Phe đảo chính Niger dọa giết tổng thống
AP ngày 11.8 dẫn lời 2 quan chức phương Tây cho biết chính quyền quân sự của Niger đã dọa sẽ giết Tổng thống Mohamed Bazoum nếu các nước láng giềng can thiệp quân sự để khôi phục chính phủ.
Theo nguồn tin, các cảnh báo trên được phe đảo chính Niger gửi đến Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland, trong lúc bà đang có chuyến công du đến nước này.
Mối đe dọa đối với Tổng thống Bazoum làm tăng rủi ro xung đột giữa Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) và chính quyền quân sự Niger khi 2 bên đều cho thấy dấu hiệu sẵn sàng leo thang căng thẳng.
Tổng thống Niger Mohamed Bazoum tại “Diễn đàn Hòa bình, An ninh và Quản trị trong Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Mỹ – châu Phi” năm 2022 tại Mỹ. Ảnh REUTERS
Trước đó, 9 nhà lãnh đạo từ khối 15 thành viên Tây Phi ngày 10.8 đã gặp nhau tại thủ đô Abuja của Nigeria để thảo luận về các bước tiếp theo, theo Reuters.
Phát biểu sau cuộc hội đàm, Chủ tịch ECOWAS Omar Alieu Touray cho biết ông chỉ có thể tái khẳng định quyết định của “các nhà chức trách quân sự trong tiểu vùng về việc triển khai một lực lượng dự phòng của cộng đồng”.
Phe đảo chính Niger dọa giết tổng thống
Ông Touray nói vấn đề tài chính đã được thảo luận và “các biện pháp thích hợp đã được thực hiện”. Ông cũng tiết lộ các hành động tiếp theo của khối sẽ được triển khai một cách thống nhất.
Một cựu quan chức quân đội Anh từng làm việc tại Nigeria nói với AP rằng tuyên bố của ECOWAS có thể được coi là bật đèn xanh để bắt đầu tập hợp lực lượng với mục đích cuối cùng là khôi phục trật tự hiến pháp ở Niger. Tuy nhiên, tuyên bố không nói rõ lực lượng sẽ được tài trợ như thế nào, quốc gia nào sẽ tham gia hoặc bao nhiêu binh sĩ được huy động.
ECOWAS đã áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế và hạn chế đi lại đối với Niger, nhưng các nhà phân tích nói rằng họ có thể sắp hết các lựa chọn khi sự ủng hộ can thiệp mất dần. Khối đã thất bại trong việc ngăn chặn các cuộc đảo chính trong khu vực. Niger là quốc gia thành viên thứ 4 của ECOWAS trải qua một cuộc đảo chính trong 3 năm qua, theo AP.
Các nhà phân tích an ninh cho biết một lực lượng khu vực có thể mất vài tuần hoặc lâu hơn để tập hợp, có khả năng tạo cơ hội cho các cuộc đàm phán. Trong khi đó, Liên minh châu Phi vẫn chưa cân nhắc về cuộc khủng hoảng này.
Chính quyền quân sự tại Niger công bố danh sách thành viên nội các
Đêm 9/8, chính quyền quân sự Niger đã công bố "danh sách 21 bộ trưởng" và thúc đẩy chương trình nghị sự của Nội các do quân đội đứng đầu.
Ông Mohamed Toumba (thứ 3, phải), thành viên chính quyền quân sự Niger tự xưng - Hội đồng quốc gia bảo vệ tổ quốc (CNSP) - dự cuộc mít tinh của những người ủng hộ, tại Niamey, ngày 6/8/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Thông tin này được đưa ra ngay trước thềm Hội nghị thượng đỉnh lãnh đạo các quốc gia thuộc Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) diễn ra trong ngày 10/8.
Lực lượng quân đội Niger đã tiến hành cuộc đảo chính lật đổ Tổng thống Mohamed Bazoum từ ngày 26/7 và người đứng đầu lực lượng này đã từ chối mọi nỗ lực ngoại giao và phớt lờ hạn chót mà ECOWAS đề ra để khôi phục quyền hành cho Tổng thống Bazoum. Tối 9/8, một nhân vật được chỉ định là "Tổng thư ký chính phủ", Mahamane Roufai Laouali, đã xuất hiện trên truyền hình, đọc tên những người sẽ tham gia nội các. Với 21 người, quy mô nội các này bằng một nửa so với nội các trước tại Niger.
Trong khi đó, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã bày tỏ quan ngại về tình trạng của Tổng thống Bazoum và gia đình sau khi có thông tin những người này đã bị giam lỏng trong Dinh thự tổng thống mà không có thực phẩm bổ sung, không có điện hay nước sử dụng trong nhiều ngày. Người phát ngôn LHQ cho biết ông Guterres kêu gọi lập tức trả tự do vô điều kiện và phục chức cho Tổng thống Bazoum.
ECOWAS dự kiến tổ chức hội nghị thượng đỉnh bất thường tại thủ đô Abuja của Nigeria vào ngày 10/8 để bàn về việc liệu có tiến hành can thiệp quân sự vào Niger hay không. Chính quyền quân sự Niger liên tiếp từ chối các đề nghị đàm phán ngoại giao từ các phái viên châu Phi, Mỹ và Liên hợp quốc, song đã đồng ý cuộc gặp với các đặc phái viên của Tổng thống Nigeria Bola Tinubu (đang giữ chức Chủ tịch ECOWAS) vào ngày 9/8 tại thủ đô Niamey. Theo đó, 2 đặc phái viên của Nigeria gồm ông Lamido Muhammad Sanusi và ông Abdullsalami Abubarkar, đã được phép vào Niger cho dù nước này đang đóng cửa biên giới.
Ông Sanusi đã gặp người đứng đầu Hội đồng Bảo vệ Tổ quốc (CNSP), lực lượng đang nắm quyền lãnh đạo Niger, Tướng Abdourahamane Tiani, trong khi ông Abubarkar gặp các đại diện khác ngay tại sân bay.
Phát biểu với báo giới khi trở về Abuja, ông Sanusi khẳng định sẽ tiếp tục nỗ lực, đồng thời khẳng định hiện là thời điểm cho ngoại giao công chúng.
Căng thẳng leo thang tại Niger làm trầm trọng hơn tình trạng bất ổn tại khu vực Sahel ở Tây Phi vốn là vùng nghèo nhất thế giới và đang phải đối mặt với khủng hoảng lương thực nghiêm trọng, cũng như các cuộc xung đột vũ trang vốn đã cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người và khiến hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa.
Khối Tây Phi ra tối hậu thư về can thiệp quân sự tại Niger Các nước Tây Phi cảnh báo sẽ can thiệp nếu như lực lượng của Tướng Abdourahamane Tchiani không rút lui và khôi phục lại quyền hiến pháp. Các binh sĩ và người biểu tình ủng hộ chính quyền quân sự tại Niamey, Niger, ngày 30/7. Ảnh: AFP Khối Cộng đồng kinh tế của các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) gồm 15 quốc gia...