Nghĩa địa công lớn nhất nước Mỹ chôn cất nạn nhân COVID-19 sẽ thành công viên

Thành phố New York muốn Đảo Hart, nơi chôn cất các nạn nhân tử vong vì COVID-19 và AIDS, trở thành một địa điểm hấp dẫn hơn.

Người ủng hộ Đảo Hart muốn biến nơi này thành một công viên tưởng niệm thanh bình. Ảnh: Getty Images

Trước tình cảnh các thi thể chất đống trong đợt bùng phát đại dịch COVID-19 đầu tiên ở New York, nhiều người chết đã được chôn trong những ngôi mộ tập thể trên Đảo Hart, nghĩa trang công cộng lớn nhất của nước Mỹ. Năm ngoái, số lượng người được chôn cất tăng gần gấp 3 lần, cộng với hơn một triệu người New York đã được an táng trên đảo từ trước.

Đảo Hart là nơi toạ lạc nghĩa địa công cộng lớn nhất ở New York kể từ thế kỷ 19. Rất nhiều thi thể đã được chôn cất ở đó trong những trận dịch khác, như dịch AIDS hay đại dịch cúm năm 1918.
Trong phần lớn thời gian đó, Đảo Hart được quản lý giống như một nhà tù. Các chuyến thăm được tổ chức theo lịch trình và bị kiểm soát chặt chẽ. Phần lớn công chúng không được tiếp cận nơi này và hầu hết công việc trên đảo được thực hiện bởi các tù nhân Đảo Rikers, với một khoản thù lao nhỏ.

Nhưng thời thế đang thay đổi. Trong tháng này, Sở Công viên New York đã tiếp quản hòn đảo. Nhiệm vụ của họ – làm cho nơi này trở thành một không gian dễ tiếp cận và hấp dẫn hơn – sẽ là một thách thức khi các toà nhà đã xuống cấp và dịch vụ chôn cất vẫn đang diễn ra. Một thách thức lớn không kém là xoá bỏ được điều tiếng nghiệt ngã trong nhiều thập kỷ về những vụ chôn cất ẩn danh, bao gồm những ca sinh non và mất tứ chi.

Một ngôi mộ tập thể trên đảo Hart, phía trước các tòa nhà bỏ hoang vào tháng 5/2021. Ảnh: Bloomberg

Nhiều người ủng hộ đã hình dung viễn cảnh công chúng được tiếp cận đầy đủ với một bảo tàng trên đảo để tôn vinh các thế hệ người New York thường bị gạt ra ngoài lề và bị lãng quên. Một số thậm chí ủng hộ ý tưởng đưa Đảo Hart thành nơi đặt đài tưởng niệm chính thức về đại dịch COVID-19 và HIV/AIDS.

Kimberly Overton là thành viên chuyến thăm đầu tiên do Sở Công viên dẫn đầu đến Đảo Hart vào ngày 3/10. Cô khởi hành từ Utah đến đây để thăm anh trai và ông ngoại của mình, cả hai đều được chôn cất trên đảo. Overton cho biết cô vẫn cảm nhận một bầu không khí kiểu “trừng phạt” trên đảo. “Tôi thực sự cảm thấy như mình đang bị theo dõi”, Overton nói.

Chuyến thăm của cô phải được lên lịch trước nhiều ngày, và chỉ diễn ra trong 2 tiếng đồng hồ. Overton không được phép chụp ảnh các ngôi mộ hoặc tự do đi lang thang quanh đảo.

Chuyến thăm Đảo Hart đầu tiên do Sở Công viên New York tổ chức ngày 3/10/2021. Ảnh: Bloomberg

Một đại diện từ Sở Công viên cho biết chính sách cấm chụp ảnh đã bị đảo ngược. Cơ quan này khẳng định tiếp cận đảo đang bị hạn chế do dịch COVID, và họ đang xác định quyền tiếp cận của công chúng sau đại dịch.

Tuy nhiên, có thể sẽ mất nhiều năm trước khi hòn đảo này được biến đổi thành những gì mà người ủng hộ tưởng tượng. Sở Công viên đang chờ một nghiên cứu của thành phố về năng lực an táng trên đảo trước khi phác thảo các kế hoạch tiếp theo.

Gần hai thế kỷ trước, đảo Hart từng là một địa điểm thi đấu quyền Anh bất hợp pháp và sau đó trở thành trại tù binh trong cuộc Nội chiến Mỹ trước khi thành phố New York tiếp quản vùng đất này vào năm 1868. Kể từ đó, nó đóng vai trò như một trạm cách ly rồi một nhà tù.

Đảo Hart nhìn từ phía thành phố New York. Ảnh: Bloomberg

Đảo Hart cũng là một trong những hòn đảo cuối cùng quanh New York chuẩn bị cho một cuộc lột xác. Các hòn đảo khác đều đang được tân trang để thu hút du khách. Ngay phía đông Manhattan là Đảo Roosevelt, vốn là nơi toạ lạc các nhà tù và bệnh viện. Ngày nay, nó có khuôn viên Đại học Cornell, nhà ở sang trọng và các trạm cho thuê xe đạp. Đảo Thống đốc từng là nơi đồn trú của quân đội trong nhiều thập kỷ, giờ đây trở thành nơi tổ chức trại hè, có xe bán đồ ăn và lễ hội âm nhạc cùng tên.

Công bằng mà nói, việc chuyển đổi nghĩa địa sang đất công viên thường xảy ra sau khi ngừng hoạt động chôn cất. Nhưng ngay cả những người ủng hộ mạnh mẽ nhất với việc chuyển đổi Đảo Hart cũng không muốn nơi này biến thành một điểm đến ồn ã. Những gì họ và chính quyền thành phố mong muốn là xây dựng Đảo Hart trở thành một công viên tưởng niệm, với sự yên bình, gần gũi và tôn kính dành cho những người đã mất.

Cô Overton nói: “Nó xứng đáng được cảm nhận là một nơi yên bình – một khu đất tưởng niệm, nơi chúng ta dành sự tôn kính cho những người có mặt ở đó. Tôi muốn thấy hòn đảo thật tươi tốt và đẹp đẽ.”