Ông Trump gặp khó trong thống nhất nội bộ đảng Cộng hòa trước ngày nhậm chức

Tổng thống đắc cử Mỹ, ông Donald Trump đang bước vào giai đoạn quan trọng trước khi chính thức nhậm chức vào ngày 20/1.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: IRNA/TTXVN

Tuy nhiên, nội bộ Đảng Cộng hòa vẫn chưa đạt được sự thống nhất về chiến lược lập pháp, khiến quá trình chuyển giao quyền lực trở nên phức tạp. Các cuộc họp liên tục giữa ông Trump và các Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Điện Capitol không mang lại kết quả rõ ràng, phản ánh những bất đồng sâu sắc trong nội bộ đảng về cách thức điều hành chính quyền mới.

Sự thiếu đồng thuận giữa Hạ viện và Thượng viện

Ngày 8/1, ông Trump đã có cuộc họp kéo dài với các Thượng nghị sĩ Cộng hòa nhằm xây dựng chiến lược lập pháp cho nhiệm kỳ mới. Một trong những vấn đề gây tranh cãi lớn nhất là liệu nên thông qua một dự luật tổng hợp hay chia thành hai gói riêng biệt để dễ dàng thông qua tại Quốc hội.

Hạ viện do ông Mike Johnson – Chủ tịch Hạ viện – lãnh đạo ủng hộ việc xây dựng một dự luật duy nhất nhằm giải quyết đồng thời các vấn đề quan trọng như cắt giảm thuế, củng cố an ninh biên giới, trục xuất người nhập cư trái phép và thúc đẩy phát triển năng lượng. Lập luận của phía Hạ viện là một dự luật toàn diện sẽ giúp chính quyền ông Trump nhanh chóng triển khai chương trình nghị sự mà không bị chia nhỏ thành nhiều vòng đàm phán kéo dài.

Ngược lại, Thượng viện do ông John Thune – lãnh đạo phe đa số phe Cộng hòa tại Thượng viện – lại đề xuất cách tiếp cận khác. Họ cho rằng nên chia thành hai gói luật riêng biệt để tăng khả năng được thông qua. Theo đề xuất của họ, gói thứ nhất sẽ tập trung vào các vấn đề được ưu tiên cao như an ninh biên giới, trục xuất người nhập cư trái phép, phát triển năng lượng và tăng ngân sách quốc phòng. Gói thứ hai sẽ tập trung vào các biện pháp cắt giảm thuế, vốn có thể vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ phe Dân chủ.

Sự bất đồng giữa hai viện Quốc hội khiến ông Trump phải thay đổi quan điểm liên tục. Ban đầu, ông ủng hộ phương án một gói duy nhất nhưng sau đó lại để ngỏ khả năng chia thành hai gói, gây hoang mang trong nội bộ đảng Cộng hòa.

Chiến lược lập pháp chưa rõ ràng

Trong cuộc họp, ông Trump không đưa ra chiến lược cụ thể mà chỉ nhấn mạnh rằng điều quan trọng là đạt được kết quả cuối cùng. Tuy nhiên, việc không có một kế hoạch chi tiết khiến nhiều nghị sĩ lo ngại rằng đảng Cộng hoa sẽ bị động khi bước vào kỳ họp Quốc hội mới. Bà Shelley Moore Capito – Thượng nghị sĩ bang Tây Virginia, ủng hộ phương án hai gói và cho rằng việc chia nhỏ sẽ giúp đạt được thắng lợi lập pháp nhanh hơn. Nhưng một số Thượng nghị sĩ khác lo ngại rằng nếu chia tách, cả hai gói đều có thể thất bại do phe Dân chủ cản trở hoặc nội bộ đảng thiếu thống nhất trong việc bỏ phiếu.

Một trong những chiến lược đang được cân nhắc là sử dụng quy trình hòa giải ngân sách – một cơ chế lập pháp đặc biệt cho phép Quốc hội thông qua một số dự luật với đa số phiếu mà không lo ngại sự cản trở tại Thượng viện. Công cụ này từng được Đảng Dân chủ sử dụng vào năm 2010 để thông qua Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng (Obamacare) mà không có sự ủng hộ của đảng Cộng hòa. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, đảng Cộng hòa cũng dùng phương pháp này để thông qua Đạo luật Cắt giảm thuế và việc làm năm 2017. Tuy nhiên, đây là một quy trình phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các nghị sĩ để tránh thất bại ngay từ vòng đầu.

Áp lực từ phe bảo thủ và phe ôn hòa

Bên cạnh những tranh cãi về chiến lược lập pháp, ông Trump cũng phải đối diện với áp lực từ các nhóm nghị sĩ có quan điểm khác nhau trong nội bộ đảng.

Nhóm bảo thủ cứng rắn, đứng đầu là ông Jim Jordan – Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện – thúc giục chính quyền mới phải ưu tiên các biện pháp mạnh mẽ về nhập cư, trong đó có việc mở rộng quyền hạn của lực lượng Biên phòng và đẩy nhanh trục xuất người nhập cư trái phép. Họ cũng muốn tập trung vào việc cắt giảm chi tiêu chính phủ, phản đối các gói ngân sách có thể làm tăng thâm hụt.

Trong khi đó, các nghị sĩ ôn hòa như bà Susan Collins – Thượng nghị sĩ bang Maine – lo ngại rằng một lập trường cứng rắn về nhập cư có thể khiến đảng Cộng hòa mất đi sự ủng hộ của cử tri độc lập và cộng đồng doanh nghiệp. Nhóm này cũng kêu gọi điều chỉnh chính sách thuế để tránh gây xáo trộn nền kinh tế, thay vì tập trung quá mức vào cắt giảm thuế cho giới giàu.

Thách thức trước ngày nhậm chức

Trong khi đảng Cộng hòa còn đang tranh cãi về chiến lược lập pháp, phe Dân chủ đã chuẩn bị sẵn sàng để đối đầu. Ông Pete Aguilar – Chủ tịch Ủy ban đảng Dân chủ Hạ viện, chỉ trích đảng Cộng hòa vì tập trung vào việc cắt giảm thuế cho các tập đoàn lớn thay vì bảo vệ các dịch vụ xã hội. Ông khẳng định phe Dân chủ sẽ đấu tranh để bảo vệ chương trình Medicare và các phúc lợi khác khỏi nguy cơ bị cắt giảm trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.

Trước áp lực từ cả trong lẫn ngoài đảng, ông Trump dự kiến sẽ tổ chức một loạt cuộc họp tại Mar-a-Lago vào cuối tuần với các nghị sĩ Hạ viện nhằm tìm cách thu hẹp bất đồng. Các Thống đốc Cộng hòa như ông Joe Lombardo (Nevada) và ông Spencer Cox (Utah) cũng sẽ tham gia và cho thấy nỗ lực điều phối trên phạm vi toàn quốc.

Tuy nhiên, với thời gian chuẩn bị ngày càng ít, ông Trump và đảng Cộng hòa buộc phải đưa ra quyết định dứt khoát nếu không muốn chương trình nghị sự của chính quyền mới rơi vào tình trạng trì trệ ngay từ những ngày đầu tiên. Nếu không thể thống nhất chiến lược lập pháp trước ngày nhậm chức, nguy cơ rạn nứt nội bộ có thể khiến chính quyền ông Trump đối diện với những khó khăn lớn hơn trong việc triển khai các chính sách quan trọng.