Những cách thú vị mơm mầm tình yêu sách cho trẻ

Thật hạnh phúc biết bao khi mỗi ngày cô Hệ Ngân được ngắm nhìn các cô cậu học trò bước vào giấc ngủ trưa cùng những câu chuyện, vần thơ hoặc bản nhạc du dương.

Các cô cậu học trò lớp 5A3 Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội đọc sách trước giờ ngủ trưa. Ảnh: NH

Chẳng là, giấc ngủ trẻ thơ ngọt ngào và lãng mạn ấy được bắt đầu từ những trang sách cô đã dày công chuẩn bị cùng mong muốn có thể ươm mầm tình yêu sách cho các em!

Mơ theo… trang sách

Trống báo giờ nghỉ trưa vừa điểm cũng là lúc các cô cậu học trò lớp 5A3 nhanh chân ào đến giá sách được kê ngay ngắn ngay sát tường trong lớp. Bạn thì chọn truyện tranh “Thuyền trưởng Sinbad”, “Doraemon”, “Cô bé quàng khăn đỏ”, “Công chúa tóc mây”, “Cá ngủ mở mắt”… Bạn thì chọn truyện lịch sử “Búp sen xanh”, “Võ Thị Sáu – con người và huyền thoại”, “Đất nước đứng lên”…

Bạn thì chọn sách văn học như “Tục ngữ – ca dao Việt Nam”, “Đảo hoang”, “Những tấm lòng cao cả”, “Đất rừng phương Nam”, “Trước vòng chung kết”… Bạn thì chọn những tờ báo thiếu niên, nhi đồng, khám phá khoa học… rực rỡ sắc màu. Thế rồi, ai vào chỗ nấy để bắt đầu rì rầm, thì thào, rúc rích, khúc khích… Đôi khi có bạn bỗng bật cười khanh khách khiến cả lớp lao xao…

15 phút trước khi bước vào giấc ngủ trưa của các cô cậu học trò lớp 5A3, Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung (quận Thanh Xuân, Hà Nội) thường được bắt đầu như thế. Đấy cũng là lúc cô giáo chủ nhiệm Phạm Thị Hệ Ngân thư thái bật một bản nhạc du dương rồi lặng ngắm nhìn những gương mặt học trò khi được lật giở từng trang sách, trang truyện, trang báo sao mà đáng yêu, sao mà tươi sáng, sao mà rạng rỡ… đến thế.

“Cứ thế, nhạc và sách nhẹ nhàng đưa các em vào giấc ngủ ban trưa êm ả, ngọt ngào để rồi những tâm hồn trẻ thơ trong trẻo ấy được mơ theo… trang sách. Khi đó, dù bận đến mấy tôi cũng dành thời gian lặng ngắm các em – một cơ may được thưởng thức cái dư vị hạnh phúc không phải lúc nào cũng có được”, cô Hệ Ngân chia sẻ cùng ánh mắt chứa chan niềm vui.

Còn với các cô cậu học trò của cô giáo Ngân thì sau mỗi tiết học, đây là những giây phút đáng mong chờ hơn bao giờ hết.

“Con đang đọc cuốn “Trước vòng chung kết” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Ngoài lúc trước khi đi ngủ, con còn đọc sách lúc buổi sáng sớm đến lớp, giờ ra chơi hoặc trước khi bố mẹ đến đón”, cầm cuốn truyện “Trước vòng chung kết” đã sờn mép và bị rơi bìa trước trên tay, bạn Lê Quốc Bảo khoe.

“Giá sách có nhiều cuốn truyện hay để con lựa chọn, trong đó, con thích đọc truyện tranh nhất. Những cuốn truyện ấy giúp giấc ngủ dễ dàng đến với con”, “thủ thư” Nguyễn Văn Đức Phước vừa dứt lời kể thì có bạn ghé tai: “Tớ mượn cuốn truyện này về nhà nhé”. Đức Phước nhoẻn cười hãnh diện rồi gật đầu dặn: “Nhớ mai phải trả đấy nhé”.

Nghe các bạn nhỏ quây quanh giá sách hào hứng kể chuyện, tôi lại nhớ đến ấn tượng khó quên hồi đầu năm học khi được cậu con trai chia sẻ niềm vui đặc biệt của mình, dù vừa mới trở thành thành viên của lớp 5A3: “Con được nhận “chức” mới mẹ ạ, là “chức” “thủ thư” đấy – Thật tuyệt cú mèo!”.

Thế rồi anh chàng “trăn trở”: “Vì con sẽ được quản lý giá sách hàng ngày: Sắp xếp rồi cho các bạn mượn sách. Chỉ có điều, tuần đầu còn lưa thưa bạn đọc. Sang đến tuần thứ hai, thứ ba cứ có thời gian rảnh là các bạn xúm đông lại xếp hàng hỏi mượn, làm con ghi tên không kịp. Giờ có cách nào để giúp các bạn mượn sách nhanh nhất, được nhiều lượt nhất và con cũng đỡ phải ghi mỏi tay, mẹ nhỉ?”.

Mẹ của bạn Minh Hải – chị Lê Thị Kim Dung cũng kể, Minh Hải hay rủ rỉ với mẹ chuyện cùng các bạn ở lớp đọc sách sau giờ ăn trưa.

“Nghe con nói chuyện, trong lòng tôi vừa vui vừa thầm cảm ơn cô giáo chủ nhiệm đã dành tâm huyết trực tiếp gầy dựng và phát huy hoạt động đọc sách thường xuyên cho các con. Cũng vì, giữa lúc văn hóa đọc ngày một trầm lắng thì việc hình thành thói quen đọc sách cho học sinh rất hữu ích, góp phần tạo nguồn tri thức cho các con”, chị Dung bày tỏ.

Cùng với đó, chị Phùng Thị Khanh – Ban phụ huynh lớp 5A3 cũng chia sẻ: “Ban phụ huynh rất đồng tình ủng hộ hoạt động đọc sách mà cô chủ nhiệm xây dựng. Đây là hoạt động mang giá trị lâu dài, giúp các các con mở rộng tầm hiểu biết qua những cuốn sách.

Ban phụ huynh sẽ đồng hành cùng cô giáo chủ nhiệm với mong muốn được góp sức xây dựng giá sách thông qua việc phát động mỗi tháng học sinh cùng góp cuốn sách mình yêu thích để cùng đọc, cùng sẻ chia”.

Tích hoa nhận sách

Cô giáo Hệ Ngân quây quần đọc sách cùng học trò. Ảnh: NH.

Ban đầu, giá sách của lớp 5A3 là cái giá gỗ nho nhỏ, có hai tầng chứa những cuốn sách, truyện cô Ngân mang từ tủ sách nhà mình đến cùng mong muốn được chia sẻ sách hay với học sinh.

Sự xuất hiện của giá sách nơi góc lớp và lời khích lệ hãy dành thời gian đọc sách vào những lúc rảnh rỗi của cô Ngân đã mang đến cho các cô cậu học trò không ít sự lạ lẫm, ngạc nhiên, tò mò.

Nếu như, trong giờ ra chơi những buổi đầu có vài ba đứa ra vẻ rụt rè ngó ngó nghiêng nghiêng tìm sách thì đến giờ ra chơi sau, cả đám đã ùa đến làm giá sách vơi hẳn. Nhiều lúc chúng còn tranh cãi vì một cuốn sách có nhiều người cùng muốn đọc.

Thấy học trò bắt đầu quan tâm đến sách, cô Ngân rất vui để rồi thầm “tính kế” làm thế nào có nhiều nguồn gom đầu sách cho học sinh được thỏa thích khám phá. Đấy là, những cuốn sách cũ ở thư viện của trường được gom góp; các cuốn sách được những người bạn, các phụ huynh hay tin lớp có giá sách liền chung tay gửi đến… Nhờ đó, giá sách dần dần đầy lên để sang năm học này cô Ngân phải thay bằng cái giá cao hơn với 4 tầng để sách.

Còn để “xử lý” những cuộc tranh cãi không hồi kết vì một cuốn sách có nhiều người muốn đọc, cô Ngân đã “bổ nhiệm” thêm một cán bộ lớp làm… “thủ thư” chuyên quản lý giá sách. Thế là, việc mượn và trả sách dần được đám học trò thực hiện một cách trật tự, quy củ hơn. Riêng bạn nào được “bổ nhiệm” làm “thủ thư” rất lấy làm hãnh diện!

Không chỉ thế, để khuyến khích học trò quan tâm hơn nữa đến sách, mỗi ngày cô Ngân dành 15 – 20 phút trước giờ ngủ trưa cho học sinh đọc sách. Cũng có khi trong khoảng thời gian đó có bạn xung phong lên chia sẻ câu chuyện đã đọc cho cả lớp nghe hoặc cả lớp cùng nghe câu chuyện phát thanh viên kể được cô Ngân tuyển chọn.

Đặc biệt, cô Ngân còn đưa ra quy định thưởng – phê bình học sinh bằng… sách. Nếu trong tuần chưa ngoan thì học sinh đó sẽ góp một cuốn sách hoặc cuốn truyện, hoặc tờ báo. Ngược lại, nếu mỗi học sinh tích được 50 bông hoa điểm tốt thì sẽ được thưởng một cuốn truyện, cuốn sách mới tinh.

Thường thường năm thì mười họa mới có một bạn phải nộp phạt còn được thưởng sách thì tháng nào cũng có 5-7 bạn. Và khi được nhận phần thưởng là những cuốn sách, cuốn truyện ánh mắt của bạn nào cũng thật rạng rỡ.

Mong học trò nhớ… sách

Cô giáo Hệ Ngân vốn sinh ra và lớn lên ở vùng nông thôn của tỉnh Hải Dương. Dù nhà nghèo, cha mất sớm nhưng cô bé Ngân ngày ấy vẫn nỗ lực vượt khó đến trường và vươn đến ước mơ trở thành cô giáo. Trong hành trình vươn đến ước mơ, sách luôn là người bạn đồng hành với cô giáo Hệ Ngân. Lúc nhỏ, không có điều kiện mua sách thì Hệ Ngân sang bưu điện của xã mượn sách đọc, có cuốn đọc đến vài lần.

Khi học Trường Cao đẳng Sư phạm Bắc Ninh, ngày nào giáo sinh Hệ Ngân cũng có mặt ở những hàng sách cũ hàng giờ. Có lẽ vì ham đọc sách để được mở mang kiến thức mà Hệ Ngân đã xuất sắc gặt hái thành tích đáng nể trong học tập và là một trong số sinh viên ưu tú được kết nạp Đảng tại trường.

Khi về công tác tại Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung (từ năm 2011 đến nay), dù bận rộn với biết bao công việc nhưng chưa bao giờ tình yêu sách của cô giáo Hệ Ngân bị vơi. Cũng chính từ sách, cô đã tự bổ sung, nâng cao vốn tri thức để xây dựng những bài giảng hay, cuốn hút học sinh. Trong hai năm học 2015 – 2016 và 2017 – 2018 cô đạt danh hiệu “Giáo viên dạy giỏi cấp quận”.

Khi trò chuyện về lý do vì sao đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng phong trào đọc sách cho học sinh, cô giáo Phạm Thị Hệ Ngân chia sẻ, kiến thức không phải lúc nào cũng có ngay được mà còn cần phải tích luỹ qua việc đọc sách. Có thể từ một cuốn truyện tranh mang nội dung thú vị sẽ giúp học sinh được thư giãn thoải mái để bắt đầu một công việc mới.

Có thể từ một tác phẩm văn học, một câu chuyện lịch sử, một cuốn sách khoa học khám phá, một cuốn sách kỹ năng… sẽ giúp học sinh mở rộng sự hiểu biết, thế giới quan sinh động, có cách nhìn nhận cuộc sống, biết cách yêu thương quan tâm đến người xung quanh.

Không chỉ thế, đọc sách còn rèn luyện cho học sinh những đức tính kiên trì, cẩn thận cũng như có ý thức giữ gìn, bảo quản sách, tuân thủ nội quy, quy định khi hợp tác mượn, trả sách với “thủ thư”.

Từ những suy nghĩ ấy, năm học 2019 – 2020, cô đã tích cực gom sách đặt lên giá trong lớp, song không có ý định rõ ràng mà chỉ nghĩ đơn giản có sách để ở đấy, nếu học sinh nào thích đọc thì cùng đọc.

Thế rồi mỗi ngày thấy các con một quan tâm đến giá sách cô đã quyết tâm bổ sung đầu sách ngày một phong phú cũng như hướng dẫn, tổ chức cho các con tự đọc hoặc đọc theo nhóm, bạn đọc cho cả lớp bạn nghe, đọc sách theo giờ… Không chỉ thế, giá sách này không chỉ phát huy tác dụng ở lớp mà còn được nhân rộng đến mỗi gia đình khi nhiều bạn mượn sách mang về.

“Tôi muốn truyền lửa tình yêu sách đến học trò qua giá sách xinh xinh để góp phần giúp các con dần hình thành thói quen đọc sách.

Thực ra, ngay từ đầu không phải bạn nào cũng thích sách nhưng từ một nhóm đọc sẽ lan tỏa đến các bạn khác và cùng ghé vào đọc.

Và, nếu mỗi ngày được đọc sách đều đặn, tôi tin rằng sẽ đến lúc các con thấy nhớ sách, mong muốn được đọc sách để tình yêu sách được ươm mầm”, cô giáo Hệ Ngân tâm huyết nói.

“Với mong muốn giúp trẻ nhỏ hình thành thói quen đọc sách để từ đó hình thành nề nếp tự học, ham hiểu biết, những năm qua nhà trường đã đặc biệt quan tâm đến việc mở các không gian đọc sách gần gũi, thân thiện cho học sinh.

Chúng tôi đã tổ chức hội sách đổi sách, mở thư viện ngay tại tầng một vừa phong phú về đầu sách vừa bắt mắt về hình thức để đón học sinh không chỉ theo tiết học mà còn cả lúc các con tan học chờ cha mẹ. Nhất là, chúng tôi thường xuyên khuyến khích giáo viên quan tâm mở không gian đọc sách ngay tại lớp học thông qua việc đặt những giá sách, tủ sách, giỏ sách…

Là một nhà giáo trách nhiệm và tâm huyết, cùng với giáo viên trong trường, những năm qua cô giáo Phạm Thị Hệ Ngân cũng đã tích cực truyền lửa tình yêu sách cho học sinh lớp 5A3 của mình từ giá sách nhỏ được đặt ngay tại lớp. Bằng sự nỗ lực này, bước đầu cô Ngân đã gợi mở cho các em những điều kỳ diệu trong thế giới sách để từ đó kích thích các em muốn được đọc sách và dần dần hướng đến việc yêu mến rồi ham sách.

Theo tôi, để học sinh có thể hòa vào những không gian đọc sách công cộng ở trường hoặc ngoài xã hội thì những việc làm, những hoạt động khuyến đọc dành cho học sinh như cô Ngân đã làm mấy năm qua rất thiết thực và ý nghĩa”, cô giáo Nguyễn Thị Quỳnh Như – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung.