Người về từ quốc gia có dịch đậu mùa khỉ cần theo dõi sức khỏe trong 21 ngày

Ngày 22.8, Bộ Y tế ban hành Quyết định số 2265/QĐ-BYT về ‘Hướng dẫn tạm thời giám sát và phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ’.

Đến ngày 21.8, VN chưa ghi nhận trường hợp bệnh đậu mùa khỉ. Theo “Hướng dẫn tạm thời giám sát và phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ” (gọi tắt: hướng dẫn), người nhập cảnh từ quốc gia, khu vực có dịch lưu hành thì cần tự theo dõi sức khỏe trong vòng 21 ngày kể từ ngày nhập cảnh, hạn chế tiếp xúc, tập trung nơi đông người.

Người dân đến điểm tiêm phòng bệnh đậu mùa khỉ ở New York, Mỹ, ngày 15.8.2022. Ảnh REUTERS

Khi có triệu chứng phát ban, nhức đầu, sốt, ớn lạnh, đau họng, khó chịu, mệt mỏi và nổi hạch, cần hạn chế tiếp xúc người khác và tới cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, chẩn đoán, điều trị.

Dấu hiệu nghi ngờ

Theo hướng dẫn, trường hợp nghi ngờ mắc đậu mùa khỉ là: có phát ban cấp tính dạng mụn nước hoặc mụn mủ và không giải thích được bằng các bệnh phát ban phổ biến khác (thủy đậu, herpes, sởi, nhiễm trùng da do vi khuẩn, lậu, giang mai…), phát ban có thể nhìn giống như mụn nước xuất hiện trên mặt, bên trong miệng hoặc ở các bộ phận khác của cơ thể như bàn tay, bàn chân, ngực, bộ phận sinh dục hoặc hậu môn; và kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng sau: đau đầu, sốt trên 38,5C, nổi hạch (sưng hạch bạch huyết), đau cơ, đau lưng, đau nhức cơ thể, mệt mỏi; và có một hoặc nhiều yếu tố dịch tễ sau: trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, có tiếp xúc với trường hợp bệnh xác định hoặc trường hợp bệnh nghi ngờ, thông qua tiếp xúc vật lý trực tiếp với da hoặc tổn thương da (bao gồm cả quan hệ tình dục), hoặc tiếp xúc với các vật dụng bị ô nhiễm như quần áo, giường, đồ dùng cá nhân của người bệnh; trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, có quan hệ với nhiều bạn tình.

Trường hợp bệnh xác định là khi có kết quả xét nghiệm dương tính với vi rút đậu mùa khỉ bằng kỹ thuật Real-time PCR và/hoặc giải trình tự gien.

Đậu mùa khỉ là bệnh lây truyền từ động vật sang người. Việc lây truyền từ người sang người diễn ra khi tiếp xúc trực tiếp gần, lây qua vết thương hở, dịch cơ thể, giọt bắn lớn của đường hô hấp và qua tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Sự lây truyền có thể xảy ra qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi, hoặc khi tiếp xúc gần trong và sau khi sinh.

Thời gian ủ bệnh thường từ 6 – 13 ngày, nhưng có thể dao động từ 5 – 21 ngày.

Bệnh có thể tự khỏi trong vòng 2 – 3 tuần.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ tử vong khi mắc bệnh đậu mùa khỉ theo thống kê trước đây dao động từ 0 – 11% nói chung và cao hơn ở trẻ nhỏ. Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Mỹ, tỷ lệ tử vong liên quan đến nhóm vi rút đậu mùa khỉ nhánh Tây Phi là 1%, và có thể cao hơn ở những người bị suy giảm miễn dịch.

(Nguồn: Bộ Y tế)

Giám sát bệnh từ cửa khẩu

Về giám sát nhập cảnh, theo hướng dẫn, tại cửa khẩu sẽ giám sát thông qua đo thân nhiệt, giám sát của kiểm dịch viên y tế hoặc nhận thông tin từ người nhập cảnh chủ động khai báo.

Trường hợp phát hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh thì chuyển nơi cách ly tạm thời để khai thác yếu tố dịch tễ và khám sơ bộ.

​”Căn cứ kết quả khám, khai thác dịch tễ để quyết định chuyển hành khách về cơ sở y tế để chẩn đoán, điều trị hoặc đề nghị hành khách tự theo dõi sức khỏe trong vòng 21 ngày kể từ ngày nhập cảnh. Ngoài ra, sau nhập cảnh, hành khách nên hạn chế tiếp xúc, tập trung nơi đông người”, hướng dẫn của Bộ Y tế cho biết.

Đậu mùa khỉ có tuổi đời 64 năm

Bệnh đậu mùa khỉ (monkeypox) được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1958 trên các đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu, do đó có tên là bệnh đậu mùa khỉ. Trường hợp bệnh đầu tiên ở người được ghi nhận vào năm 1970 tại Cộng hòa Dân chủ Congo (quốc gia nằm ở khu vực trung châu Phi). Năm 2003, đợt dịch đầu tiên bên ngoài châu Phi là ở Mỹ dẫn đến hơn 70 ca mắc.

Từ tháng 5.2022 đến nay dịch có diễn biến bất thường khi ghi nhận ca bệnh tại 12 quốc gia khu vực châu Âu. Đây là lần đầu tiên ghi nhận các ổ dịch tại khu vực này, mà chưa xác định được mối liên hệ với khu vực dịch lưu hành trước đó. Tiếp đó, số ca mắc và số quốc gia, vùng lãnh thổ ghi nhận trường hợp bệnh gia tăng liên tục.

Ngày 23.7.2022, WHO công bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu. Theo thống kê của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Mỹ, đến ngày 19.8 thế giới ghi nhận hơn 41.000 ca mắc đậu mùa khỉ, trong đó có 12 trường hợp tử vong.

Hiện tại, các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á có ca mắc gồm: Thái Lan (5 ca), Singapore (15 ca), Indonesia (1 ca), Philippines (3 ca). Những quốc gia và vùng lãnh thổ khác ở châu Á ghi nhận có ca đậu mùa khỉ gồm: Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ, theo Reuters. Trong đó, Ấn Độ là quốc gia châu Á đầu tiên có ca tử vong, được ghi nhận vào ngày 1.8.