàn não mạn tính ở người già gây ra nhức đầu, chóng mặt và sa sút trí tuệ.
Tăng cường thể thao đúng cách. Ảnh: INT
Bệnh có nguy cơ gây tử vong cao (đứng hàng thứ ba sau bệnh tim mạch và ung thư) do phát triển thành tai biến mạch máu não.
Nguồn cung cấp máu cho bộ não
Bộ não được cung cấp "dinh dưỡng" từ hai nguồn, một nguồn là hệ động mạch cảnh và một nguồn là hệ động mạch sống nền. Ở người lớn bình thường, lưu lượng máu cung cấp cho não là 55mL/100g não/ phút, khi lưu lượng này vì lý do gì đó mà giảm còn 20mL/100g não/ phút thì não sẽ bị thiếu máu.
Các yếu tố như huyết động học, độ quánh của máu, cấu tạo lòng động mạch, hoạt động tim mạch và stress... đều là nguy cơ dẫn đến rối loạn tuần hoàn não.
Yếu tố nguy cơ gây rối loạn
Tình trạng thiếu máu não xảy ra là do xơ vữa động mạch. Đây là nguyên nhân chính. Sự xơ vữa động mạch đã làm cho lòng động mạch hẹp lại giảm lưu lượng máu tuần hoàn lên não, nhất là khi lòng động mạch cảnh (động mạch nằm hai bên cổ) hẹp đến 70%.
Ngoài nguyên nhân thiếu máu do xơ vữa động mạch còn gặp các nguyên nhân dị dạng bẫm sinh mạch máu não, chèn ép do khối u, thoái hóa các đốt sống cổ hay bán tắc do có cục máu đông trong lòng mạch, bệnh lý valve tim, rối loạn nhịp tim hoặc suy thận mạn. Ngoài ra, còn có tác động của yếu tố thời tiết và khí hậu.
Các nghiên cứu cho thấy, tai biến mạch máu não tại Việt Nam xảy ra nhiều ở phía Nam và thường vào các tháng 8, 12 và tháng 1; ở phía Bắc vào các tháng 2, 3 và 10, 11 (liên quan đến chuyển mùa từ nóng sang lạnh và gió mùa đông bắc).
Cơn thiếu máu não cục bộ thường xảy ra từ nửa đêm về sáng, là thời điểm mà theo nhịp sinh học hoạt động của tim và huyết áp giảm thiểu tối đa khiến cho sự tưới máu lên não giảm làm tình trạng thiếu máu não trở nên nghiêm trọng hơn.
Bệnh thiếu máu não thực chất là bệnh thiếu oxy não, có khả năng diễn biến xấu thành tai biến mạch máu não.
Biểu hiện của thiếu máu não
Biểu hiện của bệnh rối loạn tuần hoàn não. Ảnh: INT
Các biểu hiện của thiếu máu não rất đa dạng tùy thuộc vào mức độ thiếu máu. Từ các triệu chứng nhẹ nhàng như mệt mỏi, mất ngủ, căng thẳng, giảm khả năng tập trung, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai đến cơn vắng ý thức, giảm trí nhớ, mất thăng bằng, giảm hoặc mất thị lực tạm thời, nói khó, rối loạn cảm giác và liệt nhẹ nửa người.
Hình thức biểu hiện cấp tính và nặng nhất của thiếu máu não là tai biến mạch máu não. Người bệnh có thể ngừng tim ngừng thở và tử vong ngay tức thì.
Bệnh cảnh này vừa có tính "kinh điển", vừa mang tính hiện đại và "thời sự" vì ngày càng có nhiều người trẻ tuổi đột ngột tử vong, có nghi ngờ hoặc được xác định là bị tai biến mạch máu não. Những biểu hiện có thể có ở người tai biến mạch máu não là nhức đầu dữ dội, liệt nửa người, méo miệng, nói khó, mất tiếng, buồn nôn, nôn hoặc hôn mê.
Điều trị và phòng bệnh
Việc điều trị thiếu máu não nhằm tái lập sự cung cấp máu với đầy đủ lượng oxy theo nhu cầu của não. Các phương pháp điều trị bao gồm việc dùng thuốc và phẫu thuật khi cần thiết.
Oxy cao áp là phương pháp được cho là hữu hiệu vì cung cấp nhanh và đủ lượng oxy lên não ngay cả khi lượng máu lên não thiếu. Oxy cao áp còn góp phần điều hòa vận mạch và làm tan cục máu đông (nếu có). Tuy nhiên Oxy cao áp chỉ có ở những cơ sở lớn được trang bị hiện đại.
Việc phòng bệnh nhằm vào các yếu tố nguy cơ đến xơ vữa mạch máu như không hút thuốc lá, không dùng nhiều bia rượu, hạn chế ăn mỡ động vật và điều trị các bệnh phối hợp như đái tháo đường, tăng huyết áp... Thường xuyên rèn luyện thân thể, tập dưõng sinh, tập Yoga, tránh các stress, duy trì tốt giấc ngủ và ăn uống điều độ, chế độ ăn nhiều rau xanh và hoa quả tươi.
Người cao tuổi cần mặc ấm, tránh nơi gió lùa, mỗi khi thức giấc, nhất là lúc nửa đêm hoặc sáng sớm cần nằm một lúc rồi từ từ ngồi dậy. Tư thế thay đổi đột ngột luôn là điều bất lợi cần được lưu ý. Không nên tắm nước lạnh ngay sau khi mới đi ngoài nắng về, hoặc khi trời lạnh. Nên tắm lúc trời ấm vào buổi trưa tốt hơn là chiều tối và khuya.
Mọi người cần khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ. Qua đó, không những phát hiện và điều trị sớm bệnh rối loạn tuần hoàn não mà còn phát hiện và điều trị sớm những bệnh lý khác.
Các nghiên cứu cho thấy, tai biến mạch máu não tại Việt Nam xảy ra nhiều ở phía Nam và thường vào các tháng 8, 12 và tháng 1; ở phía Bắc vào các tháng 2, 3 và 10, 11 (liên quan đến chuyển mùa từ nóng sang lạnh và gió mùa Đông Bắc).
Bị mỡ máu cao, hãy làm theo 6 cách này để giảm nguy cơ đột quỵ Mỡ máu - còn gọi là cholesterol, nếu ở mức độ cao, sẽ gây tích tụ chất béo trong động mạch, làm cho động mạch trở nên cứng và hẹp. Quá nhiều cholesterol làm tăng nguy cơ đột quỵ chết người. Do đó, giảm mức mỡ máu có thể giúp cứu sống bạn - ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK Từ đó làm cho máu...